Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğıraqqa qarşı suğış başlandı. Buş hәm Saddamnıñ belderülәre.


Kөtelgәnçә, prezident Buşnıŋ Saddamğa quyğan ultimatumnıŋ mөddәte tulğannan soŋ, Ğıraqnı bombalau başlandı. Berençe meğlümәt korrespondentlardan kilde. Haber agentlıqları Bagdattan şartlau tauışları işetelde dip belderdelәr. Küp tә ütmәde AQ Yort süzçese Ari Flayşer Ğıraqqa qarşı suğış başlandı hәm prezident Buşnıŋ çığış yasayaçaq dip belderde. Buş Aq Yortta yasağan çığışında koalitsiә kөçlәrenә Ğıraqta saylap alınğan xәrbi obyektlarnı bombalau өçen әmer birgәnen әytte. Ul amerikan xalqına yasağan mөrәcәğәtendә hөcümneŋ maqsәte Ğıraqnıŋ massa külәm yuq itü qoralların yuqqa çığaru hәm xalıqnı azat itü dip belderde.

Audio: Watandaşlarım, şuşı sәğәttә amerikan hәm koalitsiә kөçlәre Ğıraqnı qoralsızlandıru, anıŋ xalqın azat itü hәm dөnyanı qurqınıçtan saqlau өçen xәrbi operatsiә başladılar.

Buş şuşı çığışın AQŞ qanatlı raketalar hәm bombalar belәn Bagdat tirәsendәge obyektlarnı bombalağannan soŋ yasadı. AQŞ rәsmi şәxeslәre qayber Ğıraq citәkçelәre oçraşqan urın bombalandı dip beldergәnnәr. Hөcümneŋ uŋışlı bulu-bulmauı bilgesez. Buş bu kiŋkülәmle kampaniәneŋ başlanğıçı qına dip belderde. Lәkin, ul şulay uq xәrbi aksiәlәrneŋ qayberәvlәrneŋ faraqzlarına qarağanda ozağıraqqa suzıluı hәm qatmarlıraq buluı ixtimal dip tә әytte. Buş AQŞnıŋ qurqınıçnı beterüdәn tış Ğıraqta ber nindi dә ambitsiәse yuq hәm koalitsiә kөçlәre üz eşlәren betergәç өylәrenә qaytıp kitәcәk dip belderde. Suğışnıŋ küpmegә suzılaçağı hәm qorbannar sanı nindider ber dәrәcәdә Saddamnıŋ pozitsiәsennәn bәyle bulaçaq. Өç senario tәqdim itep bula. Berençedәn, Saddam AQŞnıŋ üz xәrbilәre arasında qorbannar sanın çikәv өçen xәzerge prezidentnıŋ әtise Buşnıŋ 1991-nçe yılda Bagdatqa kerüdәn totlıp qalğanın, şuluq sәbәptәn, prezident Klintonnıŋ Somaliәdәn ğәskәrlәren çığaruın belә. Şul sәbәple ul amerikannar yağınnan qorbannarnıŋ küp buluı өçen hәr tөrle qorallar hәm bәlkim ximik hәm biologik qorallar qullanaçaq hәm Bagdat tirәsendә qızu qorallı bәreleşlәr bulaçaq. Amerikannar arasaında qorbannarnıŋ küp buluı, amerikan cәmağәtçelegeneŋ prezident Buşqa suğışnı tuqtatuı өçen basım yasauına kiterәçәk digәn fikerdәn çığıp xәrәkәt itә ala. Ikençe senario bu- Saddam suğıştan elek diplomatik sәxnәdәge qızu bәxәslәrne küz aldında totıp, AQŞnıŋ nindider ber külәmdә diplomatik izolәtsiәdә toruın kürep, tөp әhәmiәtne Bagdatnı saqlauğa yünәlderәçәk. Qarşılıq kürsәtü ozaqqa suzılğan xәldә, xalıqara basım AQŞnı xәrbi aktivlığın tuqtatuına etәrәçәk dip uyliy. Üzen amerikan agressiәseneŋ qorbanı buluın kürsәtü өçen ul massa külәm yuq itü qoralların qullanmayaçaq. Өçençe senarioğa kürә, Saddam Xosәin yәşәp qalu yәsiә xakimiәten saqlap qalu өçen ber nindi dә mөmkinlekneŋ bulmauın kürep, qulındağı barlıq qorallar hәm xәrbi kөç belәn amerikannarğa taşlanaçaq. Bu oçraqta ike yaqtan da qorbannar sanı küp bulaçaq. Suğış yәisә qorallı konfliktlar vaqıtında xәrbilәr dә, xөkümәtlәr dә, yuğaltular hәm tınıç xalıq arasındağı qorbannar turında tulı hәm obyektiv mәğlümәt birü belәn qızıqsınmıylar. Çeçnәdәge berençe hәm ikençe suğışta küpme tınıç xalıqnıŋ hәlak bulğanı әle dә bilgesez. 1991-nçe yıldağı berençe Ğıraq suğışında da tınıç xalıqtan küpme keşeneŋ hәlak bulğanı mәğlum tügel. Bu san Ike meŋ 500 belәn 200 meŋ arasında üzgәrә. Suğışta berençe oçraqta xәrbilәr tügel, ә tınıç xalıq hәlak bula. Moŋa Çeçnә, Ğıraq qına tügel, ә Panama da misal bulıp toa. 1989-nçe yılda Panamada prezident Orteganı çitlәtü operatsiәse vaqıtında 23 xәrbi üterelgәn bulsa, tınıç xalıqtan 200 belәn 600 arasında keşe hәlak bulğan. Bu mәrtәbә dә başqaça bulır dip әytü өçen sәbәp yuq. Suğış suzılğan sayın qorbannar sanı artaçaq. Şul sәbәple suğış ozaqqa suzlımasın ide dip әytәse kilә. Ğıraq prezidentı Saddam Xosәin şuşı minutlarda ğına televideniәse aşa çığış yasadı. Ul bez solıx yaratabız , solıxqa taba eşlibez. Ğıraq AQŞ belәn Izrailgә qarşı kөrәştә aldınğı frontta tora. Xalqnıŋ vazıyfası Ğıraqnı saqlau. Buş cinayәt eşlәde. Allahnıŋ telәge belәn qıyın kөnnәr ütәçәk dip belderde.

Fәrit Idelle, Praga.
XS
SM
MD
LG