Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran: Sänäğät külämendä atom-töş yagılığı citeşterä başladıq


Uran bayutu programmasınıñ ğamälgä kirüenä ber yıl tulı uñayınnañ, bügen İran Prezidente ilneñ üzägendäge atom qorılması Nantanzda cıyılğan xalıqqa çığış yasadı. İrannıñ, ‘İndustrial külämendä atom-töş yagıluğı citeşterä başladıq’ digän belderünä, Amerika Quşma Ştatları häm Yewropa illäre tänqiyt belderde.

Tährannıñ bu belderüen, tänqitläwçelär, İran xökümäteneñ Uran bayıtu ölkäsendä Xalıqara basımğa birelergä telämäwneñ ber belgese itep kürä.

Mart ayı axırında Berläşkän Millätlär İminlek Şurası İranğa Uran bayutunı tuqtatuın taläp itep, basımnı arttırğan ide. Uran bayutu programması ul ilneñ üz energiä citeşterü yäisä xärbi maqsatlarında qullanıla ala.

Uran bayutuıñ tuqtatu çarasıñ ğamälğä quyu urnına İran, bu ölkädä eşçänlegeñ arttıra bara.

İlneñ bayıtılgan uran citeşterüneñ ber yıl tulu uñayınnañ bulğan tantanadagı çığışında , Äxmädinäcat:

“Ğorurlıq belän min, bügen sezgä, ‘inde bezneñ millätebeznen dä industrial däräcädä, üz atom töş yağulıq citeşterä alğan illär rätenä basuıñ iğlan itäm”

AQŞ Däwlät İminlege Departemantı Şurası süzçese , İranın bu belderüe “ borçılu tudırdı” dide.

AQŞ Däwlät Departemantı süzçese McCormack, İrannıñ uran bayıtuwın däwam itterü eşläre ğadi xalıq cilkäsenä töşäçägen belderde.

“İranlılar uran bayıtunu tuqtatu qararınnañ baş tarttı häm monıñ belän çığımnar xalıq cilkäsenä mende. Bu qızğanıç älbättä, bulay bulırğa tiyeş tügel ide. Ul aqça belän äle üsmägän säwdä tarmagında, investätsiä häm äle ölgerep betmägän bik küp iqtisad ölkäsendä faydalanırğa mömkin bulır ide”

Ägär İrannıñ belderüe döres bulsa, ilneñ atom programmında citdi üseş bara digän süz. Sänğäte külämdä citeşterü, İrannıñ sentrafiğaların citdi däräcädä artturuı dip añlap bula. Sentrafiğalarda citeşterelgän bayıtılgan uran atom-töş yağulıq bularaq qullanıla yäisä bu prosess bomba citeşterüdä faydalanıla ala.

İran uran bayutuıñ, energiä citeşterüdä qullanaçağın däğwä itep kilsä dä, Könbatış, İrannıñ monıxärbi maqsatları öçen qullanuına şiklänä.

Qaysı beräwlär, İran räsmiläre Uran bayutu programmasındağı cıyğan uñışlarıñ küpertep añlata, bu isä xalıqnıñ yaqlawın cälep itep, şul uq waqıtta xalıqara cämäğatçelekkä inde çigenmibez digän uynı taratu öçen propaganda maqsatınnañ eşlänä dip belderä.

Şul uñaydañ İran xökümäte, mart ayında uran bayutudağı uñışnı çagıldırğan yaña aqça banknotı eşläp çığardı. Aqçada İran xaritası östendä atom häm anıñ iärçene äylänäsendäge elektronnarnı sürätlängän.

M.K
XS
SM
MD
LG