AQŞ däwlät sekreate Colin Powellnıñ BMO iminlek şurasındağı çığışı säğät yarım çaması däwam itte. Ğiraqnıñ qoralsızlanırğa, BMO tikşerüçeläre belän xezmättäşlek itärgä telämäwen isabatlawnı maqsat itkän şuşı çığışında ul ğäräp telendäge audioyazmalar, cir iärçenennän töşerelgän fotolar, qayber ğiraqlılardan alınğan mäğlümätlär qullandı. Tügäräk östäl yanına BMO İminlek Şurasındağı qalğan 14 ilneñ wäkilläre häm BMOdağı Ğiraq ilçese dä utırdı. Küpçelek illärne tışqı eşlär ministrları wäkillek itte. Pawellnıñ häm başqa küpçelek illär wäkilläreneñ çığışı televidenie aşa turıdan-turı bar dönyağa translyatsiälände.
AUDİO : Minem bügenge härber belderüem ışanıçlı çığanaqlar aşa raslanğan. Bu faraz tügel. Bez sezgä faktlar häm ışanıçlı küzläw mäğlümätlärenä nigezlängän yomğaqlawlar täqdim itäbez.
Çığıştağı ğäyepläwlärgä kilgändä, Powell äytüençä, 2002-nçe yılda Ğiraq Äl-Mussayab ximiä kompleksında ximik qorallar citeşterelüen kürsätüçe dälillärne yuq itü öçen buldozerlar qullanğan. Şunda uq yök maşinaları kürengän häm dizinfeksiäläw maşinaları yörgän. Powell äytüençä, bu mäğlümätne başqa ber şahit ta raslağan.
Powell, şulay uq, Ğiraq xärbiläre arasındağı telefon söyläşüe dip, ğäräp telendä audioyazmalar da tıñlattı. Älege yazmalarnıñ bersendä maşinalarnı qoral tikşerüçelärdän yäşerü turında süz bara. İkençesendä nindider yazma kürsätmälärne yuq itü kiräklege turında äytelde. Powell şahitlär Ğiraqnıñ tönyağında biologik çuqmarlı raketalar buluı turında belderde dide. Ğälämnän töşerep alınğan ber fotoda 15 xärbi bunker kürsätep Powell alarnıñ 4-sendä ximik qorallar bulğan dide. Powell äytüençä, AQŞ küzläwçelärenä Ğiraqnıñ kimendä 18 maşinada yäki vagonda biologik qorallar citeşterüçe küçmä laborotoriäse buluı mäğlüm.
AUDİO: Bernindi şik bula almıy, Säddam Xösäyen biologik qoralğa häm tiz arada tağın da kübräk biologik qorallar yasaw mömkinlegenä iä. Ul şuşı ütergeç ağularnı häm awırularnı küplägän keşelärne ütererlek itep tarata ala.
Powell, şulay uq, Bağdadnı atom qoralları yasarğa mataşuda ğäyepläwçe dälillär kiterde. Säddam Xösäyen atom qoralı yasaw öçen zarur bulğan töp 3 närsäneñ ikesenä inde iä bulğan dide Powell. Ğiraqqa qarata küptän tügel barlıqqa kilgän, moñarçı BMO İminlek Şurası rezolütsiälärendä bulmağan yaña ğäyepläwne - äl-Qaidä belän Ğiraq arasındağı elämtälärne raslaw bularaq ul, Taliban çorında Äfğänstanda ağulaw eşlärenä öyrätüçe terrorçılıq üzägendä eşlägän, Äl-Qaidä häm anıñ citäkçese Usama bin Laden belän xezmättäşlek itkän Abu Musab Äz-Zarqawinıñ Bağdadta däwalanuı häm anda terror üzäge oyıştıruı turında äytte.
AUDİO: Äl-Qaidäneñ Bağdadta nigezlängän bu bülekçäläre xäzer Zarqawinıñ terror çeltäre öçen Ğiraqqa yäm Ğiraq eçendä keşelär, açqa häm kiräk-yaraqlaw xäräkäten koordinatsiäli. Häm Ğiraq başqalasında alar inde 8 aydan artıq irekle eşçänlek alıp bara.
Powell Bağdadnıñ qoral tikşerüçelärgä Ğiraq ğalimnäre belän oçraşular ütkärergä qomaçawlawı, tulısınça xezmättäşlek itmäwe üze genä dä 1441-nçe rezolütsiäneñ şartların tupas bozunı añlata dip kiçekmästän çaralar kürergä çaqırdı. Ägär dä İminlek Şurası näticäle häm aşığıç räweştä cawap birmiçä, Ğiraqqa şuranıñ telägen kire qağunı däwam itü mömkinlege birä ikän, üzenä qarata xörmätne yuğaltu qurqınıçı astında qalaçaq dide Powell.
