Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq suğışı: 4-nçe kön


Yäkşämbedä, suğışnıñ 4-nçe könendä Bagdadqa taba barğan koalitsiä köçläre yulnıñ yartısın ütülären xäbär itte. Läkin başqalağa yaqınayğan sayın alar Ğiraq xärbiläreneñ köçle qarşılığına oçrıy başladı. Ğiraqlılar qarşılıq kürsätmıçä tiz arada bireler digän farazlar tormışqa aşmıy sıman. Yäkşämbedä qatı bäreleşlär Nacaf şähäre tiräsendä bardı. Bu bäreleşlär turında bezneñ andağı xäbärçebez Ron Synovitz xäbär itte:

Audio (Ron Synovitz): Amerikanıñ 3-nçe cir öste diviziäse Ğiraqnıñ regular armiäsenä qarşı suğışa. Alarğa şulay uq tanklar häm Ğiraqnıñ gvardiäse, Äl-Qads häm Äs-Şamawal köçläre qarşı tora, bäreleşlär Basradan Bagdadqa alıp barğan yulda bara.

Şiği möselmannarnıñ izge qalası sanalğan bu şähär Bagdadtan 160 çaqırım yıraqlıqta urnaşqan. Ğiraq televideniese äytüençä, Nacaf bäreleşläre waqıtında Baath partiäseneñ cirle citäkçese xäläk bulğan.

Qatı bäreleşlär Ğifrat yılğasında urnaşqan, startegik yaqtan möxim bulğan Nasiriä şähäre tiräsendä bardı. Bagdadtan 375 çaqırım yıraqlıta urnaşqan bu şähärgä koalitsiä köçläre şimbägä qarşı töndä ük kilep citkän ide. Ğiraq räsmiläre Nasiriä yanında Amerikannarnıñ 16 tankı häm BTRı yuq itelde, 25 xärbi xäläk buldı dip äytte. Yuğaltular turındağı mäglümätlärne tikşerü awır. Xärbi bäreleşlärdän başqa Ğiraqta mäglümät suğışı da bara. Yäkşämbedä Ğiraqnıñ vitse prezidentı Taha Yasin Ramadan, Amerikan xärbiläre suğışnıñ ciñel baruwı belän aldanmasınnar, alarğa köçle qarşılıq kürsäteläçäk, dip äytte. Bagdadta ütkän matbuğat oçraşuında ul Nasiriä yanındağı bäreleşlär waqtında berniçä Amerikan xärbieneñ äsir itep alınuwın äytte. Amerkan xärbiläreneñ Qatarda urnaşqan idarä üzäge wäkile kapitan Stewart Upton bu belderüne yalğan dip atadı. Beraz waqıt uzuğa Qatarnıñ Äl-Cäzirä televideniese, äsir itep alınğan 5 amerikan xärbien häm xäläk bulğan tağın 4 xärbineñ mäyetlären kürsätte. Äsirlär soraw birüçegä üzläreneñ isemnären, qaysı ştattan kilwüen, nindi xärbi bülektän buluın äytte. Äsirlärneñ berse xatın-qız. Quşma Ştatlarnıñ General Ştab başlığı Riçard Myers mondıy belderü yasadı:

Audio (Riçard Myers): Berniçä Amerikan xärbie yuğalğan bulırğa mömkin, alarnıñ sanı 10-nan artmasqa tieş. Xäzer bez alarnıñ qayda häm nindi şartlarda buluların açıqlarğa tırışabız.

Quşma Ştatlarnıñ saqlanu ministrı Donald Rumsfeld suğış äsirlären televidenie aşa kürsätüne Geneva konvensiäsen bozu dip atadı. Ğiraqnıñ Saqlanu ministrı Soltan Haşim Äxmät, Ğiraq Geneva konvensiäsen ixtiram itäçäk, suğış äsirlären cazalamayaçaq, dip belderde. CNN televideniesenä birgän äñgämäsendä Rumsfeld Ğiraq citäkçelären ximik yä bilogik qoral qullanmasqa çaqırdı:

Audio: (Donald Rumsfeld): Koalitsiä köçläre andıy xöcüm bula qalsa niçek xäräkät itergä öytätelgän. Ägär bula qalsa, älbättä, bu eşlärne aqrınaytaçaq, läkin axır näticäne berniçek tä üzgärtä almıy.

Rumsfeld, ximik yä biologik qoral qullanırğa ämer birgän Ğiraq komandirları xökem iteläçäk, dip kisätte. Saddamnıñ xärbilär belän ni däräcädä idarä itäwe turında söylärgä äle irtä, bu Bagdaqa yaqınayğaç kürener, läkin Ğiraq citäkçelegendä butalçıq küzätelä, dide ul. Ğiraq televideniese bügen Saddamnıñ xärbi citäkçelär belän ütkärgän oçraşuınnan video-sürätlär kürsätte. Utırışnıñ qayçan ütkäne äytelmi, Saddam anda yaxşı qiäfättä kürende. Yäkşämbedä bäreleşlär suğışnıñ berençe könnärendä alınğan Umm Qasr häm Basra şähärlärdä däwam itte. Uzğan töndä Basra köçle bomba utına totıldı. Ğiraq räsmiläre 80-gä yaqın keşeneñ xäläk buluın xäbär itte. Xalıqara Qızıl Xac oyışması, bu xöcümne çamadan-tış dip atadı. Hawa xöcümenäre tönyaqtağı Mosul, Saddamnıñ tuğan şähäre Tikrit häm başqala Bagdadqa yasaldı. Ğiraq räsmiläre koalitsiäneñ 5 oçqıçın bärep töşerüwen belderde. Äl-Cäzirä televideniese Bagdad östendä bärelgän oçqıçnıñ ike pilotı paraşuttan sikergän dip xäbär itte. Ğiraq xärbiläre alarnı ezläsä dä, älegä taba aplamdı. Amerikan räsmiläre 5 sanın kire qaqsa da Ğiraqta ber oçqıçnıñ yuğalu ixtimalın tanıdı. Küwäyttä yuqqa çıqqan Britan oçqıçı yazmışına da açıqlıq kertelde. Amerikan häm Britan räsmiläre, bu oçqıçnıñ yalğışlıq belän Amerikanıñ Patriot raketası belän bärep töşerelüwen tanıdı. Üz qulınnan ülgän digännän, tağın ber şundıy xäbär Quşma Ştatlarnıñ tönyaq Küwäyttä urnaşqan 101nçe desant diviziäsennän kilde. Ber Amerikan xärbie iptäşläre yäşägän çatırğa granata taşlağan, näticädä distädän artıq xärbi yaralanğan, berse xäläk bulğan. Könbatış mäglümät çaraları, bu Amerkan xärbie dine belän möselman bulğan, dip xäbär itä.

Yäkşämbedä dönyanıñ törle illärendä Ğiraq suğışına qarşı demonstratsiälär ütte. Sydneyda 50 meñ çaması keşe uramğa çığıp, Ğiraqqa cibärelgän 2 meñ Avstraliä xärbien kire qaytarırğa taläp itte. İndoneziä başqalası Jakartada yözlägän keşe Amerikan ilçelege qarşına kilep Amerikan bayraqların yandırdı. Quşma Ştatlar däwlät departamentı Amerikan watandaşların İndoneziädän kitergä çaqırdı.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG