Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ häm İran ilçeläre söyläşüläreñ Bäğdadta tämamladı


AQŞ belän İran arasındağı säyäsi bäyläneşlär, İran İnqilabınnañ soñ naçarayğan ide. İran AQŞnıñ İrandağı diplomatlarıñ 444 kön qul astında totqannañ soñ, aradağı mönäsäbät 27 yılğa tunıp qaldı. Häm 27 yıldañ soñ, yugarı däräcädäge söyläşülär bügen ike il räsmilären Bäğdadta oçraştırdı. Alarnıñ niyätläre, Ğiraqta totırıqlıqnı buldıru çaraların bergä ezläw ide.

AQŞ häm İrannıñ Ğiraqtağı ilçeläre, Ryan Crocker belän Hassan Kazemi-Qomi arasındağı küptännän kötelgän söyläşülär bügen irtä belän Bäğdadtä buldı.

Räsmilär söyläşülärneñ fäqat Ğiraq mäsäläläre xaqında bulğanıñ, monnan arı, başqa, İrannıñ atom probraması kebek mäsälälär xaqında söyläşelmäyäçägen iskärtep quyğannar ide.

Söyläşülärdäñ soñ matbuğat çaraları belän bulğan oçraşuda Cocker Ğiraq Premyer Ministrı Nuri äl-maliki ofisendä bulğan söyläşülärne, eşlekle söyläşügä oxşatırğa mömkin dip äytte.

İrannıñ Giraqta bulğan yoğıntısı turında añlatqan Crockes, näticägä kilü öçen irannañ suğışçılarğa yasağan yärdemen tuqtırğa çaqırdı. Läkin İran bu çaqıruğa, turıdañ-turı cäwap qaytarmağan,

Süzne Crocker däwam itä,

“Oçraşunıñ maqsatı-İranğa qarşı mäxkämä eşe açu tügel ide. Uylawıbızça, İran üzenneñ qılğan ğamällären yaxşı belä. Bezneñ maqsat ğadigenä, Bez dä nilär bulıp yatqanın beläbez diyü. (-) Ğiraqqa bu qurqınıç. Bu İrannıñ üze äytkän säyäsätenä dä turı kilmi. Bu töbäk öçendä zararlı, çönki bu totırıqsızlı arıttıraçaq qına.”

Crocker, İran tarafınnañ, İran, AQŞ häm Ğiraq arasındağı öçle kürüşelärne däwam itterergä taqdim yasalğanıñ äytte. Bu Täqdemne qabul ätärgäme yuqmı, Monı Waşintondağı citäkçelär qarar qılaçağın belderde.

Amerika, astırtınğına atom qoralları citeştergän häm terorizmgä iğanäçilektä ğayeplägän İran belän ozın waqıt turıdan turı bäyläneşkä kerüdän tartına ide. Läkin, Waşiñton 2003 yılda Bäğdadnı basıp alğannañ soñ, anda totırıqlılıq urnaştıru kebek mäsälälärgä çişeleş yulları ezlägän çağında, İrannıñda bu säxnädä zur uyınçı buluın istän çığarmasqa mäcbür.

AQŞ xökümäte eçendä häm tışında, İran belän söyläşülärdäñ uñay näticä çığu-çıqmawı mäsäläse zur bäxäs bulıp tora.

AQŞnıñ tışqı eşläre küzätüçese, Ted Galen Carpenter, söyläşülärneñ faydalı bulaçağına ışana. Azatlıq Radiosınıñ İran bülegenä ul bolay belderde,

“AQŞnıñ Ğiraqtağı ağımdağı säyäsäte bik qıyın xäldä. Bik ğadi genä äytkändä, ul uñmadı, minem uylawımça bu töyerne çişär öçen yaña alternativ çaralar ezli başladıq. Ägär dä İrannıñ Ğiraqqa täseren könnäñ kön artuın töşenä alsaq, bu oçraqta İran bezneñ öçen ber ömet bula ala.” Söyläşülär, Ğiraq Premyer Ministrı Nuri äl-maliki ofisendä buldı. Söyläşülär aldınnañ yasağan çığışında, äl-Maliqi,Üzenneñ, töbäk häm tışqı köçlärneñ tıqşınuınnañ azat, totırıqlı ber Ğiraq buluın telägäneñ äytkän ide. Ul şulay uq, İranğa açıq añlatma belän AQŞ xärbeläreneñ ildä totırıqlıqnı urnaştıruda xärbi häm politsiägä yärdem itülären, Ğiraqnıñ, kürşe illärgä AQŞ höcümendä qullanılmıyaçağın belderde.

27 yıl Mösäbätlärneñ bulmawına qaramastan, monnan elek ike il räsmeläre arasında ber niçä märtäbä söyläşülär bulğan ide. İñ soğısı AQŞnıñ Talibanıñ Äfğanstandañ quar öçen basıp aluı aldındannıñ häm annañ soñ bulğan söyläşülär. Şulay da qaysı beräwlär, İran belän söyläşülärneñ yuqqa waqıtnı zıyan itü dip isäpli.

Läkin nindi genä farazlar yañgıramasın, Bäğdadtağı söyläşülär çirek ğasırdan soñ berençe oçraşu buldı häm bu üze genä dä ähämmiätkä iä.
XS
SM
MD
LG