Accessibility links

Кайнар хәбәр

Politkovskaya ülemenä ber yıl : ul xäbärsez yuğalğan Milananıñ iñ zur yaqlawçısı ide


Anna Politkovskaynıñ mäqälärendä ul ğadi keşe yazmışları turında söyli torğan bulğan. Şundıy tarixlarnı berse – 4 yıl elek xäbärsez yuğalğan yäş ananıñ qıysası buldı. Ütkän yılnıñ üktäberendä Anna Politkovskaya üz yortınıñ kereşendä atıp üterelde. Anıñ üleme belän Milana Ozdoevannıñ yuqqa çığu säbäplären açıqlarğa telägän iñ zur keşe dä yuq ütelde.

Lyuba Dubas häm anıñ tormış iptäşe Beslan Magomadov qızları turında xäbärne ozaq yıllar buyı kötä. 4 yıl elek ğınvarnıñ 19nda, tön urtasında, Milana Ozdoevanı, yäşägän oyennän, Achkoi-Martan rayonınıñ Kotar-Yurt awılınnan alıp kitälär. Lyuba, bitleklär kigän, qorallanğan keşelärneñ oylärenä bärep kergännen älegäça yaxşı xäterli. “Alar oydä qaysı bulmäneñ qayda bulğanın bik yaxşı belä ide. Alar oy, işek aldı buylap taraldı. Bezğä, iremä suqtılar, cirgä yatqızdılar. Bezgä qoralnı töbäp quydılar. Milanağa kienergä quştılar. Ul elap cibärde. Ul, min yärdäm itermen dip şundyı kötkän ide. Anıñ ul waqıttağı qaraşı miña haman da tınıçlıq birmi. Min närsä eşli ala idem, alar kübäw ide, qorallanğan ide. Ber adım yasasam, alar mine ütererlär ide.” - dip yılaw aralaş iskä ala ul tönne Lyuba.

Milananıñ 9 aylıq imçäk balası häm 2 yäşlek qızı qala. Ğailägä Milananıñ ikençe könne irtän çığarılaçaq, dip äytkännär. Xäzer anıñ olı balasına 6 yäş, keçesenä 4 yäş tuldı. Alar hamanda änilär turında ber ni belmi. Balalarnıñ äbise, yuğalğan xatın-qıznıñ anası Lyuba, haman da Milanınñ qaytuın kötäm, dip söyli. Ul qaytır da, işek yabıq bulır, şaqır, min işetmäm, dip qurqtım di. Milanağa yuğalğanda barı 21 yäş bula. Bik küp yäş çeçen qızları kebek Milana mäktäpne betermägän, 11nçe sıynıfta bulğanda ul uqunı taşlağan, İnguşetiädäge kürşe awıl yeğete Batıyr Ozdoyevka kiewgä çıqqan. Ul waqıtta Çeçnädä maxsus xärbi çaralar “zaçistklar” ayıruça yış ütkärelgän. Yäş keşelärne, bernin añlatularsız qulğa alıp, oylärenän alıp kitä torğan bulğannar. Qayseber waqıtta alarnıñ ğäreplätelgän häm yandırılğan mäyetläre tabılğan. Başqalar – yuğalğan keşelär isemlegenä östälä barğan.

Milananıñ ire, çeçen suğışçıları törkemenä kergän bulğan. Ul 2003 yılda üterelgän. İren cirlägännän soñ Milana ike balası belän ätise-änise yanına, tuğan awılına qayta. Şunnan soñ alarnıñ pasportların tikşerü sıltawı belän oyenä berençe tapqır iminlek köçläre keşeläre kilep kitä, dip söyli Lyuba. Soñınnan Federal iminlek xezmäteneñ Çeçnäneñ Achkoy-Martan rayonındağı bülege ofitserı Mixail Yevseyev, daimi alarnıñ oylärenä kilep, Milana ireneñ üleme öçen üç alırğa teli digän çik belän, anan soraw ala torğan bulğan. “Mondyı xäl bulmadı. Anıñ andıy fikerläre yuq ide. Ul “min äle yäş, min yadan kiäwgä çığarğa telim”, dip äytä ide şikelle. Läkin FSB keşese Yevseyev, yuq sin üz alırğa teliseng, sin monı eşlärgä tırışasıñ, dip aña basım yasıy ide. Minem qızım monı kire qağa ide. Min änemneñ berdänber qızı, anıñ sälämätlege bik äybät tügel. Minem andıy planım yuq. Minem ike balam bar. Min alar öçen yäşärgä tieş, dip äytä ide. Ämmä bu keşe, Mixail Yevseev aña tıñğı birmi ide.” – dip iskä ala Lyuba.

