Accessibility links

Sarkozy Fransiägä yaña reformalar wäğdä itä


Düşämbeneñ töp waqiğäse - Fransiädäge möhim üzgäreşlär, xörmätle tıñlawçılar. Dönya säyäsätendä, bigräk tä Yewropada zur urın alıp torğan şuşı il üzeneñ yaña prezidentın sayladı. Şuşı yarışta Fransiäneñ elekke eçke eşlär ministrı Nicolas Sarkozy ciñep çıqtı. Ul üzeneñ uñçıl qaraşları belän mäğlüm keşe, häm ul ildä tirän reformalar ütkäräçägen wäğdä itä.

Sarkozy tarafdarları anıñ ciñüen inde düşämbegä qarşı töndä ük bäyräm itä başladı. Meñlägän keşe Paris uramnarına çığıp, ilneñ aldağı yıllarda yaña yünäleştä baraçağına ömetlänüen belderde. Ämma Sarkozy üze xäzer, Fransiäneñ uñ qaraşta toruçıların ğına tügel, ä bar xalıqnı da wäkillek itäçägen belderä:

"Minem öçen xäzer barı tik ber genä Fransiä bar. Min köndäşem öçen tawış birüçelärgä dä üzemneñ bar fransuz xalqı prezidentı bulaçağımnı, alar isemennän dä söyliäçägemne äytergä telim. Bügenge ciñü ber Fransiäneñ ikençesen ciñüe tügel, minemçä, bu ber genä ciñü - demokratiä ciñüe", di Fransiäneñ yaña ğına saylanğan prezidentı Nikolas Sarkozy.

Bu saylawlar il tarixında ayırım urın alaçaq diärgä bula. Saylawaldı köräşeneñ bik qatı baruı belän genä tügel, ä anda qatnaşu däräcäseneñ dä şaqtıy yuğarı buluı belän. Tawış birüneñ xälitkeç ikençe turında, misal öçen, saylaw xoquqı bulğannarnıñ 85 protsentı qatnaştı. Şularnıñ 53 protsentı Sarkozyne yaqlap tawış birde.

Anıñ tarafdarları, mondıy yaqlaw yaña prezidentqa Fransiädä küptän kötelgän tirän iqtisadi wä sotsial'' reformalar ütkärü öçen köçle mandat birä, dip belderä. Saylawaldı köräşen Sarkozy, Fransiäne dönya külämendä tağın da yarışçan itü ideäse belän alıp barğan ide.

Ul, mäsälän, Fransiädäge 35 säğätlek eş atnasın absurd dip atıy, häm keşelärne kübräk eşläwgä etärü öçen, normadan tış xezmätkä salımını kisärgä wäğdä itä. Sarkozy şulay uq şirkätlärgä keşene eşkä alu häm eştän quu tärtiben dä ciñeläytergä cıyına.

Yaña prezidentnıñ yañaça "seberüen" cinayätçelek belän köräş häm Fransiägä törle kilmeşäklärneñ kilüen qıyınlatu ölkäsendä dä kötälär. Nicolas Sarkozy üze isä qayçandır Macarstannan kuçep kilgän möxäcir balası. Şuña da qaramastan, äle eçke eşlär ministrı bulğanda uq ul üzen immigrantlarğa qarşı qırısraq möğämälä kürsätü tarafdarı bularaq tanıttı.

Häm bu Fransiädä küplärgä oşamıy. Düşämbegä qarşı töndä uramnarğa andıylar da çıqtı, alarnı quıp taratu öçen politsiä su tupları häm küz yäşe gazın qullandı.

Planlaştırğan reformaların ütkärü Sarkozygä şulay itep ciñel bulmayaçaq. Hönär berlekläre anı inde tänqitläp çıqtı, bu da ildä törle eş taşlawlar, çualışlar çığaru ixtimalın arttıra. Kiläse ayda Fransiädä parlament saylawları da uzarğa tieş. Ägär dä anda Sarkozy üz partiäseneñ ışanıçlı ciñüenä ireşä almasa, aña üz reformaların ğämälgä quyu şaqtıy qatlawlanaçaq. Citmäsä, xäzer prezident yarışında ottırğan sotsialistlar parlament saylawlarında uñçı prezidenttan revanş alırğa häm parlamenttağı küpçelekne yawlarğa cıyına.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG