Accessibility links

Кайнар хәбәр

Fransiä yäkşämbedä prezident saylawlarına äzerlänä


Frasiä xalqı prezident saylawlarınıñ berençe turı öçen, 22nçe April Yäkşämbe kön tawış biräçäk. 12 yıllıq Jacques Chiraq prezidentlıgınnañ soñ, Fransuzlar 10 namzättän yaña prezidentläran saylarğa cıyına. Saylaw isemlegendä berençelärdän bulıp, elekke eçke eşlär minıstrı Nicolas Sarkozy häm Fransiäneñ berençe xatın prezidentı bulırğa ömetlängän sosyalist namzät, Segolene Royal.

10 namzätneñ härberse, bik üzänçelekle şäxeskär.

Alar arasında kemnärgenä yuq, 3 Trotskyisçı, ber Katolik milliätçese, ber Yäşellär wäkile, ber Komminist, ber awçı xoquqları yaqlawçı advokat, häm ber waqıtnı MC Donalds restorannarın bersen cimergän Anti-Globalist Jose Bove.

Bu küp törlelek, ber nindi başqa waqiyğanın da urnını alıştıra almıyaçağı Yaqşämbe köneneñ könüzäk mäsäläsenen zur öleşe bulır.

Şulayda yışraq cämägatçelekneñ iğtibarı, prezident bulaçağına ışanılğan namzätlärneñ berse qarşılıqlı fikerlär tudırğan Sarkozyğa yünälä.

Baş kütärülär – rasa häm dinnär arasında upqın tudırdı, Sarkozy milli säyäsätkä qatnaşa başladı.

Ğisyançılar fransiä watandaşlarınıñ kübeseñ böten yullar kiseşkän säyäsi mäydanğa kiterde.

Fransiä uñga borılıp, bu rizasılzıqlar belän köç belän köräşep yaña qatı möxacirlek qanunların buldırırarğa tiyeşme?

Ällä millätkä sulnı yaqlap, yaña ictimagiy programmalar aşa mäsäläne çişep, küp millätle xalıqı bulğan yaña Fransiä töşençäse buldırırğamı?

Afrikalı fransuzlarnıñ xaqların yaqlawda köräşkän törkem wäkile Patrick Loses Sarkozynı tawış birü belän il uñğa borılaçaq dip borçıla.

"Min 2007 Prezident saylawlarınıñ iñ qurqınıç yağı itep - arta barğan millätçelek kampanyasın atar idem. Bu kampanyada namzätlär xalıqtañ bayraqlar belän yörergä soriy. Minem uylawımça bu bik xätär. Minemçä monda küzgä kürenerlek ifrat däräcädä Le Penism xäräkäte bara."

Eçke eşlär minıstrlığı wazifasında çaqta Sarkozy, ğisyançılarğa iñ qatı cäwap birgän nıqlı säyäsätçe bularaq tanıldı. Bu waqiyğalar waqıtındada ul, qanun belän rätkä bastırıp, yäşlär cinäyätçelegen häm fetnälärne kontrolgä alıp “şähär qıriyların çistartabız’” digän söyläwen tagın ber qat arttırdı ğına.

Şul çıgışı belän Sarkozy, Milli Frontnıñ uñ qanatı, namzät Jean Marie Le Pengä digän tawışnı üz yağına tartırğa tırıştı xättä qaysı beräwlär tarafındañ üzenä küçerü maqsadına ireşte dip faralana.Küzätüçelär äytüençä, Le Pen tarafdarları aldında çığışı yasap. Sarkozy şähär qırıyındağı xalıqtağı näfräten tağın da arttırğan.

Fransiäneñ immigrantlar problemı belän Segolene Royal tügel, ä Sarkozy yaxşı tanış. Çönki ul macar immigrantları ğailäsennän.

Fransiä watandaşlığın alğan imigrantlar aldında çığış yasağan tantana waqıtında ul, Fransiäneñ yaña immigrantlar modelin täqdem itkändä :

"Fransiä sezgä qaydañ kilüegezne onıtuığıznı soramiy. Fransiä onıtılğan şäxeslär tarixında torğızılmağan, ul añnarın yuğaltqan şäxeslär tarafınnañ tözelmägän, Fransiäne bar itkän aña bulğan bäylänü. Fransiäne keşelärneñ milli üz anı buldırğan, fransuz bulu ul sezneñ här beregezgä östenlek, kimçelek tügel."

22 april könne ägär ber namzät tä küpçelek tawışnı almasa, 6 may könne saylawlarnıñ ikençe öleşe ütäçäk. Fiker beleşülär, Sarkozy häm Royalnı yaqınça ber tigez, xalıqnıñ 25% tı yaqlawın kürsätä.

M.K.
XS
SM
MD
LG