Awstraliäneñ kürşe illärdäge terrorçı oyışmalarğa qarşı xärbi çaralar ütkärü belän yanawına düşämbe könne kürşeläre kisken rizasızlıq belän cawap birde. Howard kisken belderüen berençe märtäbä Yäkşämbe könne yasadı häm annan soñ da şul pozitsiäsen açıqlawnı däwam itte.
Audio
Ägär dä sez kemneñ dä bulsa sezneñ ilegezgä ğädäti xärbi höcüm yäki terror höcüme äzerläwen beläsez ikän, häm ägär dä sezneñ anı tuqtatu mömkinlegegez bulıp ul mömkinlekne qullanudan başqa çarağız qalmasa, älbättä sez anı qullanırğa tieş bulaçaqsız.
Malayziä premyer-ministrı Mahathir Möxämät ägär dä Australiä terrorçılıqqa qarşı köräştä berär ilgä höcüm itü niätlären tormışqa aşırsa bez mony ul ilgä häm anıñ xökümätenä qarşı suğış başlaw omtılışı dip bäyäliäçäkbez. Bez moña üz qanunnarıbız nigezendä cawap biräçäkbez dide.
Howardnıñ uzğan atna axırında yañğırağan häm düşämbe könne qabatlarnğan belderüe Australiäneñ kürşe däwlätlär belän bolay da kierenke mönäsäbätlären tağın qurqınıç astına quydı. Gärçä Howard älege belderüendä bu süzlär Australiäneñ kürşe illärdäge duslarına qarşı yünältelmi häm yaqın arada köç qullanu mömkinlege qaralmıy dip äytep quyğan ide.
Mäğlüm bulğança Australiä yıllar buyı üzen küpmädäniätle il itep kürsätergä häm kürşeläre belän mönäsäbätlären yaxşırtırğa tırışıp kilä. Qayber küzätüçelär Howard uylanılmağan belderüläre belän bu tırışlıqlarnı yuqqa çığara dip isäpli. Malayziädän tış İndoneziä Howarnıñ belderüen qabul itelmäslek dip bäyäläsä Fillipin anı säyer dip atadı. Awstraliäne tänqitläwgä Tayland ta quşıldı.
Üktäbr ayında Balidağı terror höcüme näticäsendä kimendä 82 Australiäle hälak buldı häm bu Australiäne üzeneñ iminlege, kürşe illärdäge suğışçan törkemnär turında uylanırğa mäcbür itte. İndoneziäneñ terrorçı oyışmaların citäkläwdä şiklänelgän keşelärneñ Awstraliägä yış qına kilep-kitep yörüe mäğlüm häm alar Australiäneñ üzendä dä şundıy berläşmälär tözegän bulırğa mömkin.Ämma Awstraliäneñ töbäktä üz östenä politsiä wazıyfaların alu mömkinlege turındağı işarälär kürşe illär tarafınnan bik kisken reaksiägä säbäp bula. Malayziä tışqı eşlär ministrı Säyet Xämit Albar “Küräsen Australiä üzen köçle däwlät dip xis itä, şuña kürä alar köçle däwlät kebek söyläşä. Ägär dä alar şulay söyläşä ikän, alarnıñ Aziä cämğiäteneñ ber öleşe bulu omtılışın añlaw bezgä qıyın bula ala dide.
İndoneziä tışqı eşlär ministrlığı terrorçılıqqa qarşı suğışta ber däwlät tä xalıqara qanunnardan östen bula almıy dip belderde.
Düşämbe könne Howard isä parlamentta çığış yasap Berläşkän Millätlär Oyışması xartiäse iskerde aña tözätmälär kertep däwlätlärgä zamana qurqınıçlarına qarşı çaralar kürü mömkinlege birü kiräk dide. Howard xalıqara qanunnı xalıqara terrorçılıq kebek tormışnıñ yaña çınbarlığına yaraqlaştıru zarur dip çığış yasadı Howard.
Şulay itep Australiäneñ xäzerge Quşma Ştatlar tışqı säyäsäten üzläşterep kenä qalmıyça, BMO xartiäsen üzgärtü täqdime belän annan xätta ber adım alğa kitüe kürşe däwlätlärneñ genä tügel bar dönyanıñ iğtibarın cälep itte.
