Accessibility links

Кайнар хәбәр

2007 Nobel tınıçlıq büläge klimat üzgärüe mäsäläsen kütärgännärgä birelde


Nobel bülägen birü komitetı 181 namzät arasınnan 1 yarım million dollarnı urtaq büleşäçäk kandidatnı sayladı. Elekke AQŞ vitse prezidentı, ä xäzer inde Ekologik aktivistı bularaq tanılğan Al Gore häm BMOnıñ klimat üzgärüen tikşerü panelı urtaqlaşa, alar Nobel Tınıçlıq bülägenä layıq tabıldı.

“Norvegiä Nobel komitetı qarar birde, 2007nçe yıl tınıçlıq bülägenä, xökümät-ara kilimat üzgärüşe panelı belän Albert Arnold Al Gore layıq dip tabıldı. Bu urtaq büläk alarğa, keşelek säbäb bulğan klimat üzgäreşe xaqında keşelergä mäğlümät citkerüdä kürsätkän tırışlıqları häm bu üzgäreşkä qarşı çaralar kürergä nigez salğannarı öçen tapşırıla.”

Norvegiä Nobel Komitetı Ole Danbolt Mjös, Osloda büläkne şulay iğlan itte.

Büläkneñ Klimat üzgärüe, yäisä tağın da xalıqçan äytem belän äytkändä – global cılınuğa bağışlanuı, bu mäsäläneñ ähämmiäten kürsätte.

BMO Ekologiä programı süzçese Nick Nuttall radiobızğa bolay dide:

”Bu urtaq büläkne tapşıru belän, alar klimat üzgäreşeneñ, 21nçe ğasır dönya säyäsätendä möhim urın aluın kürsätä. Häm bu añlaşıla da. Ägär dä klimat üzgärüenä qarşı çaralar kürelmäsä, alğa taba kiyerenkelek tağın da artaçaq. Bu nizaqqa xättä suğışqa kiteräçäk. Şuña, klimat üzgärüe mäsäläsendäge xällär tağın ber qat ähämmiät qazandı.”

59 yäşlek Gore, Bill Clintonnıñ prezidentlıgı waqıtında vitse prezident bulıp eşlägän ide. Sonınnañ, ul waqıtıñ küberäk klimat üzgäreşe häm keşelärnen aña yasağan yoğıntısın añlatuğa bağışladı.

Uzğan yıl ul yasağan çığışlarınnañ cıyılğan “Uñaysız Xaqiqat” isemle dokumental ber film dönya kürde. Bu film, AQŞ film tarmağında iñ yaxşı dekumental film isemlegenä kerep oskar bülägenä layıq tabıldı.

Tınıçlıq bülägen, Gore belän urtaq şartlarda büleşäçäk, xökümät-ara kilimat üzgärüşe panelı isä, 1988nçe yılda eşliy başlağan. Bu panel, bıyıl klimat üzgäreşe ölkäsendä yasağan soñğı çığışı belän iğtibarnı üzenä cälep itte. Fevral ayında çığargan xisabında, Panel 1950nçe yıldan birle arta başlağan cılılıq säbäbeneñ - keşe ğamälläre dä buluın açıqladı.

Şul uq waqıtta Panel, ägär dä global cılınudağı keşe ğamale yoğıntısı tuqtatılmi qalsa, kiläse ğasırda cılılıqnın 6.4 däräcäğä artaçağı xaqında kisätte.

BMO panelı, 40 ildäñ kilgän 600 ayırım tikşerüçelärdäñ tora.

Namzätlär arasında tağın,

Kosova häm başqa nizaqlarga çişeleş tabuda kürsätkän tırışlığı häm eşläre öçen, Elekke Finlandia prezidentı Martti Ahtisaari belän Çäçnä suğışı qorbannarına wäkillek itkän, keşe xoquqları advokatı, Russiäle Lidiä Yosıpova da bar ide.
XS
SM
MD
LG