Dubrovkadağı terror ğämällärenän soñ, Çeçnädäge tol xatınnarğa itğibar arta. Üzlären açıqlarğa telämägän çığanaqlar xäbär itkänçä, İminlek xezmätläre, Milana Çeçnäneñ separatist xäräkäte belän emlemtädä torğan dip äytä ala ide. Ul mäsälän respublika prezidentı Aslan Masxadovnıñ video häm audio belderülären taşuçı buluda ğäyeplägän bulırğa mömkin. Lyuba Dubas anıñ qızı, bu belderülärne taşığan oçraqta da, bu anıñ bernindi xoquqları yuq digänne añlatmıy, di. “Ägär kassetalarnı yörtü qanunnı boza ikän, mäxkämäğä birsennär, hökem itsennär, hiç yuğı min qızmınñ qayda bulğanın beler idem”, - di Lyuba Dubas.

Ğailä bi awır xäldä yäşi. Milana balaları belän sanağanda 8 keşelek ğailä 4 meñ sumğa kön kürä. Ämma Luyba, bez bulğanına da riza, dip äytä. Lyuba, qızı Milana balaları yanına qaytır, dip ömetlänä. Keçe balası, ul yuğalğanda, bik keçkenä bulğan, änisen xäterlämi. Lyuba Rusiä Prezidentına, baş prokurorğa, Eçke Eşlär ministrlığına, Rusiä häm Çeçnä parlamentlarına möräcäğät itkän bulğan. Ämma alar näticä birmağan. “Rusiädä min yärdäm sorap möräcäğät itmägän ber genä zur citäkçe dä qalmadı da buğay. Min qızımnı ezläp tabırğa yärdäm itärgä, qaytarırğa sorap xatlar yazdım. Miña, “eşlibez, ezlibez, yäşägän cirdä Achkoy-Martan rayonara prokuraturağa möräcäğät itegez”, digän cawaplar kilde.”- di ul. Lyuba, cirle räsmi keşelär anıñ belän söyläşergä bik telämilär, di. Ul Federal iminlek xezmäte anıñ qızı belän närsä bulğanın belä, dip sanıy. Ul FSB ofitserı Mixail Evseyevnı, üze buldırğança tabırğa tırışam dide. Ämma soñğı xatında, Federal İminlek xezmäte wäkile, andıy keşe bezdä eşlämi, dip cawap birde, dip söyli Lyuba Dubas. Ämma ul, bu süzgä ışanmyı. Lyuba, andyı keşe bar, mäsälän Mixail Yevseyevnıñ räseme, Achkoy-Martan rayonınıñ millitisiä bülegendä, iñ yaxşı xezmätkärlär arasında maqtaw taqtasında elenep tora, di.

Anna Politkovskaya Milananıñ tarixı turında yazıp çıqqan bulğan. Anıñ mäkäläsennän soñ keşe-xoquqları oyışmaları wäkilläre anıñ oyenä kilep kitep, änisenä küpmeder yärdäm kürsätergä wäğdä itkän. Anna Politkovskya Milananıñ iñ zur yaqlawçı bulğan. Xäzer Lyuba, Strasburgtağı keşe xoquqları mäxkämäsenä möräcäğat itärgä teli.
XS
SM
MD
LG