Uzğan düşämbedä Tatarstan mäktäplärendä tatar tele häm ädäbiätı buyınça çığarılış imtixannarı buldı. Bu könneñ irtäsendä inşa temalarınıñ nindi bulaçağı Yaña ğasır televidenieseneñ turıdan- turı efirında lototron yärdämendä saylap alındı. Täqdim itelgän temalarğa inşa yazu qıyın bulmadımı ikän , tarix häm millät mä’sälälären xäzerge uquçılar niçegräk añlağannar digän sorawlarnı Azatlıq radiosı Qazan mäktäplärenä häm mäğärif oyışmalarına birde. Ğadi genä imtixan birü ğädättägedän bik küpkä qatlawlı bulıp çıqtı. Bu xällär kötelmägän dä häm ğäcäpländererlek tä.
Berençedän, 11 iyün tatar telennän häm ädäbiätınnan imtixan köne,
Tatarstandağı küp kenä awıllarda ütüçe Sabantuylarğa turı kilde. Häm Rusiä köne bäyrämenä täğäyenlängän yal könnäreneñ berse ide.
Mäğärif ministrlığınıñ ”Mäğärif” jurnalında tatar tele häm ädäbiätı buyınça imtixannar 13 iyündä ütkärelä dip aldan iğlan itelgän ide. Tatarstanlılar. imtixannıñ 11 iyündä ütkärelüen Yaña ğasır tele kanalınıñ irtänge tapşıruınnan beldelär.
Yarıy andıy xällär dä bulğalıy. Tormış üze üzgäreşlär kertä. Şulay da qayber mäğrifätçelär moña şatlanmadı.
Mäsälän, Vaxitov rayonınıñ 12 sanlı tatar telen tiränten öyränü buyınça qızlar gimnaziäse direktorı İlhamiä Timerkayıva bolay dide:
“ Menä bügen böten Tatarstanda Saban tuylar ütkärälär. Ä bezneñ tatar balaları şuşı Sabantuy waqıtında imtixan birälär. Bu minemçä, bik äybät äyber tügel. Ul tağın şul uq tatar balalarına kimsetü, dip sanıym, min”.İkençedän :Aldan iğlan itelgän häm jurnalda basılğan Хİ sıynıfnıñ çığarılış inşa temaları tatar mäktäpläre öçen 20 komplektta 7 şär temada täqdim itelgän.Televizor qarawçılar aldında saylap alınğan şarda 4-nçe komplekt yazılğan ide. Menä ul temalar.
1. Ğ.İbrahimov icatı buyınça inşa. (Temanı uquçı üze saylıy.)
2. Qor’än häm tatar ädäbiätı.
3. Tatar ädäbiätında bäxet teması.
4. Ükenmim: bar utım, bar köçem - hämmäse xalıqqa birelde. (F. Yarullin)
5. Tatar ädäbiätında häm sänğätendä Tuqay obrazı.
6. Ğ. İsxaqi dramalarında milli geroylar.
7. İ. Yuzeev icatında yaz, yäşlek, mäxäbbät teması.
Menä şuşı temalarğa inşa yazğan uquçılarnı bez ike kön ezlägännän soñ Yaña Savin rayonınıñ 71, 85, 46 sanlı mäktäplärendä genä taba aldıq. Çönki, küpçelek mäktäplärdä uquçılar häm uqıtuçılar inşa soçinenie tügel, ä şul uq süzne izlojenie diep tärcemä itep, bilgele ber tekstnıñ eçtälegen istä qaldırıp yazğannnar. Bu tekstlarnı mäğärif ministrlığı konvertlarda mäktäplärgä taratqan . Häm bu konvertlar şul uq 11июнь könendä açılğan. Soçinenie inşanı tatar tele yaxşı belüçelär yazsa, izlojenie inşanı saylawçılar ğadiräk eşne yuğarıraq bilgegä başqaru öçen saylağannar. Kürsätmä buyınça bu röxsät itelä , ämma tatar telen öyränü häm belü däräcäse törleçä bulıp çıqtı. Mäsälän, rus telle balalar, yäki tatarçanı naçar belüçelär, diktant yazğannar. Qayberäwlär imtixannı teldän dä birgännär.
Bernärsä dä belmim . Diktant yazuı awır bulmadı. Bez diktant yazdıq. Lev Gumilev turında, Nikolay Gumilev turında buldı. Bu esse ide . Berdänber tanış süz, Gumilev süze ide. Min tatarça belmim, min tatarça söylämim. Rus törkemendä idem min. Teldän birdem. “Qazannıñ tarixi urınnarı” turında tekstnı tärcemä itärgä häm Qazandağı Finlyandiä cämğıäte turında söylärgä kiräk ide. Bu yazmalarnı min Qazan şähäreneñ qayber mäktäplärennän aldım.
Şulay itep rusça äytkändä , “Gladko bılo na bumağe , no zabıli pro ovragi” . Çınnan da, tatar telen öyrätü häm aña öyränü ciñel tügel.
Bu waqiğanıñ añlaşılıp betmi torğan şundıy yağı da bar, medal'gä däğwa itüçelär arasında soçinenie yazğan uquçılar yuq.
Tağın ber mäğlümat, mäsälän, bıyıl, Qazan şähäreneñ 155 nçe tatar gimnaziäsendä Berdäm Respublika imtixanın tatar tele häm ädäbiäte buyınça saylağan uquçı yuq.
Ata-analar, kiñ cämäğätçelek bu qatlawlı , häm bik küp basqıçlı tatar telen öyränü häm imtixan birü tärtiplären tulısınça, belmi dä añlamıy da.
Mälikä Basıyr
