Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xalıqara küzätüçelär Qazaqstandağı saylawlarnı tänqitli


Qazaqstanda şimbä könne ütkän çirattantış saylawlarnıñ berençe näticäläre, prezident yaqlı "Nur Otan" firkäseneñ küpçelek tawış ciyuın kürsätte. Oppozitsiä parlamentnıñ tübän pulatında bulğan urınnarın yuğaltı. Yevropada xezmättäşlek häm İminlek oyışmasında räisilek itärgä omtılğan Qazaqstan öçen bu saylaw demokratiä standartların ni däräcädä xörmät itüen bilgeläwçe töp kürsätkeç buldı.

Saylawlarnıñ berençe näticälärenä qarağanda “Nur Otan” firqäse 88% tawıç cıyğan. Üzäk saylaw kommissiäse mäğlümatlarına qarağanda, ildäge 2 oppozitsion firqälärdän berse de Mäcleskä ütärgä mömkinlek birä torğan 7% kirtäne ütä almağan.

“Gomumilli sotsial demokratik firqä” başlığı Amircan Kosanov, çit il mäğlümat ağentlığına birgän äñgämäsendä, saylawlarnı- kommusitik firqäse genä bulğan Sovetlar berlegenä kire qaytu, dip bäyäläde. Almatdıa ütkän matbuğat oçraşında ul bolay dide "Bezneñ Almatıdağı saylaw urınnarınan 90% berketmä bar. Alarqa qarağanda bez saylawlarda 22% tawış cyığan bulırğa tieş. Böten töbäklärdän dä mäğlümat kilep citkäç, bez ayrım belderü belän çığarbız."

Üzäk saylaw kommissiäse mäğlümatlarına qarağanda, şuşı sotsial demokratik firqä 4.62% tawış cıyğan. İkençe oppozitsion firqä - “Aq col” saylaw näticälären tanımıy. Bu xaqta firqä başılığı Burixan Nurmuxämmädov "İnterfax" ağentlığına beldergän. Näticälär xalıqnıñ yaqlawın häm säyäsi köçlärneñ torışın ber niçektä çaqıldırmadı, dip äytkän. Nurmöxämmädov bolay dide : " Bez saylaw näticäläre belän kileşmibez. Bezneñ küp sanlı qanun bozular turında mäğlümatıbız bar. Bez belderü belän çığarğa ciyınabız"

Berençe näticälärğä qarağanda “Aq Col” öçen saylawçılarnıñ 3.25% tawış birgän. Firqä başılığı Nurmöxämmädov isä, üz mäğlümatlarına qarağanda “Aq col” 12% tawış cıyğan bulğan, dip sanıy.

Üzäk saylaw kommisiäse, tawış birü urınnarına saylawçılarnıñ 65% kilgän. di. Bu 2004 yılda ütkän saylawlar belän çağıştırğanda 8% kübräk. Parlamenttağı urannar öçen 7 firqä koräşte. Waqıtınnan elek saylalar ütkärü, parlamentnıñ wäqälätlären arttırğan, may ayında konstitutsiägä üzgäreşlär kertelgännän soñ kiräk buldı.

Qazaqstannıñ “Xabar” TV kanalı bu saylawlarnı, demokartiägä taba çın adım, dip bäyäläde.

Yevropada xezmättäşlek häm İminlek oyışmasınıñ häm Yevropanıñ parlament mäclese oyıştırğan xalıqara küzätüçelär Qazaqstan saylawlar ütkändäge belän çağıştırğanda yaxşırak ütte, dip iğlan ittelär. Ämma alar barıber xalıqara standartlarğa turı kilmi, didelär.

Xalıqara küzätçelär wäkile, Kanada senatorı Di Nino bolay dide "Saylaw urınnarı yabılğanda, mäğlümallar tuplanıp barğanda fiker yörtgä awır ale. Saylaw urınnarınna kilgän xäbärlärneñ 40% tiräse tiskäre ide. Şulay bulqaç, saylawlarnıñ uñay bäyälämäsendä şik tuya."

BDB illäre küzätüçeläre ise, saylawlar ğadel häm açıq buldı dip iğlan itte.
XS
SM
MD
LG