Üz küzläw oyışmalarınıñ Ğiraq turında, döresräge anıñ yäşeren räweştä küpläp yuq itü qoralların eşläp çığaruwı turındağı mäğlümatın Berläşkän Millätlär Oyışması inspektorları belän urtaqlaşaçağın Washington inde küptännän belderep kilä ide. Häm menä nihayät ul monı eşli başlağan, inde berniçä kön däwamında amerikan yağı Berläşkän Millätlärgä, Ğiraqnıñ qoral programması turında ähämiatle dälillär tapşıra, häm bu, Ğiraqtağı inspektorlarğa yaqın kiläçäktä üz eşen tağın da höcümçänräk alıp baru mömkinlegen birä ala dip belderde Quşma Ştatlarnıñ däwlät sekretare Colin Powell. Älegä qädär, üz eşlären Ğiraqta inde menä ay yarım alıp barğan qoral küzätüçeläre, Bagdadnıñ tıyılğan qorallar eşläp çığaruwın kürsätkän dälillär taba almağan ide, häm bu Washingtonda torğan sayın zurraq borçu uyata. Amerikan citäkçelege inde citdi töstä Ğiraqqa qarşı xärbi çaralar kürügä äzerlänä häm şul maqsatta Farsı qultığı töbägenä yañadan-yaña ğäskäri bülekçälär cibärä. Saddamnıñ tıyılğan qorallar eşlärgä mataşuwı inspektorlar tarafınnan raslanmıy torıp, aña qarşı suğış başlaw mömkin tügel, şuña kürä Washington, tieşle mäğlümatnı waqıtında birep, inspektorlarnıñ şikle urınnarnı tizräk barıp tikşerüwen teli. Ämma berük waqıtta amerikannar Berläşkän Millätlär wäkilläre belän üzlärendä bulğan bar mäğlümatnı da urtaqlaşırğa cıyınmıy. Bez başta, Ğiraqtağı inspektorlarnıñ, inde birelgän mäğlümat belän niçek eş itüwen qarayaçaqbız, alar moña niçek sälätle bulır, şul möhim, süz biredä bulğan bar närsäne açıp salu turında barmıy dip belderde Washington Post basmasına däwlät sekretare Colin Powell. Tağın öç atnadan soñ Ğiraqtağı xalıqara küzätüçelärneñ citäkçese Hans Blix häm Xalıqara atom energiäse idaräse başlığı Möxämmäd Baradey, İminlek Şurasına, Ğiraqnıñ Berläşkän Millätlär Oyışması qararın ütäwe, yäğni añarda tıyılğan küpläp yuq itü qoralları bulu-bulmawı xaqında berençe xisapnı tapşırırğa tieşlär. Monıñ öçen soñğı kön ğinwarnıñ 27-senä bilgelängän, häm Quşma Ştatlar citäkçelegendä monı, Ğiraqqa höcüm yasaw ölkäsendä ber qarar qabul itü köne bularaq kötälär. Ägär dä Bagdad, üzendäge qoral küzätüçelärenä yardämne tieşle däräcädä kürsätte, häm anda şikle qorallar tabılmadı digän fiker yasalsa, Washingtonnıñ suğış plannarın ğämälgä quyuwı ikele bulaçaq. Şul uq äñgämäsendä Colin Powell, prezident Bush älegä, suğış başlaw turında qararğa kilmäde dip beldersä dä, soñğı atnada Quşma Ştatlarnıñ Farsı qultığına östämä xärbi köçlär cibärüwe bermä-ber arttı. Ğiraq yağınnan da torğan sayın höcümçänräk belderülär yasala. Andağı premyer-ministrnıñ urınbasarı Tariq Äziz prezident Saddamnıñ, BMO inspektorları Ğiraqta küzläw belän şöğellänä digän ğäyepläwlären tağın ber märtäbä qabatladı, häm Washington belän Londonnı, Ğiraq xalqına qarşı yaña cimergeç suğış başlarğa cıyınuda ğäyepläde. Çärşämbe könne Äziz, Berläşkän Millätlärneñ qoral küzätüçeläre ildä Ğiraqnıñ qorallı köçläre, anıñ xärbi qüwäte, fänni wä industrial’ mömkinlekläre turında mäğlümat cıya dip belderde. 1998-nçe yılda da, BMO inspektorları ildän, näq şundıy uq ğäyepläwlär belän quwıp çığarılğan ide. Tik xäzer ayırma şul ğına, wäzğiat tağın şul yuldan kitsä, Saddamnı amerikan höcümennän berni dä qotqara almayaçaq.
Kärim Kamal, Praga
Kärim Kamal, Praga