Accessibility links

Кайнар хәбәр

Annapolis söyläşüläre: fälästinlelär yänä İzrail belän aralaşa, İran moña açulana


Condoleezza Rice Annapolis cıyınında çığış yasıy, 27.11.2007
Condoleezza Rice Annapolis cıyınında çığış yasıy, 27.11.2007

Ameika Quşma Ştatlarınıñ Annapolis şähärendä äle genä tämamlanğan xalıqara konferensiädä Yaqın Könçığıştağı solıx mäs'äläsendä ällä ni zur alğakiteş bulmasa da, cıyın üze fälästinlelär belän İzrail arasında söyläşülärne yañartu öçen zur etärgeç buldı. Anda qatnaşqan ğäräp illäre dä, Könbatış wäkilläre bu, töbäktäge wäzğiätne normalläşterügä häm andağı radikal köçlärne ciñärgä yardäm itär dip ömetlänä.


Annapolis konferensiäse İzrailne dä, fälästin yağın da, kilep tuğan mizgeldän faydalanıp qalıp, ikeyaqlı nizaqnı beterü yulların tabuğa öndäw belän tämamlandı. Cıyın azağında xuca ilneñ däwlät sekretare Condoleezza Rice, bez barıbız da bu eştä uñışqa ireşergä tieşbez, dide:

"İzrail belän fälästinlelär arasında solıxqa ireşü ul Quşma Ştatlarnıñ da mänfäğätendä. Xäzer bezneñ alğa kitü öçen çın mömkinlegebez bar. Tınıçlıqnıñ, Yaqın Könçığıştağı ireklekneñ kiläçägen garantiäläw öçen uñış kiräk, berkem dä biredä uñışsızlıq turında uylamıy da. Yaqlar bügen üzläreneñ şuña ireşeregä teläwen yaxşı kürsätte", di däwlät sekretare Rice.

Annapolis konferensiäsendä Yaqın Könçığış nizağına turıdan-turı qatnaşı bulğan taraflar ğına tügel, başqa bik küp illärneñ wäkilläre dä qatnaşa. Berençe çiratta, ğäräp illärennän. Alarnıñ üz mänfäğäte, älbättä - İzrail-fälästin nizağınıñ çişelmi pısqıp yatuı, Yaqın Könçığışta ğına tügel, bar möselman dönyasında radikal' qaraşlarnıñ köçäyüenä kiterä häm şul illärneñ eçke totrıqlılığın qaqşata ala.

Cıyında qatnaşqan söğüd tışqı eşlär ministrı Söğüd äl-Fäysal, misal öçen, solıx eşläreneñ torğınlıqta qaluı törle extremistik täğlümätlär taralu ixtimalın arttıra, dip isäpli.

Alay ğına da tügel, radikalizmnıñ köçäyüe ğäräp illäre öçen, bigräk tä Könbatış berektäşläre bulğan ğäräp xakimiätläre öçen tağın ber qurqınıç tudıra - bu şul radikallar belän uynawçı İran tä'siren arttıra ala. Washington bu xaqta inde küptännän kisätep kilä häm monıñ misalı itep, bar Ğäzzä sızığın xäzer üz qulında totqan Xämäsne häm Liban prezidentı saylawlarına kirtä quyıp kilgän Xizbullanı kiterä. Bu xäräkätlärneñ ikese dä räsmi Tähran tarafınnan yaqlana.

İzrailneñ Berläşkän Millätlärdäge ilçese Gillerman, ğäräp citäkçelären Annapolis konferensiäsenä näq menä şul qurqular kiterde dä inde, dip isäpli:

"Bez biredä ğäräp qärdäşlärebezneñ dä solıx protsessın yaqlawın küräbez, häm alar monı başqa ber olı qurqınıç - prezidentı sataşqan İrannan qurqıp eşli", di İzrail wäkile.

Privat söyläşülärdä qayber ğäräp wäkilläre monıñ çınnan da şulay buluın tanıy. "New York Times" basması çärşämbedä, misal öçen, şulardan berseneñ fikeren kiterä - ul "ğäräplär biregä, yähüdlärne, yä fälästinlelärne yaratuı säbäple tügel, ä Quşma Ştatlar belän İranğa qarşı strategik berektäşlek qoru kiräklegen añlap qına kilde", dip beldergän.

İran üze isä Annapolis konferensiäsenä çaqırılmadı, häm anda barırğa bulğan ğäräp illären, bigräk tä, üz berektäşe sanağan Süriäne, konferensiädä qatnaşuı öçen tänqitläp çıqtı. Xökümät wäkile Ğöläm Xösäyen İlham şul ğäräp illären İzrail belän bernindi dä kompromisqa barmasqa çaqırdı.
XS
SM
MD
LG