Här yıl üze belän tügäräk datalar alıp kilä. 2007 yıl da waqiğalarğa bay. Yubilyarlar üz töbägeñnän dä bulsalar, bu inde ikelätä quanıç. Samar cämäğätçelege Zıya
Yärmäkineñ 120 yıllığın zurdin uzdırdı. Qunaqlar küp buldı. Läkin dä tür başında Zıya Yärmäkineñ onığı İskändär buldı. Nail uğlı İskändär Nasıyrov belän äñgämä totabız:
İskändär äfände, Zıya Yärmäkineñ näsel- ıruınnan bügenge köndä kemnär qayda yäşilär?
Babam Zıya Yärmäkineñ öç balası bulğan. Ölkän uğlı Faik, ul 1956 yılnı ülde. Anıñ ike balası. Ölkän qızı Ğaliä isemlese xäzer ğailäse belän Suzdal' şähärendä yäşi, ulı Rostäm - Çimkentta.
Urta ulı Nail – minem ätiem bula. Olı qızı Safiä ire belän Nurlatta yäşi. Min – İskändär Çallı Yar şähärendä yäşäp yatam. Xatınım bar, ike ul üsteräbez. Olı ulım Sankt- Peterburgta urman xucalığı akademiäsendä uqıy, ä keçkenä ulım Tatarstanda gumanitar akademiädä belem ala. Minem keçkenä bratım Möxtär Qazanda militsiä xezmätkäre. Ğalibä apabız Tambovta kön kürä.
İskändär, kürengänçä, babağız Zıya Yärmäkineñ tik urta ulınıñ balaları ğına tatar moxitenä , Tatarstanğa qaytıp urnaşqan. Qalğannarı rus moxitendä kön kürälär. Sin Tatarstanda yäşäweñ belän şatmı?
Minem ätiem German suğışınnan soñ Taşlakqa qaytı, babam Zıya Yärmäki yanına. Şunda keçkenä enem Möxtär tudı. Min alar belän yäşädem. Min ber yıl babamda yäşädem. Taşlakta babamnıñ awıldaşları yäşäde: Qawi abıy, Maybädär apa. Qawi abıy bik uñğan keşe ide. Anıñ qoyısı bar ide, qoyıdan sunı nasos yärdämendä suırttı. Menä şul qoyıdan ike çiläk su kütärep qaytqanda, babam Zıya Yärmäkineñ yöräge tuqtap kinät kenä ülde.
Şunnan soñ ätiem Ferğanada fatir satıp aldı, häm bez küçendek. Ferğanada äti - äni ülgänçä yäşädek. äti- änine cirlägäç, bez – Nail balaları Tatarstanğa küçep qayttıq.
Äye, babam Zıya yärmäki dä, ätiem belän äniem dä Tatarstanğa qaytu xıyalı belän yäşädelär, läkin dä babama qaytu yulı çiklängän ide, çönki ul mulla bularaq quılğan ide. Äti ülgäç, äniebezgä ber üzenä öç balanı üsterergä turı kilde. Bababıznıñ, äti- äniebezneñ xıyalın – Tatarstanğa qaytunı tormışqa bez aşırdıq.
Minem fikeremçä, üz xalqıñ arasına, üz Watanıña qaytu – iñ zur, iñ oluğ eşlärneñ berse. Min Tatarstanğa qaytuım belän quanıp yäşim. Tirä - yüneñdä üz tatar teleñne işetü, üz moñnarıña läzzätlänü - üze ük serle häm böyek simfoniä tıñlağanğa tiñ. Läkin dä bu ğäziz äyberne Watanıñnan çittä torıp zarıqqaç qına añlıysıñ.
İskändär, ä menä Suzdal', Tambov häm başqa rus şähärlärendä yäşägän tuğannarığız belän aralaşasızmı?
Alar miña qunaqqa qaytalar, aralaşabız, läkin dä alar inde ikençe millät wäkilläre bulıp kittelär. Zıya Yärmäkineñ ruxi däwamçıları bulıp tik bez – Nail balaları ğına qaldıq.
İskändär, tatar keşese başqa millät belän ğailä qorğaç, üz tamırlarınnan ayırıla dip sanıysızmı?
Hiçşiksez. Minem küzätülärem bu fikerneñ 100 % döreslegen raslıy. Min üzem dä, enem dä tatar qızlarına öyländek. Balalarıbız da çın tatar bulıp üsälär, Allağa şöker. Min balalarımnı Çallıda tatar mäktäbendä uqıttım.
İskändär, sin İske Yärmäk awılına babañ Zıya Yärmäkineñ 120 yıllığın bäyräm itärgä qayttıñ, nindi xislär kiçerdeñ?
Tuğan awılım itep xis itäm, tirä- yünem tuğannar belän tulı. Mine monda üz itälär, bu çınnan da minem tuğan awılım. Telägem bar. Kiläçäktä awılnıñ iqtisadi yağı da mädäni, ruxi yağına tiñ bulsın ide.
Şamil Baxautdin, Samar
