Accessibility links

Кайнар хәбәр

Skautlar xäräkätenä 100 yıl


Dönyada yäşlär-balalar oyışmaları bixisap. Qayberläre oyışmas borın yuqqa çığa, qayberläre distäçä yıllar yäşi. Elekke sovet illärendäge Pioner xäräkäte, Sovetlar Berlege cimerelgänçe, 70 yıllap eşläde. Bügenge Rusiädä Kreml qanatı astında qorılğan oyışmalar, yañğırdan soñ gömbälär şikelle, äle tua, äle yuqqa çığa. Süz uñayınnan, Tatarstanda oyışqan Sälät xäräkätenä kiläse yılda 15 yäş tula. Ä menä dönyada iñ zur yäşlär oyışmalarınıñ berse, skautlar xäräkätenä 1 Awgust könne 100 yıl tuldı. Angliäneñ könyaq-könçığışında şuña bağışlanğan tantanalar başlandı.

Näq ber ğasır elek Britan armiäse ofitserı Robert Baden-Powell yäşlärgä cämğiättä üz urınnarın tabırğa yärdäm itü, häm fizik häm ğaqıl yağınnnan tärbiäläw maqsatı belän yaña xäräkät oyıştıra. 1907 yılnıñ 1 Awgustında ul borğısına örep skautlarnıñ berençe alanın uyata. Angliäneñ könyaq-könçığışındağı ber utrawda urnaşqan bu berençe alanda ni barı 20 yeget bula. Bügenge köndä skautlar xäräkätendä bar dönya buylap 28 million yäşüsmer qatnaşa.

Bügen näq şul uq Jamboree utrawında xäräkätneñ 100 yıllığına bağışlanğan çaralarnı Britan şaxzadäse William açıp cibärde. Anda 150-läp ildän 40 meñläp skaut qatnaşa. Finlandiäneñ Vaasa şähärennän kilgän 17 yäşlek Jannina Sagerstrom xäräkättä inde 9 yıl:

"Skaut bulu xise, bigräk tä monda Jamboree''da, üzeñne zur xäräkätneñ ber öleşe itep toyu iskitkeç. Bar dönyadan kilgän yaña keşelär belän tanışu minem öçen bik möhim, skaut bulu öçen bu töp säbäpneñ berse" dide fin qızı.

Britan armiäse polkovniğı Robert Baden-Powellnıñ töp niäte – yäşlärne üz köçenä ışanğan, köçle, yärdämçel keşelär itep üsterü bulğan. Skautlarnıñ künegüläre ğädättä tışta, tabiğätä ütä. Tege yä bu hönärne üzläştergän öçen skautqa maxsus tamğa birelä.

"Töp prinsiplarnıñ berse - alannarnı tışta, tabiğättä oyıştıru, yäşäp qalu öçen qul astında bulğannı qullanu, törkem bularaq bergäläşep eşläw. Yağni bu – tabiğättä, duslıqta törkem bularaq bergäläp yäşäw tärbiäse" di Xalıqara Skautlar xäräkäteneñ general sekretar urınbasarı Luc Panissod.

Skautlar xäräkäte aşa ütkän mäşxürlär arasında amerikan prezidentı George Buş, Çexiäneñ elekke prezidentı Vaclav Klaus ta bar.

Nazi Germaniäsendä häm elekke Sovet illärendä skautlar xäräkäte tıyılğan bula. Anıñ urınına sovet illärendä Allahqa ışanmıy torğan, kommunizm tözergä äzer bulğan balalar tärbiäläwçe pioner oyışmaları tözelä. Kommunizm cimerelgäç skaut xäräkäte bu illärdä dä päyda bula.

İnternet, zamança texnologiä çorı buluğa qaramastan, skautlar sanı dönyada arta bara. Xäräkät citäkçeläre äytüençä, alar bu zamana üzgäreşlären iskä alıp eş itä. Maxsus tamğalar xäzer uçaq yağa belgän öçen genä tügel, ä xalıqara dönya xällären, fän, texnologiä, sanaq, internet belemnäre öçen dä birelä.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG