Accessibility links

Кайнар хәбәр

Elekke sovet respublikalarında säyäsi ağulaw cäncalları


Elekke sovet respublikalarında säyäsätçelärne ağulaw turındağı cäncallarnıñ soñğısı Qırğızstanda buldı. Anda premyer ministr Almaz Atambayev mine ağuladılar dip belderde. Elegräk isä Ukrainada prezident saylawları aldınnan xäzerge prezident Viktor Yuşçenko belän şundıy xäl bulğan ide. Oppozitsion säyäsätçelärne ağulaw cäncalları Qazaxstan belän Taciqstanda da buldı. Ä elekke Rusiä küzläw ofitserı Aleksandr Litvinenkonı Britaniädä ağulap üterü bar dönyanı siskänderde.

Qırğızstan premyer ministrı Almaz Atambayev kemnän şiklänüen açıq qına äytä almıy. Ämma ul üzeneñ çınnan da ağulanğan buluın täqrarlıy häm Bişkäktä mine üterergä teläwçe açu totuçılar citärlek di.

"Mine 11 mayda ağuladılar. Miña su birdelär. Min üzemneñ eş bülmäsendä su eçtem. Min 2 kön añsız bulğanmın. Min monıñ ağulaw bulğanlığın beläm. 2 atna buyı minem qanımnı çistarttılar häm xäzer kürüegezçä min yöri häm söyläşä alam" dide Atambayev.

Atambayevnıñ ğäyepläwläre älegä raslanmadı. Ämma ul elekke sovet respublikalarındağı üzläreneñ ağulanuların belderüçe kürenekle säyäsätçelär rätenä kerde.

Sişämbe könne Britaniä Rusiäneñ elekke küzläw xezmätkäre Andrey Lugovoynıñ ikençe ber elekke Rusiä küzläw ofitserı Aleksandr Litvinenkonı ağulawına citärlek dälillär bar diep Lugovoynı Londonğa tapşırunı taläp itäçägen belderde.

Litvinenko Rusiä prezidentı Vladimir Putinnı qatı tänqitläwçelärneñ berse ide.

Mäskäw Kremle Litvinenkonıñ ülär aldınnan mine üterergä Putin quşqan digän ğäyepläwlären kire qağa. Lugovoy Britaniäneñ ğäyepläwläre säyäsät belän bäyle di.

Ämma bu xäl başqa elekke sovet respublikalarındağı säyäsi ağulawlar artında da Mäskäw Kremle bulırğa mömkin digän süzlär taraluğa kiterde.

Mäsälän qayber Rusiä gazetları uzğan dikäberdä Törkmänstan prezidentı Saparmurat Niyazov üterelgän bulırğa mömkin dip yazıp çıqtı. Ul gazetlar Niyazovnıñ kötelmägändä ülep kitüen anıñ Rusiä belän tabiği gaz kileşülären üzgärtü qararına bäyläde.

Törkmänstannıñ tulısınça däwlät qaramağında bulğan kiñküläm mäğlümät çaraları mondıy ğäyepläwlär turındağı xäbärlärne xalıqqa citkermäde. Şulay da Törkmänstan xakimiätendägelär arasında Niyazovnı ütergännär digän imeş-mimeşlär yöri.

Londondağı elekke sovet küzläw ofitserı Boris Volodarski Putinnı qatı tänqitlägän öçen Litvinenkonı elekke Rusiä küzläw xezmätkärläre ütergän di.

Volodarski Niyazov yäki Atambayev turında mäğlümätem yuq. Ul şulay uq Azatlıq radiosına andıy ağulawlarğa Kremlneñ qatnaşlığı turinda ışanıçlı dälillär bulmıy torıp söylärgä yaramıy dide.

"Ul xälneñ nindi şartlarda bulğanlığın tulısınça belergä kiräk. Alar anıñ şäxsi köndäşläre bulırğa mömkin. Alar anıñ ğailä äğzaları bulırğa mömkin. Teläsä kem bula ala. Cirle militsiä dä bula ala. Niçek, närsä bulğanın, ağulaw bulsa nindi ağu qullanılğannın bik yaxşı belergä kiräk. Şunnan soñ ğına näticä yasap bula" dide Volodarski.

Şulay da ul Kremlneñ säyäsi doşmannarğa qarata küptännän ağu qullanuına bäyle qurqular näticäsendä bu ağulawlarğa da Mäskäwneñ qatnaşı bar dip farazlawlarnı añlap bula di.

"Kreml üz köndäşlärenä qarata ağunı dönya säyäsätendä inde 1917-nçe yıldan birle qullandı. Min 85 yıl eçendä çit illärdä bulğan 21 rus-sovet ağulaw oçrağın beläm. Yäğni här 4 yılğa ber diärlek zur xalıqara cäncal çığarğan berär citdi ağulaw oçrağı bula. Menä şundıy statistika. Rusiä häm Mäskäw Kremle ağu qullanıp kilde. Häm alar monı däwam itäçäk. Bu alarnıñ oppozitsiägä häm köndäşlärenä qarşı köräştäge möhim qoralı" di Volodarsky.

Ämma qırğızstan premyer-ministrı Atambayevnı ağulawğa kilgändä, monda Kremlneñ qatnaşlığın kire qağuçı küp kenä başqa añlatmalar bula ala di Volodarski.
XS
SM
MD
LG