Ğıraq mäsäläse summitnıñ töp waqıyğäse Kipr, Malta häm eleke kommunistik 8ilneñ Yevropa Berlegenä kerü kileşüenä qul quyu tantanasın külägädä qaldırdı dip äytergä kiräk. Yevropa Berlege citäkçeläre bülgälängän bloknıñ häm BMOnıñ Ğıraq krizisında töp rol uynauın teli. Ämma alar AQŞ köçläre Ğıraqta iminlekne garantiälärgä humanitar yardäm birergä ilneñ muzey häm mädäni mirasın saqlarğa tieş dip äytte. Yevropa Berlegeneñ belderüe suğış säbäple blokta xasıyl bulğan yaralarnı qanatmas öçen bik iqtibar belän äzerlängän ide . Yevropalılar Ğıraqta politik häm ekonomik rekonstruksiädä möhim rol uynarğa äzer bulularına basım yasıy. Bilgele bulğança bu eştä Waşington üze östenlek itergä teli. Berlekneñ belderüendä küpläp üterü qoralları, Saddamnı bärep töşerü yäki yevropanı häm İminlek Şurasın suğıştan elek nıq bülgälägän mäsälälärneñ berse dä telgä alınmağan. Berlekneñ prezidentı Gretsie tarafınnan yevropa konferensiäsendä iğlan itelgän belderüdä BMOsı üzäk rol uynarğa şulsanda ul ğıraq xalqın üz idarägä alıp barğan protsesta ütkändäge konfliktlardan soñ illärne tözekländerüdäge üzeneñ mäxsus täcribäsen qullanırğa tieş dip äytelgän. Gretsiä premiere Costas Simitis (audio) Älege waqıtta Ğıraqta bulğan berektäş köçläre xalıqnıñ iminlegen tämin itergä tieş bu añlaşıla. Alar ğıraqta tınıçlıq urnaştırırğa tieş. BMOsı bu mizgeldä moñı eşli almıy.
Simitis süzlärenä däwam itep (audio) BMOnıñ Ğıraqtağı töğäl role AQŞ şulayuq Britanie belän elemtä häm söyläşülär näticäsendä bilgelänäçäk.Britanie bu deklaratsiäneñ prinsıpların qabul itte.
Berlekneñ belderüe Fransie häm Germanie taläbenä qarağanda küpkä yomşagraq. Çönki kiskenräk , taläpçänräk belderü Waşingtonğa oxşap citmäs ide. AQŞ bez suğıştıq , bezneñ xärbilär häläk buldı, bez başta administrativ protsessnı alıp baraçaqbız dip açıq anıq itep äytep quydı. Ütkän atnada Blair belän Bush Belfast yaqınında oçraşqanda BMO role bulaçaq dip äytkän ide .Ämma bu rol nindi bulaçaq töğäl itep açıqlanmadı . Blair baştan uq BMOnıñ möhim rol uynauın teläsä dä, Ul Bush yanında koalitsiä köçläreneñ başta nindider waqıt töp rolne uynauına riza dip kürengän ide. Afinada ul yevropalılar yağına kübräk şuışqan digän täsir qaldırdı. Simitis tä Böyek Britanie deklaratsiäneñ prinsıpların qabul itte dip basım yasadı.
Yevropa Komissiäseneñ süzçese Reijo Kempinen atnakiçtä press konferensiädä Ğıraqta humanitar wazğiät qotoçqıç , komissiä häm prezidnet sivil xalıqqa kilgän zarar zianğa nıq borçıla bez suğışta cafa çikkän xalıqqa yardäm itü öçen qulıbızdan kilgän här närsäne eşliäçäkbez. Kempinnen(audio)
Belgänegezçä Yevropa komissiäse Ğıraqta humanitar operatsiälär öçen 100million yevroayırdı. Bu aqçanıñ biştän ber öleşe belän inde azıq tölek, daru häm yardäm kiräk yaraqları alındı.
Suğış säbäple kiskennäşep kitkän transatlantik mönäsäbätläre Afina summitınıñ cibärgän kündermä belän yaxşılanırmı waqıt kürsätäçäk. Afina oçraşuına Berlek illäre kiläse yılda äğza bulaçaq illär , Bolgarstan, Rumınie, Törkie kebek namzätlär şulayuq Russiä, Ukraina kebek yaña kürşelär dä çaqırılğan ide.
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga