Bügen Könyaq Korea prezidentı Kim Dae-Juñ aşığış räweştä däwlät iminlenä bağışlanğan utırış ciıp Tönyaq Koreanı Pxenyannan 90 çaqrımlap tönyaqta urnaşqan Yiñbyon atom reaktorın qabızu eşen başlawda ğäyepläde. Kim “xalıqara cämäğätçelekneñ älege atom mäs’äläsen tınıç qına çişü tırışlıqlarına qaramastan Tönyaq Korea wäğziätne tağın da qatlawlandırıp tuñdırılğan atom qorılmaların eşlätä başlawğa kereşte” dide.
Könyaq Korea tışqı eşlär ministrlığı äytüençä saqlaw xälendäge 5 megawattlı Yoñbyon atom elektr reaktorına yağulıq kiterü başlanğan. Seuldağı räsmilär äytüençä, Tönyaq Koreanıñ qullanılmağan 300 tonna yağulığı bar. Bu yağulıq Yoñbyoñ reaktorın 10 yıl eşlätergä citäçäk.
Bu ayda Pxenyan Yoñbyoñ reaktorın häm Sovet çorınnan qalğan başqa atom qorılmaların eşlätä başlarğa ciınuın iğlan itkän ide.
Tönyaq Koreadağı barlıq atom programmaları da Waşington belän kileşü nigezendä 1994-nçe yılda tuqtatıldı. AQŞ atom programmalarınıñ tuqtatıluına almaşqa Tönyaq Koreağa neft’ häm ciñel su belän eşli torğan ike yaña reaktor täqdim itte.
Ämma bu yılnıñ üktäbr ayında AQŞ Pxenyannıñ 1994-nçe yıl kileşüen bozıp bayıtılğan uran texnologiäsenä nigezlängän yaña atom programması qabul itü açıqlandı dip belderde. Pxenyan isä bu mäs’älägä bağışlanğan söyläşülär başlawnı taläp itte häm höcüm itmäw turındağı kileşügä almaşqa Waşingtonnıñ iminlek turındağı borçılularına çişeleş tabarğa wäğdä birde. Ämma Waşington bu täqdimne kire qaqtı häm başta atom programmalarınıñ berşartsız tuqtatıluın taläp itte.
Belgeçlär isäpläwençä Pxenyanğa Yoñbyon reaktorın tözätep eşkä cigü öçen 2 aylap waqıt kiräk bulaçaq.
Uzğan atnada Tönyaq Korea AQŞ Noyäbr ayında neft’ cibärüne tuqtattı, 1994-nçe yılğı kileşü eşlämi diep Yoñbyoñdağı xalıqara küzätü cihazların urınnarınnan ala başladı.
BMOnıñ Xalıqara Atom Energetikası Agentlığı başlığı Möxämmät äl-Baraday CNN televidenisenä ägär dä alar atom qorallarında qullanılırday plutoniy citeşterü eşen başlıy ikän bu bik zur borçılu uyata dide. Älegä reaktorğa yağulıq kertelä başlaw-başlamaw turında tögäl bilgele tügel.
Waşington Tönyaq Koreanı bu niätlärennän tuqtalırğa künderü öçen Russiä, Qıtay, Yaponiä häm Könyaq Korea belän elemtägä kerep alarnı da basım yasarğa çaqırdı. Bügen Yaponiä Premyer-ministrı Junişiro Koizumi Pxenyannı kisken tänqitläp çığıp anıñ ğämällären provokativ dip atadı. Jiji xäbär agentlığı äytüençä Könyaq Korea prezidentı itep saylanğan Roh Mu Hyun bu krisisnı çişü öçen Pxenyanğa, Tokioğa häm Pekiñğa maxsus wäkillär cibärü mäs’äläsen qarıy. Seul belän Waşinton küptän tügel ber-bersenä maxsus wäkillär cibärü turında kileşkän ide inde.
Naif Aqmal, Praga
Könyaq Korea tışqı eşlär ministrlığı äytüençä saqlaw xälendäge 5 megawattlı Yoñbyon atom elektr reaktorına yağulıq kiterü başlanğan. Seuldağı räsmilär äytüençä, Tönyaq Koreanıñ qullanılmağan 300 tonna yağulığı bar. Bu yağulıq Yoñbyoñ reaktorın 10 yıl eşlätergä citäçäk.
Bu ayda Pxenyan Yoñbyoñ reaktorın häm Sovet çorınnan qalğan başqa atom qorılmaların eşlätä başlarğa ciınuın iğlan itkän ide.
Tönyaq Koreadağı barlıq atom programmaları da Waşington belän kileşü nigezendä 1994-nçe yılda tuqtatıldı. AQŞ atom programmalarınıñ tuqtatıluına almaşqa Tönyaq Koreağa neft’ häm ciñel su belän eşli torğan ike yaña reaktor täqdim itte.
Ämma bu yılnıñ üktäbr ayında AQŞ Pxenyannıñ 1994-nçe yıl kileşüen bozıp bayıtılğan uran texnologiäsenä nigezlängän yaña atom programması qabul itü açıqlandı dip belderde. Pxenyan isä bu mäs’älägä bağışlanğan söyläşülär başlawnı taläp itte häm höcüm itmäw turındağı kileşügä almaşqa Waşingtonnıñ iminlek turındağı borçılularına çişeleş tabarğa wäğdä birde. Ämma Waşington bu täqdimne kire qaqtı häm başta atom programmalarınıñ berşartsız tuqtatıluın taläp itte.
Belgeçlär isäpläwençä Pxenyanğa Yoñbyon reaktorın tözätep eşkä cigü öçen 2 aylap waqıt kiräk bulaçaq.
Uzğan atnada Tönyaq Korea AQŞ Noyäbr ayında neft’ cibärüne tuqtattı, 1994-nçe yılğı kileşü eşlämi diep Yoñbyoñdağı xalıqara küzätü cihazların urınnarınnan ala başladı.
BMOnıñ Xalıqara Atom Energetikası Agentlığı başlığı Möxämmät äl-Baraday CNN televidenisenä ägär dä alar atom qorallarında qullanılırday plutoniy citeşterü eşen başlıy ikän bu bik zur borçılu uyata dide. Älegä reaktorğa yağulıq kertelä başlaw-başlamaw turında tögäl bilgele tügel.
Waşington Tönyaq Koreanı bu niätlärennän tuqtalırğa künderü öçen Russiä, Qıtay, Yaponiä häm Könyaq Korea belän elemtägä kerep alarnı da basım yasarğa çaqırdı. Bügen Yaponiä Premyer-ministrı Junişiro Koizumi Pxenyannı kisken tänqitläp çığıp anıñ ğämällären provokativ dip atadı. Jiji xäbär agentlığı äytüençä Könyaq Korea prezidentı itep saylanğan Roh Mu Hyun bu krisisnı çişü öçen Pxenyanğa, Tokioğa häm Pekiñğa maxsus wäkillär cibärü mäs’äläsen qarıy. Seul belän Waşinton küptän tügel ber-bersenä maxsus wäkillär cibärü turında kileşkän ide inde.
Naif Aqmal, Praga