Accessibility links

Кайнар хәбәр

İrannıñ xezmättäşlek itärgä rizalaşuı belän, ilneñ atom programmasına bäyle nizağ xäl itelerme?


Xalıqara atom energiäse idäräse Tähran belän, atom programması turındağı sorawlarğa cawap birü waqıtın bilğeläwne, alğa citdi adım, dip atadı. Läkin Quşma Ştatlar räsmiläre, İrannıñ xezmättäşlek itüe yaxşı bulsa da, il atom programması nigezendäge eşçänlegen däwam itä, dip belderä. Bu eşçänlek atom qoralın yasawğa kiterergä mömkin, şuña İran programması tiräsendäge krizis xäl itelde dip äytep bulmıy ale, di AQŞ wäkilläre.

BMO küzätüçeläre yasağan belderülärdä İrannnıñ xezmättäşlek itüe, bik citdi häm zur dip sürätlänä. 30nçe avgustta basılğan xäbärdä, atom energiä idäräse häm İran wäkilläre arasında üzğan atnada Tähranda ireşelgän kileşügä, söyläşülärneñ waqıtı bilgeläwgä bağışlandı. Kileşelgän tärtipkä qarağanda, İran noyäberdä, atom programmasın ni däräcädä üsterü turında, Atom energiä idäräseneñ sorawlarına cawap birergä rizalaşqan. Atom energiä idäräse başlığı Möxämmäd el-Baradei, Venada ağentlıqnıñ idäräçelär Şurasına bu xisapnı täqdim itärgä tieş. Xisapta İrannıñ teläktäşlek itüenä maqtawlı süzlär äytelsä dä, şul uq waqıtta, İrannıñ atom programması tiräsendäge krisiz xäl itelde dip äytergä irtä ale, dielä.

Könbatış wäkilläre, İrannıñ xezmättäşlege äle citärlek tügel dip sizderde. AQŞ däwlät departamentı süzçese, Tom Casey, pänceşämbedä, İran xalıqara taläplärne ütäwdän baş tarta, şuña xalıqara cämäğätçeleq üzeneñ basımım däwam itäçäk, dide. AQŞnıñ Atom energiä idäräsendäge wäkile, ilçe Gregory Schulte kiçä belderü belän çıqtı. Anda ul ağentlıqnıñ xisabında, İrannıñ centrifuğalarnı quyunı häm awırsu reaktorın tözüne däwam itüe turında äytelä, dide. Elelgräk AQŞ wäkile Gregory Shulte, tözeleş däwam itelgän mälqä qädär, AQŞ BMOdan yaña çikläwlär taläp itüne däwam itäçäk, digän ide. Fransiä tışqı eşlär ministrı da, İran uran bayıtunı tuqtatu qararın qabul itmiçä, kiläçäk çiqläwlär turında mäsäläne qarıyaçağın xäbär itte. Könbatış wäkilläre kiläçäk çikläwlär turında uylanğanda, Rusiä häm Qıtay moña qarşılıq belderä. Bu illär mäsäläneñ xalıqara atom enerğiäse idäräse yärdämendä xäl itlüen telär ide.

Bälkem şuña da, Tähran, atom ağentlığı belän yaña tözelgän kileşüne, atom nizağınıñ tämamlanuı dip kürsätergä teli. Sişämbedä İran prezidentı Mäxmüd Axmädinecad İrannıñ atom mäsäläse yabıldı, dip iğlan itte.

Stokholm xalıqara tınıçılq instutınıñ baş belğeçe Shannon Kile “İran xalıqara basımnan qotılırğa teli. Häm xäl itelgän mäsälärne üz östenä alıp, ul Rusiä belän Qıtay kebek, İranğa qatıraq çikläwläre kerttergä telämägän illärgä yärdäm itä. Bu alarğa İranğa kübräk waqıt birelergä tieş, dip äytergä mömkinlek birä. Şulay itep, bu nindider däräcädä İrannıñ İminlek Şurasınıñ aña çikläwlär qaraw urınına iğtibarın çitkä etärüergä tırışuı bulıp tora.” – di.
XS
SM
MD
LG