Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xatın-qızlar: Üzäk Aziädäge qızlar, mäktäpne tämamlağaç uq, kiyäwgä çığa


Üzäk Aziädäge qız-balalar öçen belem alu nigezdä urta mäktäptän soñ tämalana. Yaxşı eş häm üsü mömkinlege bulmaw säbäple, elekke sovet respublikarındağı ata-analar qızlarınıñ yuğarı belem alularına köç salırğa telämi, kiäwgä birüne qulayraq kürä.

Üzäk Aziä illärendä şuşı arada yözär meñ qız bala mätkäplärne tämamladı. Läkin alarnıñ siräge genä universitet yäki berär hönär birüçe urta uqu yortlarına qabul itü imtixannarına äzerläner. Küpçelek qızlarnıñ yazmışları aldan bilgele – mäktäpne tämamlawğa, alar kiäwgä çığarğa tieş bula. Üzäk Aziäneñ küpçelek illärendä ğailä qoru mäsälälären ata-analar xäl itä. Üzäk aziä awıllarında tanışular – siräk küreneş, oyläneşmägän parnıñ bergä yäşäwen küz aldına da kiterü mömkin tügel. Taciqstan qalası, Xudcandağı uqtıuçı Xämidä İmomova, mäktäp tämamlağançı uq qayber qızlar kiäwgä birü turında söyläşep quyalar di. “Awıllarda da, şähärlärdä dä xäl ber ük. Min miktäptä inde berniçä yıl eşlim, min küp qızlarnı kürdem, alarnı bäxetle qızlar dip atıylar, alar mäktäpne tämamlaw buelän şunduk kiäwgä çığalar. Alar bezne tuyğa çaqıralar, mäcleslär mäktäptä uqular betkäç ütkärelä.”

Sovet zamanında, mäktäp tämamlawçı 17 yäşlek qızlar, mäktäptän soñ yuğarı häm hönär birüçe uqu yortlarına kerergä tırışa torğan bulğan. Kiäwgä çığu öçen uñay waqıt - 21-22 yäş tiräse, dip isäplände. Läkin xäzer qızlar irtäräk ğailä qora. Üzbäkstandağı 18 yäşlek Alo Hamidova äytüençä, anıñ belän bergä Tashkenttağı meditisina kollejında uquçı qızlarnıñ kübese – kiäwdä inde. "Bügenge köndä qızlar 18-20 yäştä gailä qora. Misal öçen, bü meditisina kollejında uquçı qızlarnı kübese – kiäwdä inde. Bu Taşkentta şulay. İlneñ başqa yaqlarında qızlar irğä beraz soñraq çığa 19 belän 22 yäş tiräsendä. İñ berençe çiratta, ata-analar alarğa bay käläş tabırğa teli. Anıñ häm anıñ ata-analarınıñ statusı bik möhim." Üzäk Aziäneñ küpçelek illärendä yuğarı belem alu tüläwsez, ämma tolay toraqta toru häm kitaplar alu da küp ata-analarnıñ xälennän kilmi. Şulay uq, yuğarı belem aluğa küp açqa totıp ta, xatın-qız belgeçlär eş taba almıy. Qızlarnıñ bik azı ğına, çit il oyışmaları tülägän aqçağa belem ala ala. Taşkenttağı jurnalist Shahnoza Karimova, mäktäp tämamlağaç, küp qızlar, aqça kiterä alırlıq hönärne saylarğa tırışa, di. " Kilenneñ uqığan buluın kem bulsa da teli mikän, çönki ul eş taba almayaçaq. Ata-analar aqça kiterlek hönäre bulğan kilenne kürergä telär ide. Tegüçe, çiğüçe, şäfqättutaşı. Yegetlär mäktäpne betergäç, aqça eşlärgä Rusiägä kitä. Qızlar kiçlären yaña hönär oyränä, köndez fermalarda eşli. Mondıy xäldä ata-analar qızları öçen borçılıp yäşi, şuña aqıllı keşe kilep çığuğa tizräk anı kiäwgä birergä tırışa."

Üzäk Aziädä ayrılular da bula. Mäñğe yalğız yäşäwğä qarağanda, küp xatın-qızlar ölığayğan irneñ yäş xatını bulırğa rizalaşa. Aqçağa möhtaclıq - bu küreneşneñ säbäpläreneñ berse. Böten Aziädä, irgä irtä çığu xas bulsa, energiägä bay bulğan Kazaxstanda 30 yäşkä qädär oylänmiçä, kiäwgä çıqmyıça yörgän yäşlärneñ sanı arta. Alar ğailä qoru eşen çitkä quyıp, başta belem alırğa, eşlägän urında üsärgä tırışa. Ämmä boten Aziä illärendä eş bulmağan şartlarda, kiäwgä çığunı kiçekterep toru faydasına äytelgän dälillär yuqqa çığıp bara. Qazanda ütkärelgän qısqaça soraştıruda cawap birüçelärneñ kübese, mäktäptän soñ kiyäwgä çığu uñay waqıt tügel, başta belem alırğa kiräk, dip belderde.

Bikä Timerova.
XS
SM
MD
LG