Accessibility links

Кайнар хәбәр

"Tatar yäşläreneñ global’ xäräkäte" häm Amerikada tatarça itep, awılça suğan turap peşerelgän bäräñge aşap bulamı?


"Tatar yäşläreneñ global’ xäräkäte" – "Azatlıq" tıñlawçıları bu xaqta belä mikän? Närsä ul, nindi çaralar ütkärä, anıñ Qazandağı Quray radiosına nindi qatnaşı bar? Moñardan tış sez, Amerikanıñ qaysı şähärendä tatar awıllarındağıça peşerelgän suğanlı bäräñge aşap bulğanın beläsezme?

10 yıl elek "Awlaq öy" efirğa çığa başlağanda, anıñ iñ täwge utırmalarınnan berse, Amerika kinosänğäte Akademiäseneñ mäşhür Oscar büläklären tapşıruğa bağışlanğan ide. Yalğış añlamağız, monı iskä töşerü hiç kenä dä bügen dä süz şul xaqta bulaçaq digänne añlatmıy, bıyılğı Oscarlarnı taratu tantanası Beverly Hillsda bıyıl martnıñ 23-endä genä bula, şuña kürä bez bügen hiç kenä dä bu xaqta aldan söyläp quya almıybız. Oscar tantanası miña barı tik şul uñaydan ğına isemä töşte, xäzer menä Qazanda da yış qına törle büläklär öläşü ğädäte kerep bara. Ğinwar başında ğına tanılğan çırçılarğa "Altın Bars" sınnarın tarattılar, mart başında da Qazanda ikençe ber şundıy tantana ütte. Häm inde añlap alğansızdır, bügenge Awlaq öydä süz näq menä şul xaqta bulır.

Un yıl elek kem uylağan bit, tatarda da şulay itep zurlap törle sınnar, büläklär taratu bulır, monı Oscar tösle tantanalar oyıştırıp taratırlar dip. Bula başladı şul.. häm xäzer monı üzen az ğına bulsa da xörmät itkän teläsä nindi törkem, oyışma, xäräkät, xätta radio da eşli ala. Häm äle yış qına amerikannarnı da uzıp kitärgä tırışa. Menä sez, xörmätle tıñlawçılar, tatar yäşläreneñ global’ xäräkäte turında işetkänegez bar ideme äle? Minem, misal öçen, älegä yuq ide, gärçä Qazan wä Tatarstan xäbärläre belän min köndä tanışıp toram yuğisä. Minem belem ofıqlarımnı bu mäs’älädä Qazannan Bikä Timerova kiñäyte, xäzer süzne aña birik, ul sezgä dä yardäm itär.

Bikä Timerova

Techno, trance, rap, latino, acid jazz.. häm bolar barısı da tatarça, qızıq bit! Olılar älbättä, "tatar moñın bozmağız, cıyın çüp-çar kertmägez tatar köyenä" diyär. Läkin bu inde bar dönyağa xas olılıar wä keçelär qarşılığınıñ ber çağılışı ğına. Tormış tarixi ğädätlärgä üzgäreşlär kertä, häm bu tabiği ber küreneş. Bar mäs’älä şunda, alarnı aqıl belän qabul itü häm hiç kenä dä üzençäleklärne cuymaw. Bikä Timerova belän söyläşkän Nur Ali, "Quray" radiosı moderatorı äytüwençä, iñ möhime, tatar keşeseneñ üzen açıqtan-açıq tatar itep toyuwı häm anıñ berkemnän dä oyalmıyça häm kimsenmiçä tatarça söyläşüwe – şuşı ike şart ütälsä, millät çınnan da global’ däräcädä äle niçek tä bulsa saqlanıp qala ala. Mäktäp, matbuğat, İnternet, teatr, däwlät kebek möhim institusiälär menä şuña nigezlänä. Qazanda da, İstanbulda da, Ufada da, Helsinkidä dä, dönyanıñ ikençe yağındağı Sydney häm Seattleda da tatar üzen şulay ğına saqlap qala ala. Seattle biredä yuqqa ğına telgä alınmadı, qäderle duslar. Anda da üzenä kürä tatar mäxälläse bar xäzer. Küptän tügel genä Quşma Ştatlar tönyaq-könbatışındağı şuşı şähärgä ğailäse belän kürenekle kompozitor Mäsğüdä Şämsetdinova küçep kitte. Anıñ anda barıp urnaşuwına äle yıl da ütmäde, ul inde üz tiräsenä cirle tatarlarnı tuplap ta ölgergän. Xäzerge waqıtta Mäsğüdä xanım ber-ike ayğa Qazanğa qayttı, häm qaytışlıy "Awlaq öy"gä Seattledağı tatar tormışı turında bolarnı söyläde.

Mäsğüdä Şämsetdinova

Ägär kiläçäktä ällä niçek Seattleğa barıp çıqsağız, waq qına itep suğan turalğan awıl bäräñgesen awıysığız kilsä Mäsğüdä Şämsetdinova yanına kerep çığığız. Quşma Ştatlarnıñ Waşington ştatı, Seattle şähäre. Min menä uylap toram äle..

Qäderle duslar, Awlaq öyneñ bügenge utırması inde azağına yaqınlaştı, min sezneñ belän yaqınça ber ayğa sawbullaşam, isän bulığız!
XS
SM
MD
LG