Rusiä prezidentı alğa taba plannarın açıp saldı
1 üktäber düşämbe könne Berdäm Rusiä firqase qorıltayında Putin süzdän ike bomba attı, dikaberdä saylawlarda partiä isemlegen citäkliäçägen häm premyer-ministr bulu ixtimalı turında belderde:
"Xökümätne citäkläw – çınğa aşırlıq täqdim bulıp kürenä, ämma monıñ öçen 2 şart ütälüe kiräk. Berençedän, ikençe dikaber Duma saylawlarında Berdäm Rusiä ciñärgä tieş, ikençedän, yaña saylanaçaq prezident –namuslı, eşlekle, zamana keşese bulırğa tieş."
Kreml häm Berdäm Rusiä qulında bulğan finans, administrativ mömkinleklär häm mäğlümat çaraları yardämendä bu ike şartnı ütäw awır bulmas dip farazlana. Säyäsät belgeçe Stanislav Belkovsky, Putin urınına kem qaldı digän mäsälä çişelde, dip sanıy:
"Küräseñ prezident Vladimir Putin dönya küläm tanılğan pensioner bulmasqa qarar itte. Ul öçençe, annarı 4nçe, 5nçe häm 6nçe möddätkä qalırğa buldı. Üze kitkäç ul Rusiädä xakimiätne başqa keşegä tapşıru mömkin bulmağanın kürde, ni buldı buldı, şul buldı."
Belkovsky, Rusiädä säyäsi sistema zur borılış aldında tora, dip sanıy:
"Xökümättä üzgäreşlär barı tik texnik üzgäreş bulıp çıqtı. Viktor Zubkovnıñ prezident bulu ixtimalı zur. Häm kiläçäktä premyer-ministr Vladimir Putinğa anıñ belän eşläw bik caylı bulaçaq."
Rusiä Fännär Akademiäsendäge Elita öyränüläre üzäge başlığı Olga Krıştanovskaya Putinnıñ kiläçäkkä plannarın açıp saldı. Dikaber parlament saylawlarında Berdäm Rusiä küpçelek tawışnı alıp xökümät eşçänlege turındağı qanunğa üzgäreşlär kertäçäk:
"Putin ciñgän partiä räislegenä kilgäç, alar xökümät turındağı qanunnı üzgärtäçäk. Qüät ministrlıqları östennän kontrol premyer-ministrğa küçäçäk."
Premyer-ministr urınına bilgelänü tärtibe dä üzgärergä mömkin. Xäzer premyernı prezident bilgeli häm Däwlät Duması anı raslıy. Belgeçlär fikerençä, bu – Dumadağı iñ zur firqa başlığınıñ avtomatik räweştä premyer bulaçağına üzgärergä mömkin.
Krıştanovskaya süzlärenä qarağanda, biredä maqsat Putin öçen super premyer-ministr wazifasın buldıru, Germaniädäge kansler urını kebegräk. Qanunnarnı üzgärtsä, Putinğa äle eşlägän urınnan, Kremldän dä kitärgä kiräk bulmayaçaq, di Krıştanovskaya. Şulay itep Putin tiräsendä qayber äyberlär açıqlana bara, ämma ber sorawğa äle cawap tabılmayaçaq.
Vladimir Putin 2012nçe yılda prezidentlıqqa qaytaçaqmı?
Qaytırğa cıyınsa ul prezident wazifasın köçle itep qaldırırğa tırışaçaq, misal öçen prezidentnıñ qorallı köçlär başlığı bulıp qaluın :
"Putinnıñ prezident wazifasına kire qaytu-qaytmawı äle bilgele tügel. Ägär dä ul yañadan prezident bulırğa teli ikän, aña konstitusiädäge köçle prezidentlıq rolen üzgärtergä kiräk tügel. Ul xakimiättä başqa yul belän qalırğa teläsä, konstitusiä üzgärtelergä mömkin."
Kiçä Putin çığışına üz reaksiäsen qorıltayda uq Tatarstan prezidentı Mintimer Şäymiev ta belderde. Bügen Tatarstan matbuğatında bu uñaydan respublikanıñ başqa citäkçeläre dä çığış yasadı. Tulıraq mäğlümat Tatarstan xäbärlärendä.
