Accessibility links

Кайнар хәбәр

BMO İminlek Şurasına kergän illär tışqı eşlär ministırları Ğıraqqa qarşı köç qullanu mäsäläsendä berdäm fikerdä tügel


Quşma Ştatları belän Britanie ,Farsı Qultığına unmeñnärçä xärbi, qoral cibärergä dävam itep Saddam Xösäinne waqıt tulıp kilä dip kisätkändä , BMOsı İminlek Şurasında Fransie, Russie, Germanie häm Qıtay xärbi aksieägä nıq qarşılıq kürsätep, inspektorlarğa eşlären tämamlauları öçen citärlek waqıt birelergä tieş dip belderdelär. Bu fiker ayırmalıqları 27-nçe ğıynuarda inspektorlar xisabı täqdim itelgän köndä iminlek şurasında bulaçaq qızu bäxäsne kürsätep tora.

Düşämbedä Quşma Ştatlarınıñ 37 ä Britanieneñ 30meñ ğäskärine , şulayuq küp sanda qoral, boralaq häm başqa xärbi texnikanı Farsı Qultığına cibäräçäge bilgele buldı. Buluı mömkin Ğıraq suğışına zur äzerlek barğanda BMOsı iminlek şurasında tışqı eşlär ministrılarnıñ cıyılışı Ğıraqqa qarşı köç qullanuda fiker ayrımalıqlarnıñ buluın açıp saldı. Däwlät sekretarı C.Powell belän Britanie tışqı eşlär minsitırı Jack Straw Ğıraqnıñ BMOsı inspektorları belän xezmättäşlegen tänqitläp,Ğıraq atlağan adımnar citärsez , anı qoralsızlandıru öçen köç qullanu kiräk bulaçaq dip beldergändä,Fransie häm Germanie tışqı eşlär minsitırları Villepin belän Fischer köç qullanu mömkinçelegen bötenläy küzdä totmıy Russie vä Qıtaynıñ tışqı eşlär minsitırları da krizisnı çişü öçen kübräk waqıt kiräk dip äyttelär.Tışqı eşlär minsitırları nigezdä terrorğa qarşı barğan global köräşne yaxşırtu yulları turında söyläşü öçen cıyılğan bulsa da, Ğıraq mäsäläse cıyılışta ğına tügel ä ike yaqlı söyläşülärdä dä östenlek itte. C.Powell şuranı Ğıraqnı qoralsızlandıru turındağı yöklämäsen ütärgä çaqırdı .Şuranıñ noyäberdä qabul itkän 1441 nomerlı rezolutsiesendä , yalğan belderülär yäki Ğıraqnıñ qoral deklaratsiesendä äytelmi qaldırılğan mäsälälär,, inspektorlar belän xezmättäşlek itmäü rezolutsiene bozu bularaq täfsillänäçäk häm bu şuranıñ qararına qarap, xärbi aksiegä säbäp bula ala dip äytelgän . AQŞ şuranıñ yaqlauı bulmıy torıp ta koalitsie köçläre belän Ğıraqnı qoralsızlandırırğa äzer buluın belderep kilä.AQŞnıñ bu fikren Britanie yaqlıy. Tışqı eşlär ministırı Straw süzlärençä , Saddam Xösäin İminlek şurasınıñ quyğan yöklämälärne ütäp häm inspektorlar belän tulısınça xezmättäşlek itep krizisnı tınıç yullar belän xäl qılırğa , yäki ciddi näticälär aldında qalırğa tieş.Şura rezolutsiene qabul itkändä bu turıda kisätkän ide. Şura äğzaları inspektorlar äle yaña ğına tulı törkem belän eşli başladı , alarğa tikşerülären tämamlau öçen waqıt birelergä tieş dip äyttelär.Ğıynuarda iminlek şurasına daimi bulmağan äğza sıyfatında quşılğan Germanieneñ tışqı eşlär minsitırı J.Fischer bolay dide: Federal respublika Germanie xärbi aksieneñ ber öleşe bulmayaçaq, bez inspektorlarnıñ eşenä nigezlängän 1441nomerlı rezolutsiene uñışlı räweştä ğämälgä quyıp, suğış buldırmasqa telibez.Fisher şurada xalıqara terrorğa qarşı köräşü Germanie öçen prioritet bulıp tora ,Berlin Ğıraq suğışına iqtibarnı bu tırışlıqtan alğan häm qurqınıçlı näticälärgä alıp barğan eş dip qari dip äytte. Ämma C.Powell, şura Ğıraqnı qoralsızlandıru turındağı yöklämälären ütärgä tieş dide. Powell süzlärençä , bez başqaları nişlär dip dip qurqıp ,kiräkle adımnarnı atlaudan totılıp qalmasqa tieşbez.Bez alda torğan saylaulardan qurqıqmasqa tieşbez. Fransie tışqı eşlär ministırı Villepin ,Ğıraqnıñ inspektorlar belän tulısınça xezmättäşlek itüe zarur dip beldersä dä , ul press konferensiedä xärbi aksiene ber närsä dä aqlami dip äytep tağı bolay dide: Ğıraqnı tınıç yullar belän qoralsızlandıru mömkin bulğanda ,gönaxsız sivil yäki soldatlarnıñ tormışın qurqınıç astında qaldıru töbäkne totrıqsızlandıru xalıqlar häm mädäniätlär arasındağı upqınnı kiñäytü belän täväkkällek itmäskä tişebez .Bez terrornı arttıru belän täväkkällek itmäskä tieşbez. Qoral tikşerüçeläreneñ citäkçese Hans Blix häm Xalıqara atom agentlığı citäkçese Äl Baradei düşämbedä Ğıraq citäkçeläre belän ike könlek oçraşuların tämamladı ,Alar inspeksielärne täsirleräk xälgä kiterü öçen qayber yaña çaralar turında kileşte.

Färidä Xämit, Praga
XS
SM
MD
LG