Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä yaña vakuum bombasın sınadı


11 sentäber könne Rusiä dönyada iñ köçle vakuum bomba sınawı turında xäbär itte. Rusiäneñ general ştab başlığı urınbasarı Aleksandr Rukşin süzlärençä, anıñ quäte atom bombası belän çağıştırırılıq, läkin atom bombasınnan ayırmalı bularaq, ul tirä-yün moxitne pıçratımıy. Bügenge köndä dönyada aña tiñ qoral yuq, dide ul. Mäskäwneñ şuşı belderüe artında närsä yata?

Moña qädär iñ köçle vakuum bombası Quşma Ştatlarnıñ xärbi hawa köçlärendä dip sanala ide. 2003 yılda bulğan sınawlar waqıtında xärbilär MAOB isemle bombanı şayartıp, "Mother of all bombs", yağni "bombalarnıñ anası" dip atağan ide. Rusiä üzeneñ bombasın küpkä köçleräk dip belderä häm anı "bombalarnıñ atası" dip atağan.

"Sınaw näticäläre şunı kürsätte: anıñ qüäte atom bombası belän çağıştırırlıq. Şuña basım yasıysı kilä, ul atom bombasınnan ayırmalı bularaq tirä-yün moxitkä zıyan kitermi" dide Rusiäneñ general ştab başlığı urınbasarı Aleksandr Rukşin sişämbedä Rusiä televideniesenä.

Vakuum bombasınıñ prinsibı şunnan ğibärät: başta hawağa şartlatqıç matdä taratıla. Şuşı däxşätle bolıt bina-qorılmalarnı qamap alğannan soñ, üze şartlatıla. Bik köçle häm qaynar hawa dulqını xasil bula, anıñ täesirendä tirä-yaqtağı bar närsä yanıp kölgä äylänä.

"Jane''s hawa qoralları" isemle jurnal möxärrire Robert Hewson süzlärençä, asılda bu qoral Rusiä öçen yaña närsä tügel:

"Bu termobar qoralğa oxşağan. Bik yuğarı däräcädä cılılıq häm basım tudıra torğan şartlatqıç. Rusiälelär elektän-elek bu qoralnıñ ostası sanala. Alar anı Äfğanstanda, Çeçnädä qullandı. Bu yaña bomba fäqät moñarçı bulğannarnıñ iñ zurısı" di Robert Hewson.

Soñğı aylarda Rusiä xärbi muskulları belän yış uynıy. Küptän tügel yaña qitğa-ara ballistik raketa sınalğan ide. Uzğan ayda ğına bombalawçı oçqıçlarınıñ 1992 yılda tuqtatılğan çiktän-çikkä oçuları yañaqrtıldı. İlneñ xärbi köçlären yañartuğa Kreml 100 million dollar bülep birde.

Yaña vakuum bombanıñ äxämiäten general şatab başlığı urınbasarı bolay añlattı:

"Ul bezgä ilneñ iminlegen täemin itergä häm dönyanıñ teläsä qaysı töbägendä xalıqara terrorçılıqqa qarşı torırğa mömkinlek biräçäk" dide Aleksandr Rukşin.

Qoral belgeçe Robert Hewson fikerençä, bu yaña sınaw turındağı xäbärneñ başqa maqsatları da bar:

"Minemçä, bu Rusiäneñ üzen köçle xärbi quät itep tanıtu kompaniäseneñ ber öleşe. Bomba üze ällä ni möxim tügel, anı oçqıçtan taşlarğa kiräk, yağni nindider konfliktta qullanılmastır. Läkin ul bik däxşätle häm iğtibarnı cälep itä. Häm bu iñ möxim maqsat" di Robert Hewson.

Yaña vakuum bombanıñ sınawı Rusiä belän Quşma Ştatlar arasında qarşılıq çorınıa turı kilde. Waşingtonnıñ Yewropada raketa qalqanı buldıru niätenä Mäskäw qarşı çığa. Qayber küzätüçelär bu bombanı Mäskäwneñ üzenä kürä cawabı itep kürä.

Başqalar isä, yaqınlaşıp kilgän parlament häm kiläse yıl prezident saylawların iskä alıp, bu xäbär Rusiäneñ üzendä, yağni "eçke qullanış" öçen digän fikerdä.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG