Iglizçädä ber genä süz belän atalğan zängär slavyan tellärendä siniy häm goluboy kebek törle töslär dip qarala. Massachusetts Texnologiä Institutı nevrologı Jonathan Winawer häm anıñ xezmättäşläre ütkärgän tikşerülär näticäsendä äzerlängän xisapqa qarağanda slavyan tellärendä söyläşüçelär sängär töslärneñ 20 tören german tellärendä söyläşüçelärgä qarağanda yaxşıraq aera ikän.
Winawer keşe mie baştan uq barlıq töslärne aerırğa sälätle, ämma ber tellär anı qullana, ikençeläre qullanmıy di.
Elergäk ütkärelgän tikşerülärgä qarağanda, ägär berär teldä ike tös ber ül törle atalsa, ul teldä söyläşüçelär ul töslärne ber bersenä oxşaş dip qarıy. Ä ul töslärneñ ikesenä ike ayırım isem birelgän teldä söyläşüçelär ul töslärne dä ayırım dip qarıy.
Şulay itep Winawer törkemendäge ğalimnär tel keşeneñ töslärne kürüenä täesir itä di. Ämma bu fikergä qarşı çığuçılar da bar. Alar isä törle xalıqlarnıñ töslärne törleçä kürüe alarnıñ tellärendä çağıla di.
Mäsälän tropikta yäşäwçe küp kenä xalıqlar yäşel belän zängärne ber-berennän ayırmıy. Qayber belgeçlär fikerençä, bu köçle qoyaş yaqtılığınnan tropikta yäşäwçe xalıqlarnıñ küzlärenä zıyan kilü säbäple şulay bula ala.
Ohayo Däwlät Universitetına töslärne kürüne öyränüçe Angela Brown sängär töslär öçen kübräk isemnär buldırğan xalıqlar kübesençä tönyaq cirlärdä yäşi di. Şulay itep tönyaq cirlärdä yäşäwçelär belän könyaqta yäşäwçelär arasında fiziologik ayırma bulırğa mömkin. Häm Tönyaqta yäşäwçelär teldä zängär töslärne ayırmasa da, ul töslär arasındağı ayırmanı yaxşı kürergä mömkin.
Ğalimnär şulay uq tellärneñ matematik sälätlärgä täesire turında da uylana. Bıltır ütkärelgän ber tikşerenüdä qıtayça söyläşüçelär belän inglizçä söyläşüçelärneñ baş miläre mıqlap öyränelgän. Şul tikşerenügä qarağanda, matematik isäpläwlär waqıtında qıtayça söyläşüçelärneñ baş mieneñ kürü öçen cawaplı öleşe nığraq eşli ikän. Qıtayça söyläşüçelärneñ qatlawlı matematik mäsälälärne yaxşıraq çişüe açıqlanğan.
Şulay ta xisapnı äzewläwçelär bu telneñ genä täesir bulmasqa da mömkin, xalıq telendä scet dip yörtelüçe iske xisap cihazınıñ Qıtayda kiñ qullanıluı da qıtayca söyläşüçelärneñ matematikada vizual fikerläwne ciñüenä säbäp bula ala.
Winawer keşe mie baştan uq barlıq töslärne aerırğa sälätle, ämma ber tellär anı qullana, ikençeläre qullanmıy di.
Elergäk ütkärelgän tikşerülärgä qarağanda, ägär berär teldä ike tös ber ül törle atalsa, ul teldä söyläşüçelär ul töslärne ber bersenä oxşaş dip qarıy. Ä ul töslärneñ ikesenä ike ayırım isem birelgän teldä söyläşüçelär ul töslärne dä ayırım dip qarıy.
Şulay itep Winawer törkemendäge ğalimnär tel keşeneñ töslärne kürüenä täesir itä di. Ämma bu fikergä qarşı çığuçılar da bar. Alar isä törle xalıqlarnıñ töslärne törleçä kürüe alarnıñ tellärendä çağıla di.
Mäsälän tropikta yäşäwçe küp kenä xalıqlar yäşel belän zängärne ber-berennän ayırmıy. Qayber belgeçlär fikerençä, bu köçle qoyaş yaqtılığınnan tropikta yäşäwçe xalıqlarnıñ küzlärenä zıyan kilü säbäple şulay bula ala.
Ohayo Däwlät Universitetına töslärne kürüne öyränüçe Angela Brown sängär töslär öçen kübräk isemnär buldırğan xalıqlar kübesençä tönyaq cirlärdä yäşi di. Şulay itep tönyaq cirlärdä yäşäwçelär belän könyaqta yäşäwçelär arasında fiziologik ayırma bulırğa mömkin. Häm Tönyaqta yäşäwçelär teldä zängär töslärne ayırmasa da, ul töslär arasındağı ayırmanı yaxşı kürergä mömkin.
Ğalimnär şulay uq tellärneñ matematik sälätlärgä täesire turında da uylana. Bıltır ütkärelgän ber tikşerenüdä qıtayça söyläşüçelär belän inglizçä söyläşüçelärneñ baş miläre mıqlap öyränelgän. Şul tikşerenügä qarağanda, matematik isäpläwlär waqıtında qıtayça söyläşüçelärneñ baş mieneñ kürü öçen cawaplı öleşe nığraq eşli ikän. Qıtayça söyläşüçelärneñ qatlawlı matematik mäsälälärne yaxşıraq çişüe açıqlanğan.
Şulay ta xisapnı äzewläwçelär bu telneñ genä täesir bulmasqa da mömkin, xalıq telendä scet dip yörtelüçe iske xisap cihazınıñ Qıtayda kiñ qullanıluı da qıtayca söyläşüçelärneñ matematikada vizual fikerläwne ciñüenä säbäp bula ala.