Naif Aqmal, Praga
Audio
Ägär dä sez kemneñ dä bulsa sezneñ ilegezgä ğädäti xärbi höcüm yäki terror höcüme äzerläwen beläsez ikän, häm ägär dä sezneñ anı tuqtatu mömkinlegegez bulıp ul mömkinlekne qullanudan başqa çarağız qalmasa, älbättä sez anı qullanırğa tieş bulaçaqsız.
Malayziä premyer-ministrı Mahathir Möxämät ägär dä Australiä terrorçılıqqa qarşı köräştä berär ilgä höcüm itü niätlären tormışqa aşırsa bez mony ul ilgä häm anıñ xökümätenä qarşı suğış başlaw omtılışı dip bäyäliäçäkbez. Bez moña üz qanunnarıbız nigezendä cawap biräçäkbez dide.
Howardnıñ uzğan atna axırında yañğırağan häm düşämbe könne qabatlarnğan belderüe Australiäneñ kürşe däwlätlär belän bolay da kierenke mönäsäbätlären tağın qurqınıç astına quydı. Gärçä Howard älege belderüendä bu süzlär Australiäneñ kürşe illärdäge duslarına qarşı yünältelmi häm yaqın arada köç qullanu mömkinlege qaralmıy dip äytep quyğan ide.
Mäğlüm bulğança Australiä yıllar buyı üzen küpmädäniätle il itep kürsätergä häm kürşeläre belän mönäsäbätlären yaxşırtırğa tırışıp kilä. Qayber küzätüçelär Howard uylanılmağan belderüläre belän bu tırışlıqlarnı yuqqa çığara dip isäpli. Malayziädän tış İndoneziä Howarnıñ belderüen qabul itelmäslek dip bäyäläsä Fillipin anı säyer dip atadı. Awstraliäne tänqitläwgä Tayland ta quşıldı.
Üktäbr ayında Balidağı terror höcüme näticäsendä kimendä 82 Australiäle hälak buldı häm bu Australiäne üzeneñ iminlege, kürşe illärdäge suğışçan törkemnär turında uylanırğa mäcbür itte. İndoneziäneñ terrorçı oyışmaların citäkläwdä şiklänelgän keşelärneñ Awstraliägä yış qına kilep-kitep yörüe mäğlüm häm alar Australiäneñ üzendä dä şundıy berläşmälär tözegän bulırğa mömkin.Ämma Awstraliäneñ töbäktä üz östenä politsiä wazıyfaların alu mömkinlege turındağı işarälär kürşe illär tarafınnan bik kisken reaksiägä säbäp bula. Malayziä tışqı eşlär ministrı Säyet Xämit Albar “Küräsen Australiä üzen köçle däwlät dip xis itä, şuña kürä alar köçle däwlät kebek söyläşä. Ägär dä alar şulay söyläşä ikän, alarnıñ Aziä cämğiäteneñ ber öleşe bulu omtılışın añlaw bezgä qıyın bula ala dide.
İndoneziä tışqı eşlär ministrlığı terrorçılıqqa qarşı suğışta ber däwlät tä xalıqara qanunnardan östen bula almıy dip belderde.
Düşämbe könne Howard isä parlamentta çığış yasap Berläşkän Millätlär Oyışması xartiäse iskerde aña tözätmälär kertep däwlätlärgä zamana qurqınıçlarına qarşı çaralar kürü mömkinlege birü kiräk dide. Howard xalıqara qanunnı xalıqara terrorçılıq kebek tormışnıñ yaña çınbarlığına yaraqlaştıru zarur dip çığış yasadı Howard.
Şulay itep Australiäneñ xäzerge Quşma Ştatlar tışqı säyäsäten üzläşterep kenä qalmıyça, BMO xartiäsen üzgärtü täqdime belän annan xätta ber adım alğa kitüe kürşe däwlätlärneñ genä tügel bar dönyanıñ iğtibarın cälep itte.
Naif Aqmal, Praga