Accessibility links

Tönyaq Korea xalıqara atom qoralları kileşüennän çigende, reaksie


Tönyaq Koreanıñ räsmi xabär agentlığı , Pxenyangnıñ atom qoralların cäyeldermäü kileşüennän şunduq çigenüen ämma atom qoralları eşläp çığaru mäqsatın quymawın belderde. Agentlıq kileşüdän çığu bezne Xalıqara Atom Agentlığınıñ yöklämälärennän dä azat itä dip äytte . Atom Agentlığı düşämbedä dikäberdä ildän quılğan küzätüçeläreneñ kire qaytarıluın taläp itkän ultimatum quyğannan soñ Pxenyang xalıqara kileşüdän çigende.

Tönyaq Koreanıñ atom qoralların cäyeldermäü kileşüennän çigenüe xalıqara tänqitkä säbäp buldı. BMOsı iminlek şurasında rotatsie prinsıbına kürä xäzer prezident bulıp torğan Fransie Pxenyangnıñ bu adımı xalıqara külämdä aşığıç çaralar kürelergä tieşlegen kürsätä dip belderde. Şangxaidä säfärdä bulğan Fransie tışqı eşlär ministırı Tönyaq Koreanıñ qararı bik ciddi monıñ näticäläre belän iminlek şurası eş itergä tieş, Bu täräqiät aşığıç xalıqara mobilizatsie taläp itä dip söyläde. Ministır Fransie iminlek şurasınıñ başqa äzğaları belän bu turıda meslixätläşäçäk dide. Atom qoralların cäyeldermäü kileşüenä 1988 yılda qul quyıldı anı 188 il ratifikatsieläde. Kileşü atom qorallarına iä buluçılarnı AQŞ, Russie, Qıtay , Fransie vä Britanie belän çikläü mäqsatın quya. AQŞ belän Qıtay Pxenyagnıñ comğada yasağan belderüne tikşerü belän mäşğül . Yaponie xökümäteneñ baş sekretarı Yasuo Fukudo comğada ütkärgän brifingta bolay dide : Tönyaq Koreanıñ bu yulnı saylauı artığı belän qızğanıç , nıq borçılu tudıra. Bez Tönyaq Koreanı atom qoralların cäyeldermäü kileşüennän çigenü turındağı qararın üzgärtergä çaqırabız. Seulda xökümät milli iminlek şurasın aşığıç cıyılışqa çaqırdı .Häm vazğiätneñ naçardan tağı da naçarraqqa taba üzgärüen belderde. Könyaq Korea prezidentı Kim dae Jung , tırışlıqlarıbız näticäsendä AQŞnıñ Pxenyang belän dialogqa taba baruın uñay küreneş dip bäyälägän. Kimneñ uırınıñ alaçaq yaña ğına saylanğan prezident Roh Moo-Hyn , tönyaqnıñ aksiesenä nıq qızğanıç belderde. Seul Waşington belän Pxenyang arasındağı atom konflktın çişü öçen nıq tırışlıq alıp bara. Russie tışqı eşlär ministırığı da süzçe Aleksander Yakovenko aşa qızğanıç belderde . Yakovenko Pxenyang xalıqara cämäğätçelek , kürşeläre häm partnörlarınıñ fikerlären küzdä totıp, xalıqara yöklämälären ütär digän ömed belderde. AQŞnıñ BMOndağı eleke ilçese , xäzer Nyu Meksikada gubernator bulıp torğan Bill Richardson , Pxenyangnıñ Nyu Yorktağı 2 wäkile belän 2 säğät küreşte. Bush admninistratsiese söyläşü räsmi tügel , Richardson, administratsieneñ Tönyaq Korea ike atom proyektın tuqtatqançı Waşington belän bernindi söyläşülär bulmayaçaq digän bilgele pozitsiesen genä qabatlıy dip äytte . Ämma törkem comğada yañadan oçraşırğa tieş. Pxenyang kierenkelekneñ sülpänäyüe öçen AQŞ belän berberenä höcüm itmäü turında kileşügä qul quyılırğa tieş dip taläp itä. Tönyaq Koreanıñ kürşese Qıtay atom bäxäsen çişüdä töp rolne uynıy alır häm üzeneñ xalıqara abruyın arttıra alır ide.Ämma kommunist tuğannı künderü yulında Peking ällä ni üzen kürsätä almadı. Moña bälkim dä anıñ Pxenyang belän çikle mönäsäbätläre, totrıqsızlıqtan qurquı häm Qıtaynıñ tışqı säyäsättä aradaşçılıq itü täcribäseneñ bulmawı säbäpter .Küp kenä küzätüçelär Pxenyangnıñ Pekingä qarağanda sonğı yıllarda Mäskäü belän elemtäläre kübräk buldı digän qaraşta . Diplomatik çığanaqlar Seul Qıtaydan Pexnyangqa ölkän wäkil künderep problemanı çişü öçen yardäm sorağan bulsa da , Qıtay bu mäsäläne Waşington belän Tönyaq Korea xäl qılırğa tieşlär digän pozitsiesen qabatlap wakil cibärüne kire qaqqan ide. Qıtay kürşesen azıq tölek häm başqa närsälär belän tämin itep kilä. Tabiğıy afätlär bulsa berençe bulıp yardämgä bara .. Çönki Korea Utrauında totrıqsızlıq , rejimnıñ cimerelüe Peking öçen albastı bulıp tora .

Färidä Xämit, Praga
XS
SM
MD
LG