Accessibility links

Кайнар хәбәр

Üzbäk jurnalistı AQŞta daimi yäşäw röxsäten ala almıy


Xalıqara jurnalism ölkäsendä büläkkä iä bulğan üzbäk jurnalistı Ruslan Şäripov, Üzbäkstanda törmädä utırıp çıqtı. AQŞta säyäsi sıyınu tapqaç ta jurnalistnıñ tormışı äle tınıçlanmadı. Üzbäk räsmiläre aña ülem belän yanağan bulsa, Quşma Ştatlarda jurnalistqa daimi yäşäw xoquqın birmilär.

Ruslan Şäripovqa 29 yäş. Üzbäkstanda törmädä ul 10 ay utırğan, anı anda ezärleklägännär häm azaplağannar, di Ruslan üze.

2004nçe yılda Üzbäkstannan ul AQŞqa änise häm ike ber tuğan abıysı yanına kilgän, ämma menä 3 yıl inde anıñ tormışı caylana almıy.

Xäzer ul Californiädä, häm aña Quşma Ştatlardan quılu yanıy, dide ul xäbärçebezgä:

"2007nçe yılnıñ 3nçe yül könne miña AQŞ Eçke İminlek Departamentınnan xat kilde. Anda, alarda bulğan mäğlümat nigezendä mine Üzbäkstanğa cibärü ixtimalı bar, dielgän. Miña – daimi yäşäw xoquqı birelä almawına – minem ähläqi bozıqlıq öçen xökem itelgän buluım säbäb itep kiterelgän xatta."

Üzbäk mäxkämäse Ruslan Şäripovnı homoseksualizm häm balalarğa qarata censi bozıqlıq qıluda ğayepläp 5 yıl yarımğa törmägä xökem itkän ide.

Keşe xoquqların yaqlawçı Human Rights Watch oyışması häm Jurnalistlarnı yaqlaw komitetı – xökem çığarunıñ säbäbe – censi bozıqlıqlar tügel, ä jurnalistnıñ eşe ide, dip sanıy.

2003nçe yılda Şäripov üzbäk xökümätendä rişwätçelek häm ildä keşe xoquqları bozıluı turında yazdı. Mäxkämädä ul prezident İslam Kärimovtan yarlıqaw soradı. Ämma ul üze äytüenä qarağanda, anı ğäyeben tanıtır öçen gaz sulatqannar, köçläw häm VİÇ infeksiäsen yoqtıru belän yanağannar. Xalıqara keşe xoquqları oyışmaları – Üzbäkstan törmälärendä totqınnarnı cäberläw – ğadäti xäl, dip belderä.

2004nçe yıldan birle Şäripov Californiädä yäşi. Üzenä daimi yäşäw xoquqınıñ birelmäweneñ säbäbe itep ul üzeneñ säyäsi qaraşları dip atıy. Şäripov AQŞnıñ Ğiraqtağı suğışına qarşı çığışlar yasağan, internetta prezident George Bushnıñ urınınnan kitüe öçen tawış birgän, amerikan prezidentın täñqitlägän mäqälälär yazğan bulğan.

Şäripovnı 90nçı yıllarda Üzbäkstanda eşlägän çağınnan birle belgän Wisconsin ştatı gubernatorı komissiäse äğzase , John Smart Şäripovnıñ ezärleklänüendä başqa säbäp kürä:

"Aña İslam däwlätennän bulğanğa şundıy mönäsäbät. Xäzer 11 sintäberdän soñ häm Ğiraqta suğış başlanğannan birle AQŞta Eçke İminlek Departamentı islam däwlätlärennän kilgännärne ezärlekli kebek kürenä miña."

Anıñ qarawı Ruslan Şäripovnıñ änise häm ike bertuğan abıysı AQŞta daimi yäşäw röxsäten alğan. Şäripov Californiä gubernatorı Arnold Schwarzeneggerğa da möräcäğät itep qarağan, ämma eşneñ – federal eş buluı säbäple Californiä başlığı aña yardäm itä almağan.

Xäzer aña xalıqara keşe xoquqları oyışmaları da yardäm itä almıy. Parijda urnaşqan Dönya Gazetalar Assosiasiäse citäkçeläreneñ berse Kajsa Tornroth, bu mäsälädä oyışmanıñ yardäm itü mömkinlege bik çikängän, dide:

"Xäzer ul inde Quşma Ştatlarda bulğaç, bu inde kübräk Ruslan belän Eçke İminlek Departamentı arasında xäl itelä torğan eş."

2004nçe yılda Ruslan Şäripov bu oyışmanıñ Altın Qäläm bülägenä iä bulğan ide.

Amerikan räsmiläre Ruslan mäsäläsen 4 avgustta xäl itäçäk. Räsmilärneñ berse – Ruslan Şäripovqa yarlıqaw sorarğa kiñäş itkän:

"Min 4 avgustqa qadär, üzgäräm häm yaxşı watandaş bulam dip wäğdä itep xat yazarğa tieş. Närsä öçen ğafu ütenäsen genä hiç añlıy almıym."

Kire Üzbäkstanğa qaytqan oçraqta Ruslan Şäripovqa törmä yäki annan da naçarrağı yanıy.
XS
SM
MD
LG