Ämma bar dönyanıñ iğtibarın cälep itkän, ber atna buyı tüzemsezlek belän kötelgän şuşı çığış Waşington telägän näticäne birmäde kebek. Powelldan soñ çığış yasağan İminlek Şurası äğzalarınıñ Ğiraq häm qoral tikşerüçelär mäs’äläsenä qaraşı üzgärüe sizelmäde. İminlek Şurasınıñ daimi äğzası bulğan Britaniä, aldan kötelgänçä, Quşma Ştatlarnı yaqlap çıqtı häm bez suğış telämäsäk tä, İminlek Şurası 14-nçe fevral’dä qoral tikşerüçelärneñ çirattağı xisabı belän tanışqannan soñ, Ğiraqnıñ buysınmawı açıqlansa, Şura cawaplılıq belän üzeneñ wazıyfaların ütärgä tieş dide.
Ä menä şulay uq İminlek Şurasınıñ daimi äğzası bulğan häm veto xoquqına iä Russiä, Qıtay, Fransiä, elekkeçä, xärbi çaralarğa irtäräk, qoral tikşerüçelärgä üz eşlären tämamlaw öçen östämä waqıt birergä kiräk dip çığış yasadı. Fransiä qoral tikşerüçelär sanın ikelätä-öçlätä arttırırğa, tikşerelgän urınnarğa diami küzätüçelär quyarğa täqdim itte. Rezolütsiälärneñ ütälüenä ireşü öçen mömkinlek qalğanda nigä suğış başlarğa dide Fransiä tışqı eşlär ministrı Dominique de Villepin. Russiä tışqı eşlär ministrı İgor İvanov Russiä Powell kitergän dälillärne centekläp öyränäçäk digännän soñ Russiäneñ Ğiraqqa qarşı köç qullanuğa qarağanda säyäsi çişeleşne östenräk kürüen belderde. İvanov Powelnıñ çığışı tikşerülär möddäten ozaytu kiräklegen kürsätte dide.
İminlek Şurasındağı qalğan äğzalarnıñ da küpçelege Ğiraqtağı qoral tikşerüçelärgä östämä waqıt birüne yaqlap çıqtı.
3 säğätläp barğan utırış axırında BMOdağı Ğiraq ilçese Möxämmät äd-Dauriğa süz birelde. Äd-Dauri Powell iğlan itkän mäğlümätlärneñ döreslekkä ber bäyläneşe dä yuq, bu yalğan ğäyepläwlär, isemsez çığanaqlar, bilgesez çığanaqlar dide. Powell dälillären ul texnik mömkinleklärdän faydalanıp maxsus oyıştırılğan yasalma, yalğan dälillär dip atadı häm kiläçäktä alarğa centekle cawap qaytarırğa wäğdä birep qat-qat Ğiraqnıñ küpläp üterü qoralları yuq dip ışandırdı.
Naif Aqmal, Praga.
AUDİO : Minem bügenge härber belderüem ışanıçlı çığanaqlar aşa raslanğan. Bu faraz tügel. Bez sezgä faktlar häm ışanıçlı küzläw mäğlümätlärenä nigezlängän yomğaqlawlar täqdim itäbez.
Çığıştağı ğäyepläwlärgä kilgändä, Powell äytüençä, 2002-nçe yılda Ğiraq Äl-Mussayab ximiä kompleksında ximik qorallar citeşterelüen kürsätüçe dälillärne yuq itü öçen buldozerlar qullanğan. Şunda uq yök maşinaları kürengän häm dizinfeksiäläw maşinaları yörgän. Powell äytüençä, bu mäğlümätne başqa ber şahit ta raslağan.
Powell, şulay uq, Ğiraq xärbiläre arasındağı telefon söyläşüe dip, ğäräp telendä audioyazmalar da tıñlattı. Älege yazmalarnıñ bersendä maşinalarnı qoral tikşerüçelärdän yäşerü turında süz bara. İkençesendä nindider yazma kürsätmälärne yuq itü kiräklege turında äytelde. Powell şahitlär Ğiraqnıñ tönyağında biologik çuqmarlı raketalar buluı turında belderde dide. Ğälämnän töşerep alınğan ber fotoda 15 xärbi bunker kürsätep Powell alarnıñ 4-sendä ximik qorallar bulğan dide. Powell äytüençä, AQŞ küzläwçelärenä Ğiraqnıñ kimendä 18 maşinada yäki vagonda biologik qorallar citeşterüçe küçmä laborotoriäse buluı mäğlüm.
AUDİO: Bernindi şik bula almıy, Säddam Xösäyen biologik qoralğa häm tiz arada tağın da kübräk biologik qorallar yasaw mömkinlegenä iä. Ul şuşı ütergeç ağularnı häm awırularnı küplägän keşelärne ütererlek itep tarata ala.
