Accessibility links

Кайнар хәбәр

Saddam Xösäen qoral tikşerüçelären küzläwdä ğäyepli; BMO ğäyepläwlärne kire qağa


Ğiraq prezidentı Saddam Xösäen Ğiraqta tikşerü eşläre alıp barğan BMO inspektorların şpionlıqta ğäyepläde. Qoral tikşerüçelär bu ğäyepläwne kire qaqtı häm üz eşen däwam itä. Ul arada Quşma Ştatlar häm Britania Farsı qultığında ğäskär tuplıy.

Düşämbe könne Ğiraqnıñ qorallı köçlärenä 82 yıl tulu uñayınnan televidenie aşa çığış yasap, Ğiraq citäkçese Saddam Xösäen BMO inspektorların Ğiraqta küzläw eşläre alıp baruda ğäyepläde. “Küpläp yuq itü qoralın ezläw häm yalğançılarnı faş itü urınına, alar Ğiraq ğalimnäreneñ isemlegen tözi, mäsälägä qaramağan urınsız sorawlar birä, röxsät itelgän qoral häm xärbi nığıtmalar turında mäglümät cıya. Bu – çip-çista küzläw eşçänlege” dide ul.

“Yalğançılar” dip Saddam Xösäen, Ğiraqnıñ küpläp yuq itü qoralı bar dip täqrarlağan Quşma Ştatlar belän Britaniäne atıy. Amerikan prezidentı George Buş, üzendäge qoralı turında tulı xisap birmiçä, Saddamnıñ mondıy ğäyepläwlär yasawı, bezne, wazğiätne tınıç yuq belän xäl itergä teläwçelärne aptıraşta qaldıra, digän cawap qaytardı.

Qoral tikşerüçelär Saddamnıñ ğäyepläwlären kire qaqtı. BMO törkeme wäkile Hiro Ueki, min barı tik şunı äytä alam, inspektrolar – şpion tügel, bez üz eşebezne professional, objektiv räweştä, quldan kilgänçä yaxşı itep başqarırğa tırışabız, dip belderde.

BMO häm Xalıqara Atom Energiäse Agentlığı belgeçläre Ğiraqta inde 6-nçı atna eşli. Älegä nindi dä bulsa şikle äyber taba alğannarı yuq. Bu turıda kiçä Venada Atom Energiäse Agentlığı citäkçese Möxämmät Äl-Baradei da äytte:

Audio (Möxämmät Äl-Baradei)

Bez älegä ber şikle närsä dä tapmadıq… Läkin tikşerülär däwam itä, näticä yasarğa äle irtä.

Sişämbedä belgeçlärneñ ber öleşe boralaqlarğa töyälep Ğiraqnıñ könbatışında Bagdadtan 450 çaqırım yıraqlıqta urnaşqan Aqaşat şäxärenä yul tottı. Äytkändäy, bu – inspektorlarnıñ berençe tapqır boralaq qullanuwı bulıp tora. BMO belgeçlären Ğiraqnıñ ike boralağı ozata kitte. Bersenä Könbatış jurnalistları da utırdı.

Qalğan belgeçlär törkemnärgä bülenep Ğiraqnıñ törle urınında eşli, şul isäptän, Jurf äl-Saxrdağı raketa şirkätendä, Kbeisidağı sement zavodında, Mosul universitetında.

Bilgele bulğança BMOnıñ baş inspektorı Hans Blix ğinwarnıñ 27-sendä BMOnıñ İminlek Şurasında xisap totırğa tieş. Läkin Financial Times gäzieteneñ Germaniädä çığa torğan basması bügenge sanında yazuınça, aña qädär, ğinwarnıñ 16-sında Blix Brusselgä barıp Yevropa Berlegeneñ Säyäsi İminlek komitetı aldında xisap totaçaq.

Ul arada Quşma Ştatlar häm Britaniä Farsı qultığı tiräsenä ğäskär tuplıy. London belän Waşington, Ğiraq tiräsendäge wazğiätne tınıç yul belän xäl itergä teläwen beldersä dä, kürelgän äzerlek çaraları, xällärneñ başqaça bulu ixtimalın işarä itä. İlneñ ikesendä dä rezerv-xärbilär tuplaw bara. Amerikada 20 meñ, Britaniädä 8 meñ rezervistqa çaqırular cibärelde. Yäkşämbedä Britaniäneñ Ark Royal oçqıç köymäse Farsı qultığına taba yulğa çığa. Britannarnıñ Cardiff häm Amerikannarnıñ Nassau qarapları inde küptän anda. Nixayät, tağın ber xäbär, Amerikanıñ Comfort isemle hastäxanä-köymäse Hind okeanına yul tota. Beryulı meñgä yaqın keşene alırday bu köymädä ximik häm bilogik qoraldan zıyan kürgän xärbilärne däwalaw äsbapları bar. Bu köymäneñ 1991-nçe yıl Farsı qultığı suğışınnan birle eşkä ciñelgäne yuq ide. Kem äytmeşli, üze ber işarä.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG