Accessibility links

Кайнар хәбәр

Virginiädäge üterüçe üzen mediada tanıtu eşen aldan uq äzerläp quyğan


Quşma Ştatlardağı Virginiä texnik universitetında düşämbe könne 32 keşene atıp ütergän studentnıñ, şul cinayätläre arasında NBC telekanalına xat, fotoräsemnär häm video cibärüe mäğlüm buldı. Mäğlümäti däwerdä medianıñ niçek eşläwe, cinayätlärne niçek yaqtırtuı şundıy yaña cinayätlär qıluğa tä''sir itäme?

Zamanında kürenekle sänğätkär Andy Warhol xäzerge cämğiättä mäğlümät çaralarınıñ role üsüen küz aldında totıp, "kiläçäktä härkem 15 minutqa ğına bulsa da dönyağa tanıla alaçaq" dip beldergän ide. Warhol şulay itep medianıñ ber ğawğadan ikençesenä küçep, äle ber, äle ikençe şäxesne "yoldız" itep, iğtibar kimegäç anı tämam onıtıp, yañasın tabuına işarä yasağan ide.

Menä 23 yäşlek Ço Seuñ Hui dä üzeneñ başqalardan kim bulmawın kürsätergä teläp bulsa kiräk, azğa ğına da bar dönya buylap tanılır öçen Virginiä texnik universitetında 32 keşene atıp üterä. Alay ğına da tügel, moña aldan uq mäğlümäti yaqtan da äzerlänep quya.

"Sezneñ bügenge xälne buldırmıy qalu öçen yözlärçä milliard mömkinlegegez bar ide. Ämma sez minem qannı tügärgä buldığız. Sez mine poçmaqqa kiterep terädegez häm barı tik ber genä mömkinlek qaldırdığız. Bu qarar sezneke ide. Xäzer sezneñ qullar qanğa batqan, anı inde yuıp bulmayaçaq"

Bu 32 keşene atıp ütepgän Çonıñ üz tawışı. Berençe cinayäten qılğannan soñ ul üzen videoğa töşerep, aña fotoräsemnär häm xat ta östäp, alarnıñ barısın da poçta aşa NBC telekanalına cibärgän. Şunnan soñ ul keşelär üterüen däwam itkän. Virginiädäge mäxşär iğtibarnı şunıñ belän cälep itä dä - cinayätçe üterülärne genä tügel, alarnıñ mäğlümät çaralarında niçek yaqtırtıluın da aldan çamalap quya.

Bu inde üz çiratında medianıñ andıy cinayätlärgä nindi yoğıntı yasıy aluı, alarnı niçek yaqtırtuı häm küpmeder külämdä xätta qotırtuı turında da bäxäs çığara.

1999-nçı yılda Colorado ştatındağı Columbine şähäre mäktäbendä ike şäkert 12 yäştäşen häm ber möğälimne atıp ütergäç, media şuşı waqiğäne atnalar däwamında yaqtırtıp tordı. Cinayätçe yäşlärneñ tormışı, alarnıñ nindi şäxes buluı, elekke ğämälläre törle talk-showlarda, kitaplarda, dokumental'' filmnarda, ğadi tapşırularda, jurnal tışlarında enäsennän cebenä qädär tikşerelde. Yäğni alar media yardämendä zur säyäsätçelär, mäşhür akterlar däräcäsenä kütärelde.

Menä xäzer dä çığışı belän Könyaq Koreädän bulğan Çonıñ NBC-gä cibärgän fotosürätläre häm videosı bar dönya buylap televideniä ekrannarınnan töşmi. Qayber belgeçlär fikerençä, medianıñ näq menä şundıy mönäsäbäte Virginiä texnik universitetında bulğan cinayätneñ kiläçäktä başqa cirlärdä dä qabatlana aluına kiterä ala.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG