Accessibility links

Кайнар хәбәр

Akademiklıqqa däğwä belderüçelär


Tatarstan fännär akademiäseneñ 15 yıllıq tarixında akademiklıykka saylawlar isemlege mondıy ozın bulğanın ğalimnär xäterlämi. Çönki bıyıl 64 fän doktorı 26 akademik urınına ğariza birgän. Här ike yıl sayın uzğan saylawlarda akademiklar sanı bolay artsa, darda akademikka äylänmäsme, diüçelär dä tabılır. Läkin barısı da xökümät tarafınnan qaralğan. İke yıl eçendä dönya quyğan 16 akademik urınına yañaları kilsä, 10 ğilmi urınnı prezident M.Ş.Şäymiev östägän. Äle barlığı akademiädä 66 möhbir äğza, 33 xaqiqi äğza, yäki akademik bulsa, bıyıl isä alar sanına tağın 26га artaçaq dip kötelä. Yaña däräcägä ireşkän fän eşlekleläre matdi yaqtan da qayğırtıla ikän: möhbir äğzalarınıñ eş xaqına 10 meñ, akademiklarğa 20 meñ stipendiä östälä. Kiläçäktä möhbir äğzası bulıp tormıyça turıdan-turı, akademik däräcäse alırğa su buyı çirat bulsa da, aptırawçılar bulmastır. Akademiklıykka saylawlar 7 yünäleştä bulaçaq: gumanitar, ictimaği-iqtisadıy, meditsina häm biologiä, awıl xucalığı, matematika, fizika, ximiä fännäre buyınça. Şulay uq yaña belgeçleklär barlıqqa kilüe mäğlüm. Mäsälän, uzğan yıl belän çağıştırğanda, “Etnografiä, etnologiä, antropologiä” digän yaña belgeçlek açılğan. Anda bıyıl barı ber genä kandidat, tarix fännäre doktorı Damir İsxaqov. Şulay uq doktorlar: sotsiologiä belgeçlegendä- Yöri Komlev, farmakologiädä- Rämil Gäräev, maşinovedeniedä- Yöri Gortıyşev, din beleme fänendä- Räfıyk Möxämmätşin, geologiä belgeçlegendä- Rinat Möslimov iñ yuğarı fänni däräcägä berdän-ber kandidatlar. Läkin ädäbiät fänendä xällär qatlawlı. Monda ber urınğa dürt abruylı däğwäçılar: filologiä fännäre doktorları Daniä Zahidullina, Kim Miñnullin, Miñneäxmät Säxäpov, Färit Yaxinnar. Qayber belgeçleklärdä kandidatlar sanı xätta altığa uq citä. Tatarstan fännär akademiäsenä 26 iyündä yaña prezidium saylana. İnde 70 yäşen uzğan vitse-prezidentlar Mirqasıym Gosmanov belän Şamil Çabdarov yañadan saylanırmı, yuqmı älegä bilgesez. Akademiädä barğan üzgäreşlär turında Ş.Çabdarov bolay dide: Akademiä sostavı katastrofik xäldä qartaya. Yäş baru belän keşeneñ fikerläw säläte saqlana, olı yäştä dä ğalimnär ğilmi eş yaza yäki ğilmi citäkçe bula ala, läkin, taläp itelgänçä, energiäle oyıştıruçı, menedjer bulu aña awırğaraq turı kilä. Häm ikençedän bu eş, yäş ğilmi xezmätkärlärne eşkä alu telägennän başqarıla. Läkin bez küpmeder protsent aqsaqallarnı alaçaqbız, çönki ğilem däräcäse yıllar belän isäplänä torğan fännär bar, bu birgeräk tä gumanitar fännärgä qağıla. Saylawlar ike köndä baraçaq. Berençe könne akademiäğa 26 äğza saylanaçaq, ä ikençe könne büleklärdä yañartılğan, tulılandırılğan sostavta cıyılışlar uzaçaq. Häm anda inde yaña prezidium saylanaçaq. Akademik digäç çal çäçle, tayaqqa tayanğan, dönyada küpne kürgän häm fännärne su kebek eçüçe 70 yäşlärdäge babay küz aldına kilä. Unbiş yıl elek oyışqan fännär akademiäsendä dä şundıyraq xäl. Ä zamana fänneñ yäşärüen taläp itä. Küptän tügel akademiä prezidentı bulıp çağıştırmaça yäş häm täcribäle citäkçe Ä.Mazgarov saylanğan ide. Xäzerge qanunnar buyınça korrespondent äğzalarınıñ yäşe 50dän, ä akademiklarnıñ 55 tän dä artmasqa tieş. Alay da, iskärmä räweşendä, 9 korrespondent äğzasınıñ yäşe quyılğan qısalardan çıqsa da, fännär akademiäsenä saylana ala ikän. Sanawlı ğına isemlekkä kerergä teläweçlär möğayın küp bulır, dip farızlıy belgeçlär. Qayber fän doktorları öçen ikelätä saylaw. Akademiklıykka däğwä belderü belän bergä Yöri Gortıyşov texnik universitetqa, ä German Dyakonov texnologik universitetqa rektor vazıyfasına saylanırğa äzerlänälär. Saban tuyı könnärendä ğalimnär bäygese bik qızu bulırğa oşağan. El'mira Gazizova
XS
SM
MD
LG