Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ Möselmannarı "Amerikan Xiyalın" tiz üzläşterä


Amerika Quşma Ştatlarında ütkärelgän fiker beleşü näticäläre, Amerikaga küçep kilgän möselman möhäcirlär cämğiätkä yaraqlaşıp, watandaşlar däräcäsendä yäşäwlären kürsätä. Fiker beleşüne ütkärgän Pew tikşerenülär Üzäge açıqlağança, küp eşläsän-küpkä ireşersen digän Amerikan xıyalın möselmannar tiz arada üz itkän. Bu xaqta bez Waşintondağı şuşı üzäkneñ, dini häm ictimaği tormışnı oyränü bülege mödire Luis Logo belän söyläştek.

Soraştırular näticäsenä qarağanda, 11nçe Sentäber waqiyğalarınnañ soñ Amerikada möselman bulıp yäşäwe awırmı?

“Alar möselman bulğannarı öçen oçrağan törle möğamägä başqa beräw tap bulsa, ul anı tirän nadanlıq, tüzemsezlek häm şiklänü oçrağı itep kürer ide möğäyen. Alarğa qarşı törle süz höcümnäre yasala. Bu köç qullanu däräcäsendä bumasa da, ämma barıber eç poşırğıç närsä. Şaqtıy ğına möselman - qayber mäğlümätlärgä qarağanda, amerikan möselmannarınıñ dörtän ber öleşennän öçtän ber öleşenä qädär - üzläreneñ törle höcümnärgä duçar buluın xäbär itä."

Şulayda, ezlänü näticäläre, möselmanlarnıñ üzlären amerikan cämğiätennän çitkä taypılmawın kürsätä...“Möselmannar Amerikanı watannarı kebek kürä. Alar tormışlarınnañ qanäğat, üz aralarında tatu. Uñışqa ereşü öçen - küp eşläp-tırışu kebek amerikan üzençäleklären bik teläp qabul itä. Ğomum alğanda, alar Mäğarifät häm iqtisadi sälätlär yağınnañ qarağanda Amerikağa kübkä tuğrılıqlı. Alar arasında watandaşlıqnı alğannar sanınıñ küp buluı mine bik ğacäpländerde. 1990nçı yıldañ elek köçep kilgännärneñ 90 protsentı, xäzer Amerikan watandaşı. Xättä 90nçı yılda köçep kilgännärneñ 70 protsentı da watandaşlıqqa köçkän. Älbättä, bu yewropa misalına berdä oxşamağan."

Minem iğtibarımnı cälep itkän närsälärdäñ tağın berse, fiker-beleşülärgä qatnaşqannarnıñ yartısı diyärlek, üzlären başta möselman, ikençedäñ genä amerikan itep kürä, bu möselmanlıq belän bäyleme?"Bu möselmanlıqqa ğına bäyle närsä tügel, dingä bäyle mäsälä. Dindar Amerikannar arasında eş oçrıy andıy närsä. Amerikanıñ iñ dindar öleşe sanalğan, xristian “Evagelik” çirkäwennän bulğan keşelärneñ 67 protsentı da näq şulay dip cawap birä. Yäğne alar başta üzlären Xristian ikençedän Ameriksan itep kürä. Läkin berkem dä alarnıñ watandarlığına şik beldermi."

Cawap birüçelärneñ yartısı diyärlek amerikan qimmätlären qabul itüneñ möhim buluına ışana. Monı niçek añlatır idegez?

"Küp tırışıp eşläsän, cämäğätçelektä abruyın arta, häm alğa kitergä, üsärgä bula digän amerika xiyalına möselmannarnıñ mökebbän kitüe, alarnıñ moña kiñ mäğnädä äwzem qatnaşıun kürü bezne bik qızıqsındırdı. Bu alarnıñ sotsial-iqtisad torışın kürsätä. Bezne şaqqattırğan, mäsälälärdäñ tağın berse soñğı köçenüçelärdän qala, möselman amerikalılarnıñ köpçelege mägärifät häm iqtisad tarmağında, barlıq amerikalılar belän berrättä tora. Bu, Yewropadağı näticälärgä qarağanda bik ayırıla. Bälki bu qarşılıq, möselmannarnı 11nçe sentäber waqiyğalarınnañ soñ, ni qadär alar problemalar belän qarşılaşmasın, american cämgiete normaların üzläşterüenä säbäbder."
XS
SM
MD
LG