Qazanda törle piketlar, mitinglar, qarşılıq çaraları bulıp tora. Tulay toraqnı xosusıylaştırırğa tezläwçelär, şähär üzägendäge cimerek yortlarda yäşäwçelärgä buşlay fatir birelgän waqıtta şuşı programmağa kerä almıyça iske yortta qaluçılarnıñ qarşılıq aksiälärenä çığalar. Bu atnada şähärdäge yullarnıñ cimereklelegenä qarşı üzençälekle aksiä bulaçağı turında matbuğat häm internet çeltärendä xäbär itelä. Rusiädä yullarnıñ cimereklege yäki anıñ bulmawı belän berkemne dä ğäcäpländerä almıysıñ. Borınğı zamannardan uq axmaqlar häm yulsızlıqnıñ Räsäy yazmışın xäl itärlek küreneşlär buluı bilgele. Xäzer axmaqlıq buyınça Rusiäne uzıp kitüçelär dä xättin aşsa, yullarnıñ mäsäläsendä wäzğıät üzgärmi. Xätta ilneñ üzägendäge danlıqlı 1000 yıllıq Qazannıñ da yulları maşina belän yäki cäyäwläp yörü öçen yaraqsız dip sanala. 2 yıl elek yubiley tantanalarına üzäktäge yullar yañadan salınsa da, küpçelek uramnardağı asfal't uzğan cılı qış könnärendä yaraqsız xälgä kilde. Bigräk tä maşina yörtüçelär bu yullarda tägärmäçlären yuğalta. YÄ cıyılğan küläwek töbendäge qoyılarğa bata. Uñ köçlär berlege dip atlağan häm eşquarlarğa tayanuçı SPS firqäse Qazannıñ cimerek yullarına qarşılıq çarasın ütkärergä buldı. Yullar belän qänäğätsez maşina yörtüçelär 12-18 aprel'dä üz avtomabil'lärenä zäñgär tasma, ä yul qazasında häläk bulğan dusları häm yaqınnarı istälegenä xätta qara tasma bäyläp çığalar. Yullarnıñ xäle turındağı qızu bäxäslärne dä premyer-ministrnıñ berençe urınbasarı Rawil Moratov kebek zur türälär dä qatnaşa. Qazan şähäre başlığı İlsur Metşin şähärdäye yullarnıñ naçar buluın tanıdı. Uzğan yılda Qazan yulların remontlauğa 900 million sum aqça totılğan. Bu elekkese belän çagıştırganda 3 tapqır kübräk. Ämma yullar barıber tigezlänmi. Yul tözeleşenä çığımnarnı arttıru kiräklege turında Berdäm Rusiä firqäse täqdim belän çıqqan ide. Şulay bulğaç, yullardağı çoqır-çaqırlar, cimerekleklär säyäsi problemağa äylänä. Partiäsez sikältälär bulmıy, çönki uzğan atnada premyer-ministr urınbasarı, yul tözü häm transport ministrı Vladimir Şvetsov tantanalı räweştä Berdäm Rusiä partiäsenä kerde. Dimäk, yullarnı tänqitläw firqäneñ abruyına tap töşerä. Ä tap töşmäsen öçen alarnı tiz arada tözekländerergä kiräk. Aqça tabu, yul tözü texnikasın buldıru da säyäsät häm firqä ğämälenä äylänä. Ğädel Rusiä dip atalğan firqä mondıy tözeleş häm yul çoqırlarına bäyle mäsällärne bik räxätlänep sänäkkä elä. Uñ köçlär firqäse isä alay kürälätä can-cal çığarmıy, ä xalıq fikeren, ğadi maşina yörtüçelärneñ mönäsäbäten kiñ cämäğätçelekkä citkerä. Elek Qazan başlığı bulıp torğan İsxakov zamanında räxät yäşäp, xäzer eşläre xörtäygän çinovniklar elekke şähär türäsen Qazanğa qaytaru turında xıyallarnı. Bu säyäsi tomannar arasında yullardan yörü tağın da qıyınlaşa. Çönki yullarnıñ ni öçen cimerek bulunıñ säbäben äytüçe yuq.
Bu könnärdä cimerek yullarğa qarşı aksiäse iğlan itelgäç, bernindi firqä turında uylamıyça yullarnıñ şundıy xälenä açınıp, maşinaların zäñgär –qara tasma belän bizäwçelär arta bara. 18 aprel' könne köndezge säğät 12 dä beryulı maşina sirenaların qıçqırtıp, yaqtırtqıçlarnı qabızıp, qarşılıq aksiäse ütkäreläçäk dip kötelä. Ämma bu tasmalarnı häm maşina tawışların Qazannan 800 çaqrımda urnaşqan Mäskäwdä kürü-işetülärgä ışanıp bulmıy. Ä bit 2000 yılda näq federal' üzäk Tatarstandağı häm başqa töbäk yul tözü wäqıfların yaptırıp, böten yul aqçaların Mäskäwgä tuplağan idelär. Xäzer töbäklärgä yul tözü aqçaları qaşıqlap qına birelä. Elekke summadan 4-5 tapqır kimräk. Bu atnada zäñgär tasmalarğa soraw bermä – ber arta. Çönki härkem Qazan yullarınıñ xäle turında üz fikeren işetterergä teli.
Rimzil Väli
