Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatarstan jurnalistları Rusiä matbuğatı könen bilgeläde


Tatarstan jurnalistları Rusiä matbuğatı könen bilgeläde

13 ğinwar — Rusiä matbuğatı köne ikänen küpläregez belmider äle. Çönki matbuğat köne Karl Marks tuğan könne häm dä «Pravda» gäziteneñ berençe sanı çıqqan könne — 5 mayda bäyräm itelä ide. Xäzer may ayında, döresräge 19 mayda — Tatarstan matbuğatı köne ütkärelä. Sovetlar Soyuzı taralğaç, Karl Marks häm «Pravda» gäzite modadan çığa başlağaç, sovet jurnalistlarınıñ warisı häm iñ zur törkeme bulğan Rusiä matbuğat xezmätkärläre iğtibarların 18 ğasırda xaqimlek itkän Rusiä patşası Petr 1 yünältte. Reformalar yaratqan Petr patşa 3 ğasır elek berençe urıs gäzitäsen çığarırğa färman birep, urıs cämäğätçelegen daimi matbuğatlı itkän. Bäräñge, kofe qullanu, saqal kisügä qarağanda da möhimräk ğamäl bulğan ul gäzit çığara başlaw.

Tatarstan jurnalistları da xäzerge Rusiä jurnalistları bäyrämen 13 ğinwarda bilgeläp üttelär. Tel'man uramındağı jurnalistlar soyuzı binasında törle qiblalı matbuğat xezmätkärläre cıyıldı. Ayaq öste sıylana torğan bu mäcleskä Däwlät Sovetı räise Färit Möxämmätşin, Tatarstan premier-ministrınıñ berençe urınbasarı Rawil Moratov, Säwdä-sänäğät palatası citäkçese Şamil Ageev häm başqalar kilde. Xäzer matbuğat ministrlığı beterelgäç, jurnalistlar mäclesendä dilbegäne jurnalistlar berlege räise Rimma Ratnikova qulğa töşerä. Färit Möxämmätşin qäläm häm mikrofon ostaların respublika citäkçelege isemennän bäyräm belän qotladı. Bıyıl respublika basmalarınıñ äbünäçelär sanı şaqtıy ğına kimegän. Ä Rusiä federal' gäzit-jurnallarınıñ tirajı 12 protsentqa artqan. Säbäpläre xäzergä açıq tügel. Bälki cirle matbağaçılarnıñ, möxbirlärneñ icadi qıyulıqları qalışadır.

Oçraşuda qayber baş möxärrirlär däwlätneñ matbuğatqa aqçanı citärlek birmäwenä dä zarlandı. Şulay da qayber gäzitlär bireşmi. «Казанские ведомости» gäziteneñ tirajı 10 protsentqa artqan. Bu basma respublikada iñ şäp gäzit dip sanalmasa da, mäğlümat bazarında üz urının tapqan. «Казанские ведомости»nıñ baş möxärrire Venera Yakupova soñğı yıllarda bik möhim häm qızıqlı eş belän dä mawığa. Ul «Sto istoriy o suverenitete» digän kitap äzerläp anı ike tapqır bastırıp çığardı. Bu kitapqa möstäqillek öçen köräş turında qızıqlı, macaralı waqiğalar turında xikäyälär häm mäzäklär kertelgän.

Forsattan faydalanıp, Venera Yakupova belän söyläşep aldıq:

Min Yäşel Üzän rayonınıñ Vasil'yevo poselkında tuıp üstem. Qazan universitetında uqıdım. Suverenitet turında xätirälärne küptännän cıyam häm kitaplar äzerlim. Soñğı waqıtta suverenitet turında qayberäwlär xättä söylärgä dä qurqa. Läkin bu yıllar Tatarstan öçen bik möhim buldı. Alar ber waqıtta da onıtılmayaçaq.

«Казанские ведомости» gäzite baş möxärrire Venera Yakupova menä şularnı söyläde.

Jurnalistlar bäyräme könne tağın ber üzençälek iskä töşä. Berençe tatar gäzitäse qayçan çıqqan disägez, beraz gäcäplänersez. Tatar gäcite berençe rus gäzit çıqqannan soñ 200 yıl ütkäç kenä dönya kürä. 19 ğasır başında berençe rus gäzitäse çığıp 100 yıl ütkäç, tatarlar üz tellärendä gäzit çığarırğa röxsät sorıy başlıylar. Häm bü röxsät 102 yıl ütkännän soñ, 1905 yılda alına. Sentäber başında Peterburda berençe märtäbä «Nur» gäzitäse çığa.

Tatar waqıtlı matbuğatınıñ 100 yıllıq bäyräme 2005 yılğa, Qazannıñ meñyellığına turı kilä. Häm bu yubiley da zurlap ütkärelergä tieş. Äytergä kiräk, tatar jurnalistikasınıñ eçke häm tışqı problemaları bixisap. Ul rus matbuğatı belän çağıştırğanda üzgä şartlarda yäşi. Anıñ eçtälege dä, uquçıları da üzençälekle, mixnäte dä kübräk.
XS
SM
MD
LG