Biredä yäşäwçe äzerilärneñ “Nizami” isemle milli oyışması “Tuğan tel” tä'sire astında tuğan ide, anıñ uq ürnägendä yıl sayın Näwrüz bäyrämnären dä oyıştıra başladı. Bıyılğı Näwrüz bäyräme aldınnan anıñ töp oyıştıruçısı Zawr Mämätzade “Äzerbaycan öçen närsä ul Näwrüz” – digän sorawğa menä nindi cawap birde.
“Äzeri öçen Näwrüz – iñ zur bäyräm ul. Yaña yıl ğına tügel – ğailä bäyräme, yaqın tuğannar, duslar belän aralaşu, yärdämläşü bäyräme. Qunaqlarnı häm oçraqlı keşelärne dä sıylıylar, “Bürek ırğıtu” digän uyın da älegä qadär ğamäldä: Buş bürek ırğıtasıñ keşe öenä, ä xuca anı täm-tom belän tutırıp çığarıp birä.
Ölkä filarmoniäse zalı şığrım tulı ide. Cıyılğan xalıqqa cır-iyüllär genä tügel – borınğı yolalarnı säxnäläşterep tä täqdim ittelär. Küp yıllar Äzerbaycanda yäşägän sanduğaçıbız Älfiä Ramazanova da äzeri häm tatar cırların başqardı.
Qärdäş xalıqnıñ Watanınnan çittä yäşäw şartlarında da milli yözen saqlap qalu omtılışlarına şatlanırğa da bula. Läkin şunısı beraz borçu uyatırlıq: tatar tä'sire astında başlanğan eş äzerilärdä bara, tatarnıñ üzendä – sünde. Bıyıl isä ölkä üzägeneñ ber balalar baqçasında häm ölkä buyınça berniçä mäktäptä genä şärqi xalıqlarnıñ ğomum bäyräme iskä alınğan, digän xäbärlär işetelde. Ä nigä soñ ölkä üzägendä bu bäyrämne zurlap oyıştırular onıtıldı?
Cirle avtonomiä räise Ramis Safin:
“Min alarğa könläşep qarim, çönki bezneñ Sabantuylar barlıq xalıqnı da cälep itep uza. Alar şulay oyıştırıp qarasınnar äle… -Şulayın şulaydır da… Bezneñ bit Näwrüz genä tügel, Narduğan, “Sember cırı” festival'läre dä sündelär. -Anısı bezdä genä tügel, muqşı-çuaşlarda da şundıy uq sülpänlänü bara. Ä “Sember cırı”nıñ sülpänlänüe säbäbe – anıñ Kul'tura idäräse qaramağına küçüendä. Elek bit barlıq rayonnardan da nänilärdän alıp – äbi-babaylarğa qädär zayavkalar kilä ide. -Berwaqıt Avtonomiä Prezidiumı utırışında Mädäniät yağınnan sälätle millättäşlärebezne barlaw täqdime yañğırağan ide. Bar bit alar, bar. Änä Sabantuylarda da üz sälätlären kürsätüçelär bixisap. Yäş kenä Sember qızı Aygöl Kamaletdinova Aydar Fäyzraxmanovnıñ “Cırlıyq äle” tapşıruında 1-urın yaulap qayttı. Bu täqdimneñ tormışqa aşırıluı xälläre niçek soñ? -Menä Avtonomiäneñ kul'tura bülege citäkçese Älfiä Ramazanova belän bu turıda söyläşü buldı. Aprel' axırında Retro konsert oyıştırmaqçı ul. Borınğı bulmasa da, 60-70 yıllardağı populyar cırlar konsertı turında süz. -Ä üzeşçän sänğät tügäräkläre turında nindi niätlär. Elek bar ide bit bezdä dä: “Çulpan”, “İdel tañnarı”… -Menä, bälki şul retrokonsert yärdäm itär kollektiv tuplawğa. Änä Mäläkästä kollektivlar bar, kiemnäre dä beznekennän küpkä yaxşıraq. -Ä bu qalışunıñ säbäplären nidä küräseñ? -İñ berençe üzebezneñ töp urın bulmaw. Änä Dom drujbı digäne 15 – 20 keşelek utırışlar öçen bülmä sorağanğa da aqça taläp itä başladı. Annan soñ Tatar mädäni üzägeneñ direktor häm belgeçläre alışıp toruı da mädäniätebezne kütärügä qomaçawlıy.”
Ayrat İbrahim, Sember
