Accessibility links

Can isäp alğanda millät mäsäläse möhimme?


Can isäp alğanda millät mäsäläse möhimme?

Bu çağılışta ber genä şäwlä bulmasqa mömkin. Rusiädä härwaqıt can isäp xalıq öçen häm däwlät öçen ayırım mäğlümätlär birgän. 1937 yılda perepis ütkärelgäç, Stalin anıñ näticälären yuqqa çığarıp, ul telägänçä sanıy belmägän xezmätkärlärne törmälärgä utırtıp, 1939 yılda yañadan xalıq sanın aldırğan. Näticädä, SSSRda sotsializm cämğıäte tözelgän digän xaqiqät açılğan. İnde bu yulı niçek bulır?

Bezneñ tıñlawçılarıbıznı, möğaen, tatarlarnıñ sanı, millät häm tuğan tel mäsäläläre qızıqsındıradır. Rusiä Fännär akademiäseneñ etnologiä häm antropologiä institutı direktorı Valeriy Tişkov küptän tügel Bötendönya tatar kongressın, Tatarstannı xurlap yazğan mäqäläsendä milli mäsälägä xalıqnıñ ise kitmi, problemalar isemlegendä millätara mönäsäbätlär 12. urında, dip yazğan ide. Şulay da, teläsä nindi sotsial' problema, fatir alu, institutqa kerü, eşkä urnaşu mäsäläse millätkä qarap xäl itelsä, 12. urındağı millät probleması iñ berençelärgä kilep çığarğa mömkin.

Şuña kürä, Mäskäwdäge utırışta çığış yasağan Lyudmila Zarubina can isäptä iñ möhime — millätne bilgeläw, dip äytkän. Anıñ äytüençä, qayber töbäklärdä millätkä qağılışlı 7. punktnı ruçka belän tügel, ä ğadi karandaş belän tutıru yäki bu grafanı tutırmıyça qaldıru faktları bar ikän. Qäläm belän tutıru da, bötenläy yazmıy qaldıru da xäzer zakonnı tupas räweştä bozu bulıp tora. Härkem üze telägänçä, bernindi pasportqa, yort knägäsenä, tarix kitaplarına, xättä niqaxlaşu tanıqlığına küz salmıyça cawap birergä tieş. Kemder üzen kiäwdä dip sanıy ikän, anıñ ire wazifasın ütäwçe buydaq yäki başqa xatınğa terkälgän ikän — nişliseñ, barıber şulay yazılırğa tieş. Elekke can isäplärdä şuña kürä irle xatınnarnıñ sanı öylängän irlär sanınnan yuğarıraq bulğan ikän.

Qazanda inde berençe isäpkä alınuçılar turında mäğlümätlär dä kürenä başladı. İntertat elektron gäcite, mäsälän, Tatarstan parlamentı citäkçese Färit Möxämmätşin perepisnoy list sorawlarına cawap birde, dip xäbär itte. Ul üze häm tormış iptäşe turında mäğlümätlär birgän. Färit Möxämmätşin süzlärenä qarağanda, respublika spikerına monıñ öçen nibarı 11 genä minut sarıf itärgä turı kilgän. İntertat xäbärçesenä ul şulay uq, başqalar da minem kebek üzläreneñ bu burıçların ütäsennär ide, çönki kiläçäkne döres küzallaw öçen bezgä üzebezneñ cämğıät turında tögäl mäğlümätlärne belergä kiräk, dip äytkän.
XS
SM
MD
LG