Powell, şulay uq, Bağdadnı atom qoralları yasarğa mataşuda ğäyepläwçe dälillär kiterde. Säddam Xösäyen atom qoralı yasaw öçen zarur bulğan töp 3 närsäneñ ikesenä inde iä bulğan dide Powell. Ğiraqqa qarata küptän tügel barlıqqa kilgän, moñarçı BMO İminlek Şurası rezolütsiälärendä bulmağan yaña ğäyepläwne - äl-Qaidä belän Ğiraq arasındağı elämtälärne raslaw bularaq ul, Taliban çorında Äfğänstanda ağulaw eşlärenä öyrätüçe terrorçılıq üzägendä eşlägän, Äl-Qaidä häm anıñ citäkçese Usama bin Laden belän xezmättäşlek itkän Abu Musab Äz-Zarqawinıñ Bağdadta däwalanuı häm anda terror üzäge oyıştıruı turında äytte.
AUDİO: Äl-Qaidäneñ Bağdadta nigezlängän bu bülekçäläre xäzer Zarqawinıñ terror çeltäre öçen Ğiraqqa yäm Ğiraq eçendä keşelär, açqa häm kiräk-yaraqlaw xäräkäten koordinatsiäli. Häm Ğiraq başqalasında alar inde 8 aydan artıq irekle eşçänlek alıp bara.
Powell Bağdadnıñ qoral tikşerüçelärgä Ğiraq ğalimnäre belän oçraşular ütkärergä qomaçawlawı, tulısınça xezmättäşlek itmäwe üze genä dä 1441-nçe rezolütsiäneñ şartların tupas bozunı añlata dip kiçekmästän çaralar kürergä çaqırdı. Ägär dä İminlek Şurası näticäle häm aşığıç räweştä cawap birmiçä, Ğiraqqa şuranıñ telägen kire qağunı däwam itü mömkinlege birä ikän, üzenä qarata xörmätne yuğaltu qurqınıçı astında qalaçaq dide Powell.
Ämma bar dönyanıñ iğtibarın cälep itkän, ber atna buyı tüzemsezlek belän kötelgän şuşı çığış Waşington telägän näticäne birmäde kebek. Powelldan soñ çığış yasağan İminlek Şurası äğzalarınıñ Ğiraq häm qoral tikşerüçelär mäs’äläsenä qaraşı üzgärüe sizelmäde. İminlek Şurasınıñ daimi äğzası bulğan Britaniä, aldan kötelgänçä, Quşma Ştatlarnı yaqlap çıqtı häm bez suğış telämäsäk tä, İminlek Şurası 14-nçe fevral’dä qoral tikşerüçelärneñ çirattağı xisabı belän tanışqannan soñ, Ğiraqnıñ buysınmawı açıqlansa, Şura cawaplılıq belän üzeneñ wazıyfaların ütärgä tieş dide.
Ä menä şulay uq İminlek Şurasınıñ daimi äğzası bulğan häm veto xoquqına iä Russiä, Qıtay, Fransiä, elekkeçä, xärbi çaralarğa irtäräk, qoral tikşerüçelärgä üz eşlären tämamlaw öçen östämä waqıt birergä kiräk dip çığış yasadı. Fransiä qoral tikşerüçelär sanın ikelätä-öçlätä arttırırğa, tikşerelgän urınnarğa diami küzätüçelär quyarğa täqdim itte. Rezolütsiälärneñ ütälüenä ireşü öçen mömkinlek qalğanda nigä suğış başlarğa dide Fransiä tışqı eşlär ministrı Dominique de Villepin. Russiä tışqı eşlär ministrı İgor İvanov Russiä Powell kitergän dälillärne centekläp öyränäçäk digännän soñ Russiäneñ Ğiraqqa qarşı köç qullanuğa qarağanda säyäsi çişeleşne östenräk kürüen belderde. İvanov Powelnıñ çığışı tikşerülär möddäten ozaytu kiräklegen kürsätte dide.
İminlek Şurasındağı qalğan äğzalarnıñ da küpçelege Ğiraqtağı qoral tikşerüçelärgä östämä waqıt birüne yaqlap çıqtı.
3 säğätläp barğan utırış axırında BMOdağı Ğiraq ilçese Möxämmät äd-Dauriğa süz birelde. Äd-Dauri Powell iğlan itkän mäğlümätlärneñ döreslekkä ber bäyläneşe dä yuq, bu yalğan ğäyepläwlär, isemsez çığanaqlar, bilgesez çığanaqlar dide. Powell dälillären ul texnik mömkinleklärdän faydalanıp maxsus oyıştırılğan yasalma, yalğan dälillär dip atadı häm kiläçäktä alarğa centekle cawap qaytarırğa wäğdä birep qat-qat Ğiraqnıñ küpläp üterü qoralları yuq dip ışandırdı.
Naif Aqmal, Praga.