Britanieneñ Jane’s İntelligence Digest atnalıq jurnalında kiñ küläm mätbuğat çaralarında bik siräk kön kürgän xärbi, säyäsi häm iqtisadi mäsälälärgä urın birelä.Jurnalnıñ Russie BDB vä terrorizm isemle ike öleştän torğan yazmanıñ berençese bolay dip başlana:1999nçe yılda Mäskäüdä toraq yortınıñ şartlatıluı öçen çeçennär ğäyeplände. Russie üzen BDBda terrornıñ töp qorbanı itep kürsätergä teli ide. Çınbarlıqta mäsälä küpkä qatmarlıraq. Mäskäüneñ AQŞnıñ anti terror kampaniesenä quşıluı öçen üz säbäpläre bar ide. Prezident W.Putin eleke KGB ofitserı , terrorizm tirän urnaşqan sovet mentalitetınıñ ber öleşe … bu inde eçke doşman likvidatsilänergä ,yuq itelergä tieş digän süz . BDBnıñ anti-terror üzäge Putinnıñ üz eşe häm ul prezident bulıp saylanğannan soñ 3 ay da ütmi oyıştırla. Üzäk Mäskäüdä urnaşqan ,anda FSB ofirları eşli häm anı mayor Boris Mılnikov citäkli . BDB anti-terror üzäge eleke SSSRnıñ küzläü xezmätlären berläştergän BDB iminlek vä mäxsus xezmätlär başlığı şurası belän nıq elemtädä tora. Anda Mılnikov kebek eleke KGB ofitserları eşli. 2000yılnıñ sintäberendä BDBnıñ 12 ileneñ11 terrorğa qarşı köräş öçen urtaq kileşügä qul quydı.Mäskäü şunnan soñ BDB anti terror üzägeneñ , Russie komandalığında häm FSB alfa anti terror berlege modelendä üz köçlären buldıru öçen uñışlı tırışlıq alıp bardı. Mäskäü şulayuq bu berleklärneñ BDB illärendä urnaşuına mömkinlek birgän legal çaralar da taptı.
BDB üzäge oyıştırılğan ayda , Russieneñ FSB häm Ukrainanıñ iminlek xezmätläre oyıştırılğan cinayätçelek , kontrabanda häm terrorğa qarşı xezmättäşlek itü turındağı kileşügä qul quydılar . Ämma här ike il dä qanunsız qoral satu eşenä dävam itä. Bu kileşü Russieneñ ‘köçlär statusı ‘ kileşüen xäterlätä. . Ul 94-nçe yıldan birle BDB illärendä 30xärbi baza urnaştırırğa tırışa. 1999nçe yılnıñ üktäberendä Yerevan parlamentında bulıp alğan atışulardan soñ, Ärmänstan bernindi yardäm möräcäğäte yasamasa da FSBnıñ Alfa berlege anda cibärelde. BDB üzäge material yäki informatsie belän urtaqlaşmi. Ul tik Mäskäügä Kremlneñ terrorğa qarşı inisiativaların BDBnıñ küpyaqlı operatsieläre itep kürsätü mömkinlgen genä birep tora.
BDB şurasınıñ buluına qaramastan , Mäskäüneñ BDB illärendä terrorğa qarşı köräşe täsirle tügel. Russie , Moldovada Dniester buyı ,Azerbaycanda Taulı Qarabax , Gruziedä Abxazie häm Könyaq Osetiedä yäşren räweştä qorallı separatistlarnı yaqlap kilä.
Sonğı aylarda Mäskäü Gruziedä E.Şevernadzägä basım yasau öçen näk şul separatislarnı qullandı …Abxazie görcilärdän çistartıldı., Mäskäü üzenä sıyınğan tanılğan terrorist yäki qanusız qoral säwdägärlären Putin strategiesenä turı kilsä , alarnı tapşırunı kire qağa. Gruzie iminlek xezmätläreneñ eleke başlığı İgor Giorgadze Şevernazegä ike atentant oyıştıruda ğäyeplänsä dä, Bugen Mäskäüdä exildä rexet tormış alıp bara. Putin Şevernadze bärep töşerelsä aña prezidentlıq postın wäğdä itä ikän . Oyışqan cinayätçelek belän bäyläneşe bulğan yäşren qoral säwdägärläre Mäskäüdä bik yaxşı yäşi. Al-Qaida , Ukrainadan qoral satıp alğan häm alarnı yaqın könçığış, Afganstanda Taliban yäki başqa terror törkemnärenä satqan Russie mafiası belän küptännän birle elemtädä tora. Moldova , Gruzie häm Azerbaycanda separatislar ölkälären kontrol itärgä dävam itä , Russie alarnı arzanlı energie belän tämin itä. Abxaziedä xalıqqa qanunsız räweştä Russie watandaşlığı birelde. Dnister buyı, Abxazie häm Taulı Qarabax qanunsız qoral säwdäse, tämäkä alkogol kontrabandası, röxsätsez disklar eşendä qara tab bulıp tora. Bigräk tä Dniester buyı respublikasınıñ iqtisadı Ukrainanıñ Odessa portınnan yasağan qoral exportınnan bäyle . Bu qorallar terrorçılar, suğışçan törkemnärgä barıp citä.Dniester buyın subsidieläü ,Russieneñ xalıqara terrorğa qarşı suğışnı yaqlau säyäsätenä qapma qarşı bulıp tora. Ämma noyäber ayında Putin bik ciddi räweştä Leonid Kucmağa bez ber qayçan da ike törle standart qullanuğa röxsät itmäskä tieşbez dip belderde …digän süzlär belän tämamlana Jane’s İntelligence Digest nıñ Russie ,BDB häm terrorzim isemle mäqaläse
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga