Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğäybät tügel, ğibrät ul: törmädä utırasım kilä!


Norvegiä başqalası Oslodan yıraq tügel ber utrawda Bastoey törmäse bar. Küptän tügel annan kilgän xäbärlär dönyanı şaqqatırdı. Ğibrät alırlıq xällär turında şimbä 22 sintäber könne Azatlıq yulyazması säxifäsendä tıñlağız.

Küz aldığızğa kiteregez: Sez Norvegiä kebek tınıç, räxät, üz keşelären çamadan tış qayğırtqan ildä yäşisez di. Şulay da, berär keşene köçläw yä üterü kebek nindi dä bulsa cinät qılırğa qul qıçıta bit. Äytep torası da yuq, mondıy ildä ülem cäzası yuq ta yuq. Biredä ğömerlek törmä cäzası da yuq. Törmädä iñ ozaq 21 yıl utırıp bula, ansın da siräk keşegä birälär...Biredä – totqınnarnıñ azat itelgäç tä kitäse kilmägän törmälär bar...

Bu – internetta säyer xällär turında yazuçı jurnalist Greg Strange säxifäsennän alğan añlatmalar ide. Bastoey törmäsendä çäneçkele çıbıqlar da, yozaq häm biek qapqalar da yuq. Biredäge 115 totqın 200läp çebeş, 8 at, 40 sarıq häm 20läp sıyır tota. Alar üzlärençä tulısınça diärlek tämin itä, qırda ikmäk üsterä, urmanda ciläk cıya häm diñgezdä balıq tota. Alar elektr energiäne dä üzläre, qoyaş panelläre yardämendä cıya.

Baqçalarında alar aşlama sipmi, tabiğatne saqlıy. Törmäneñ şiğäre – keşeçelek ekologiäse. Törmä citäkçese Oevind Alnaes süzlärenä qarağanda, "totqınnarğa cawaplılıq tapşıru, problemalarnı alarnıñ üzlärenä çişergä birü häm taläplär quyu, alarnı nıq üzgärtä."

Bu qadär alğa kiteş – başqa sıymaslıq ber äyber bit... şul törmägä elägergä çiratqa basıym mikän ällä?

Ä şul cinäyät sezneñ tuğannarığızğa qağılsa, allam saqlasın, xatınığız, qızığız yä apağıznı köçlägän keşe törmädä şulay yal yortında kebek yal itsä, sez närsä dip äyter idegez? Bälki andıy şartlar çınnan da totqınnarnı üzgärter häm alar qabat cinäyät yulına basmas, dip ömetlänergä genä qala.

Bastoey törmäse qanunnarın bozğannar – nığraq saqlanğan törmälärgä küçerelä. Utrawdan qaçuçılarnıñ burıçı – törmägä şaltratıp qaçtım, min isän-saw dip xäbär itü. Çönki Norvegiäneñ salqın suları aşa siräk keşe isän çığa ala. Totqın şaltratsa – anı ul sularda ezlämilär. Mäyet ezläw eşläre qıybatqa töşä ikän.

Törmädä eşläwçe saqçı Tina Smith BBCğa birgän äñgämäsendä, totqınnarnıñ biredän xökem waqıtı betkäç tä kitäseläre kilmi, digän. Bu kübräk – irektä ğailäse, sıyınır urını bulmağanğa qağıla. Bu törmä – başqaları da annan ğibrät alır dip ömetlänä...
XS
SM
MD
LG