Şimbä könne Çallınıñ "Mäñgelek ut" kompleksı yanında ber törkem kommunist referendum köne uñayınnan mitingkka cıyıldı. Älege miting şähär kommunistları arasında berdämlek bulmawın tağın ber qat rasladı. Çönki biregä KPSS tarafdarları ğına kilgän ide, ä menä KPRF äğzaläre kürenmäde. Äytkänemçä, miting 1991 yılğı referendum belän bäyle häm KPSSnıñ Çallı şähär komitetı särkätibe Marklen Fedorov fikere:
"16 yıl elek ütkän referendumnıñ qararı mondıy: Sovetlar Soyuzın saqlap qalırğa. Bügennän başlap referendum qararların tormışqa aşıru östendä eşli başlarğa kiräk. Şuşı qarar tormışqa aşırıla ikän - Sovetlar Soyuzı torğızılaçaq. Bezneñ töp burıçıbız änä şular." KPSSnıñ Çallı şähär komitetı citäkçese Marklen Fedorov üz çığışında "bügenge xakimiät keşene ekspluatatsiälärgä mömkinlek birä, xezmät xaqı az, häm vaqıtında tülänmi, bäyälärne kön sayın arttırıp toralar. Bu küreneş xalıqnıñ tüzemlegen beterä häm anı köräşkä etäräçäk,"- digän süzlären dä äytte. Şulay da kommunist Fedorov, ütkän referendum qararlarına nigezlänep, Sovetlar Soyuzın torğızu fikerenä zur basım yasadı.
-Monnan 16 yıl elek ütkän referendum buyınça Sovetlar Soyuzın qabat cıyu mömkin eşme? Miting barışında berniçä keşegä şuşı soraw belän möräcäğät ittem. KamAZda eşläwçe Xösäyen Xämätov häm 1970-1990 yıllarda "Sotsialistik Tatarstan" gazetasınıñ Çallıdağı xäbärçese Xämit Möxämmätşin cawapları:
- Referendum qararların torğızırğa mömkin, läkin bügengä irtäräk. Elek SSSR sostavında bulğan soyuzdaş respublikalar üzlärendä yün''leräk tormış buldırıp, iqtisadların kütärgän oçraqta aldınğı respublikalar berläşä alır ide.
Xämit Möxämmätşin:
- Älege mäs''älä bik qatlawlı. Çınlıqta, SSSR tarqalğannan birle xalıqlar ber-berse belän aralaşırğa telilär. Tuğannarı çit illärdä qaldı. Küreşergä aqçaları yuq. İl başında kapitalistik dairälär torğanda bu ğämälgä aşırırlıq eş tügel.
Kommunistlardan beraz çittäräk torğan 60-65 yäşlärdäge ber abzıy, Soyuznı torğızu turındağı fikerlärne tıñlap torğaç, uzaldına äytep quydı: 15-20 keşe cıyılıp, watıq mikrofonnan söyläp SSSRnı torğızıp bulmas",- dide. Çınnan da KPSS wäkilläreneñ megafonnarı yarım-yortı eşläde, cıyılğan xalıq ta 2-3 distädän artmadı. Xalıqnıñ az buluın Marklen Fedorov bolay añlattı:
- Referendum könen bilgeläp ütü turında Mäskäwdän ber genä kön qala kürsätmä aldıq. Şunlıqtan xalıqqa möräcäğät itärgä waqıt bulmadı.
Ğafiulla Ğaziz, Çallı