1 üktäber düşämbe könne Berdäm Rusiä firqase qorıltayında Putin süzdän ike bomba attı, dikaberdä saylawlarda partiä isemlegen citäkliäçägen häm premyer-ministr bulu ixtimalı turında belderde:
"Xökümätne citäkläw – çınğa aşırlıq täqdim bulıp kürenä, ämma monıñ öçen 2 şart ütälüe kiräk. Berençedän, ikençe dikaber Duma saylawlarında Berdäm Rusiä ciñärgä tieş, ikençedän, yaña saylanaçaq prezident –namuslı, eşlekle, zamana keşese bulırğa tieş."
Kreml häm Berdäm Rusiä qulında bulğan finans, administrativ mömkinleklär häm mäğlümat çaraları yardämendä bu ike şartnı ütäw awır bulmas dip farazlana. Säyäsät belgeçe Stanislav Belkovsky, Putin urınına kem qaldı digän mäsälä çişelde, dip sanıy:
"Küräseñ prezident Vladimir Putin dönya küläm tanılğan pensioner bulmasqa qarar itte. Ul öçençe, annarı 4nçe, 5nçe häm 6nçe möddätkä qalırğa buldı. Üze kitkäç ul Rusiädä xakimiätne başqa keşegä tapşıru mömkin bulmağanın kürde, ni buldı buldı, şul buldı."
Belkovsky, Rusiädä säyäsi sistema zur borılış aldında tora, dip sanıy:
"Xökümättä üzgäreşlär barı tik texnik üzgäreş bulıp çıqtı. Viktor Zubkovnıñ prezident bulu ixtimalı zur. Häm kiläçäktä premyer-ministr Vladimir Putinğa anıñ belän eşläw bik caylı bulaçaq."
Rusiä Fännär Akademiäsendäge Elita öyränüläre üzäge başlığı Olga Krıştanovskaya Putinnıñ kiläçäkkä plannarın açıp saldı. Dikaber parlament saylawlarında Berdäm Rusiä küpçelek tawışnı alıp xökümät eşçänlege turındağı qanunğa üzgäreşlär kertäçäk:
"Putin ciñgän partiä räislegenä kilgäç, alar xökümät turındağı qanunnı üzgärtäçäk. Qüät ministrlıqları östennän kontrol premyer-ministrğa küçäçäk."
Premyer-ministr urınına bilgelänü tärtibe dä üzgärergä mömkin. Xäzer premyernı prezident bilgeli häm Däwlät Duması anı raslıy. Belgeçlär fikerençä, bu – Dumadağı iñ zur firqa başlığınıñ avtomatik räweştä premyer bulaçağına üzgärergä mömkin.
Krıştanovskaya süzlärenä qarağanda, biredä maqsat Putin öçen super premyer-ministr wazifasın buldıru, Germaniädäge kansler urını kebegräk. Qanunnarnı üzgärtsä, Putinğa äle eşlägän urınnan, Kremldän dä kitärgä kiräk bulmayaçaq, di Krıştanovskaya. Şulay itep Putin tiräsendä qayber äyberlär açıqlana bara, ämma ber sorawğa äle cawap tabılmayaçaq.
Vladimir Putin 2012nçe yılda prezidentlıqqa qaytaçaqmı?
Qaytırğa cıyınsa ul prezident wazifasın köçle itep qaldırırğa tırışaçaq, misal öçen prezidentnıñ qorallı köçlär başlığı bulıp qaluın :
"Putinnıñ prezident wazifasına kire qaytu-qaytmawı äle bilgele tügel. Ägär dä ul yañadan prezident bulırğa teli ikän, aña konstitusiädäge köçle prezidentlıq rolen üzgärtergä kiräk tügel. Ul xakimiättä başqa yul belän qalırğa teläsä, konstitusiä üzgärtelergä mömkin."
Kiçä Putin çığışına üz reaksiäsen qorıltayda uq Tatarstan prezidentı Mintimer Şäymiev ta belderde. Bügen Tatarstan matbuğatında bu uñaydan respublikanıñ başqa citäkçeläre dä çığış yasadı. Tulıraq mäğlümat Tatarstan xäbärlärendä.