Çernobıl xäläkätenä 17 yıl tuluğa berniçä kön qalğanda Russiä Atom Energiäse ministırı Aleksander Rumyantsev Mäskäüdä mätbuğat oçraşuında Çernobıl reaktorın qaplağan sarkofagta bik küp yarıq, çatnaular, bar anıñ cimerelüen tuqtatu öçen yañadan qaplarğa kiräk , Ukrain räsmiläre rus belgeçlärenä sarkofagnı tikşerü röxsäte birmi dip söyläde. Kievtä urnaşqan Aleksander Razumkov isemendäge Ekonomik häm Politik Üzäktä energiä programmasınıñ başlığı Volodimir Saprykin Azatlıq Radiosına Rumyatsevnıñ belderüe döres tügel , bezne qıyın xäldä qaldıra dip äytep tağı bolay dide (audio)
1986-nçe yıldağı häläkättän soñ zianlanğan reaktornı qaplau, radioaktiv maddälärneñ taraluın tuqtatu öçen ul qorıç häm betonnan sarkofag belän qaplandı. 1997-nçe yılda Yevropa Berlege, AQŞları häm xalıqara kredit oyışmaları tarafınnan finansiälängän 750million dollarlıq proyekt başlatıldı. Bu proyekt xalıqara expertlar qatnaşlığında äzerlände häm 2008nçe yılda zararlanğan reaktornı saqlau öçen yaña iminlek strukturasınıñ tözelüe belän tämamlanaçaq dip kötelä. Saprykin süzlärençä(audio)
Ul Russiä Çernobıl eşendä bernindi finans yardäme yasamadı dip äytep (audio)
Kievtä urnaşqan solıx vä tışqı säyäsät öçen üzäkneñ direktorı Oleksandr Şuşko fikrençä Russiäneñ Çernobılnıñ iminlege turındağı qayğıları bälkim dä Ukrainanıñ energetika şirkätlären xosusiläşterü belän bäylängänder, älegä rus şirkätläre qatnaştırılmağan.
Prezident Lenid Kuçma bu atnada Ukrainanıñ Oblienergo şirkäten xosusiläşerü protsesı 2 yılda tämamlanırğa tieş dip belderde. Bu eşkä AQŞ, Slovakie. Luxemburg häm Ukraina şirkätläre qatnaşa Rumyatsevnıñ işaräläre Şuşko qaraşınça Russiä şirkätläre anda qatnaşırğa tieş digän signal bulıp tora.Russiädä tirä yün, möhitnı saqlau oyışması Greenpeace aktivistı energetika belgeçe Vladimir Çuprov Rumyatsevnıñ ber dä kötelmägändä kürşe ildäge reaktor turında qayğıra başlauına şaqqata. Ul bezdäge reaktorlar näk şuluq Çernobıl stilında, ministır Russiädä reaktorlarnıñ potensial problemalarına iqtibar itsä yaxşı bulır ide dide, Çuprov(audio)
Çuprov Kursk häm başqa eçke mäsälälär Rumyatsevnıñ başın kübräk awırtırırğa tieş dip äytsä dä ul Cernobılnıñ qurqınıç täşkil itüenä dä basım yasadı.
Reaktornıñ eçendä närsä bara , beräü dä äytä almıy, ber yıl elek sarkofag astında reaktornıñ töp öleşendä esselek arta bara dip xabär itelde, bu inde kiläçäktä qurqınıçqa işarä bulıp tora. Sarkofag astında eçtä küpme pluton häm başqa radioaktiv maddälär bar bilgesez. Alar yaña atom çılbır reaksiäsen başlatıp cibärergä citärleme , eçtä barğan häm bula alaçaq xällär turında farazlar ğına äytep bula. Çuprov şartlau waq
ıtında küpme plutonium çıqtı, küpmese eçtä qaldı ber kem dä äytä almi di . Çuprov Rumyatsevnıñ Cernobıl turında qayğıruına,anıñ motivlarına şiklänep qarasa da sarkofagnıñ cimerelü qurqınıçı yılsayın arta bara dip belderde. Şunısı iqtibar çälep itä: Çernobıl häläkätennän soñ Belarus häm Ukrainada meñnnärçä keşeneñ agulanıp, çirläp ,ülüe häm töbäktä qayber çirlärneñ ber qayda da bulmağan qädär artuı ser tügel .. Germanie televidiniese äle dä nindider yardäm oyışmalarınıñ cäy aylarında şul töbäktän däwalanırğa, yalğa kitergän qotoçqıç sıyfatlı balalarnı kürsätä. Şuña qaramastan Rumyatsev sişämbedä ,meñnärçe keşe ülde dip äytü axmaqlıq, ülüçelär sanın ğadi oçqıç qazasında häläk buluçılarğa tiñläp bula , Greenpeace häm başqa ekologieçelär ber million qorban turında söyli, min ber million keşe qurıqtı, bu qazanıñ meditsina näticäse dip äyter idem dip söylägän ministır äfände .
Färidä Xämit, Praga
ıtında küpme plutonium çıqtı, küpmese eçtä qaldı ber kem dä äytä almi di . Çuprov Rumyatsevnıñ Cernobıl turında qayğıruına,anıñ motivlarına şiklänep qarasa da sarkofagnıñ cimerelü qurqınıçı yılsayın arta bara dip belderde. Şunısı iqtibar çälep itä: Çernobıl häläkätennän soñ Belarus häm Ukrainada meñnnärçä keşeneñ agulanıp, çirläp ,ülüe häm töbäktä qayber çirlärneñ ber qayda da bulmağan qädär artuı ser tügel .. Germanie televidiniese äle dä nindider yardäm oyışmalarınıñ cäy aylarında şul töbäktän däwalanırğa, yalğa kitergän qotoçqıç sıyfatlı balalarnı kürsätä. Şuña qaramastan Rumyatsev sişämbedä ,meñnärçe keşe ülde dip äytü axmaqlıq, ülüçelär sanın ğadi oçqıç qazasında häläk buluçılarğa tiñläp bula , Greenpeace häm başqa ekologieçelär ber million qorban turında söyli, min ber million keşe qurıqtı, bu qazanıñ meditsina näticäse dip äyter idem dip söylägän ministır äfände .
Färidä Xämit, Praga