Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ Iran häm Süriä belän söyläşülär başlıymı?


Bush xäqimiäte, İran häm Süriä belän söyläşü fikeren bu ike ilneñ yaqın-könçığışta bugräktä Ğiraqta fetnälärgä säbäbçe buluda ğayepläp kire qağıp kilde. Läkin bu atnada Däwlät Sekretarı Condoleezza Rice belän AQŞnıñ Ğiraqtağı ilçese Ryan Crocker , kiläse atna Ğiraqta totırıqlıq bulduru öçen alıp barılaçaq söyläşülärgä İran häm Süriäne quşuluın taläp itä.Söyläşülär 3-4nçe mayda Misırnıñ Şarm-亪äyx şähärendä bulaçaq.Rice häm Crockernıñ çığışı AQŞ säyäsätendä mimde täser tudırır, bu turıda Yaqın könçığıştağı AQŞ säyäsäte küzätüçelärenä süz birdek.

Yäkşämbe dönya kürgän Financial Times gäcitendä Rice belän äñgemä çıqtı. Şul äñgemäsendä Rice, İran tışqı eşlär minıstrı Manuchehr Mottaqınıñ kiläse atnada bulaçaq älege söyläşülärgä qatnaşmasa, ber “mömkençelek”ne yuğaltaçaq dip äytkän ide. İkençe kön Bäğdadta çığış yasağan Crocker Ricenıñ süzlären qabatlap, Ğiraqqa kürşe bulğan illärneñ bu söyläşügä qatnaşuınıñ bik ähämmiätle buluına basım yasadı.

“Ğiraqta bulğan xällär ilneñ üzennän genä tormıy. Bu eştä cäwaplı bulğan, Töbäk bar, kürşeläre bar, xalıqara cämäğatçelek bar. Kiläse ber niçä atnada, May başlarında bez Şarm 亪äyx qalasında uzaçaq cıyılışta, bergäläşep Ğiraqtağı xälne töbäk häm xalıqara wazğiättän çığıp igrtibar belän küzätep baraçaqbız."

Ğiraq oçraşuğa körşe illär, BMO İminlek şurası belän G8 (Zur Sigezlek) wäkellären çaqırdı.

Älegäçä küptännäñ berle söyläşülärdän baş tarqan Bush xaqimiätenen, Rice häm Crocker çığışınnañ soñ bu säyäsätendä üzgäreşlärgä küçüe sezelä. Bälki bu üzgäreş AQŞ diplomatları öçen İran häm Süriä belän ike yaqlı söyläşülär alıp baru mömkençeleklären qarawğa ber forsat tudırır dip farazlana.

Bu farazlarnı telgä alğannarnıñ berse James Aborezk. Ul 1973nçe yıldañ 1979nçı yılğa qadär, häm ul şul uq waqıtta çığışı belän ğaräp bulğan AQŞ kongresendä xezmät itkän berençe keşe.

Bushnıñ bu ike il belän söyläşmäskä digän qatğiy qararın üzgärtep, AQŞ xäqimiäteneñ Şarm 亪äyxdä uzaçaq söyläşülärgä İran häm Süriäneñ qatnaşuın soragan täqdemenä şaqqatqanın belderde.

“Minemçä, Bushqa Ğıraqtan kitü awır, üz yözen saqlar öçen genä, ul äle ozaqqa qalırğa teli. Läkin şul uq waqıtta, ayrulu öçen nindider ber yul, üzenä yärdem tabarga da tırışa.” Şulayda, Waşiñtondağı mäxsus säyäsät öyränü üzägendä xalıqara saqlanu mäsälälären öyränüçe Steven Welsh isä Bush xaqimiätendä üzgäreşlär bar dip uylamiy.

“Bush Xaqimiätenä aldında xäzer, Ğiraqnı yäisä İrandağı atom qoralları citeşterü mäsäläse me, kübräk iğtibar gayğa berü turında qarar qılu kebek awır mäsälä tora. İkençe ber mäsälä, uzaçaq söläşülär, küp taraflı söyläşü, ul ber niçektä Amerika – İran nizaqların yomşartmayaçaq. Anda küberäk Ğiraqnıñ möstäkilligen, totırıqlıqnı arttırıp, tınıçlıq urnaştıru maqsatlarına igtibar birelä.”

James şuını da östäp, Bush xäqimiätenä Ğiraqda cirle totıtırıqnı bulduru öçen Kürşe illär häm alar belän bergä İran häm Suriä belän dä eş itüneñ ähämmiätle bulaçağı kiñäş itelgän ide dide.

M.K
XS
SM
MD
LG