Oçraşuda Ğiraqtağı 3 azçılıq törkem – körd, xristian häm törkmän wäkilläre qatnaştı. Alarnıñ çığışlarında ilneñ kiläçäge härkemneñ xoquqların tä’min itüçe demokratik xökümät oyışu mömkinlegenä bäyle bulaçaq digän fiker belderelde. Waşingtondağı Körd İnstitutınıñ başqarma mödire Mike Amitay körd mänfäğätlären alğa sörügä häm körd cämäğätçelegenä humanitar yardäm kürsätügä basım yasarğa tırıştı. Ul Säddam Xösäinneñ Baat partiäse xökümäte barlıq milli häm dini törkemnärneñ dä mänfäğätlären qayğırtmaw säbäple cimerelde dide:
AUDİO: Ğiraqnıñ uñışsız däwlät buluı bik açıq kürenä, ul başınnan uq näticäle, däwläti berämlek buludan bigräk sotsial-kolonial, bertörle sotsial idarä sınawı ütkärü buldı.
Amitay ildäge barlıq azçılıqlarnı yaqlaw öçen ğömümi keşe xoquqları qısaları buldıru zarur di. Ul körd mäs’äläsen Ğiraq qısalarında ğına qaraw citmi regional’ külämdä qararğa kiräk dip çığış yasadı:
AUDİO: Ğiraqtağı Körd azçılığına qarağanda, anı kürşe Törkiä, İran häm Süriädäge törkemnärdäge wäzğiättän ayırıp qaraw mömkin tügel.
Kördlärneñ şaqtıy öleşe, 4 millionlabı Ğiraqnıñ tönyağında 1991-nçe yıldan birle de facto avtonom tormış kiçerde. Amitay Bağdadtağı yaña xökümät soñğı 12 yıldağı üzidarä çorında Kördlärneñ sivil cämğiät başlanğıçları barlıqqa kilüen tanırğa tieş bulaçaq di. Anıñ äytüençä, xäzer kördlär üzidaräneñ däwam itüenä häm Kirkuk, Mosul şähärläre yanındağı neft’ çığanaqlarına küpmeder däräcädä xuca buluğa ömetlänä. Şul uq waqıtta ul ike töp körd partiäse Kördstan Watandarlıq Berlege belän Kördstan Demokratik Partiäse arasındağı kierenkelekneñ däwam itüe suveren Ğiraq qısalarında Körd üzidaräsen saqlaw tırışlıqların qatlawlandıra ala di. Çığışın ul Ğiraqnıñ xäzerge çiklären saqlap qalu näticäle çişeleş bulmasqa mömkin dip tämamladı.
Waşintondağı Ğiraq fondında eşläwçe Ğiraqnıñ Kaldea xristiannarı wäkile Katrin Michael belän Waşingtonda Kaldea häm Assiriä xristiannarı mänfäğätlären alğa sörüçe Michael Flannigan isä Ğiraqnıñ territorial berbötenlege saqlanırğa häm ilneñ baylıqları barlıq watandaşlarğa da tigez taratılırğa tieş dip çığış yasadı. Xäzer Ğiraqtağı Kaldea häm Assiriä xristiannarı yaña xökümättä üz wäkillären buldıru öçen Assiriä Demokratik Xäräkäte digän säyäsi oyışma tözede. Michael bezneñ xäräkätneñ töp maqsatı Ğiraqta dönyawi demokratiä buldıru di:
AUDİO: Bez demokratiäne küpçelekneñ azçılıqlar östennän xakimlek itü qoralına äwerelderügä yul quymasqa tieş. Bu barlıq milli törkemnär dä bertigez statusqa iä bulırğa tieş digän süz.
Assiriälelär federal’ sistema qısalarında üz cämğiätlärenä desentral’läşterelgän administrativ xakimiät birelüen, çirkäwlärne, mäktäplärne, kiñküläm mäğlümät çaraların idarä itü irege birelüen, mädäni mirasnı saqlaw mömkinlege buldırıluın teli.
Flannigan kemneñ qaysı cirlärgä xuca buluı mäs’äläse qaralğanda qatı torırğa kiräk, şul uq waqıtta kompromissqa mömkinlek qaldırırğa kiräk di:
AUDİO: Andağı qayber cirlär, bernindi arttırusız, meñlägän yıl buyı assiriälelär häm kaldealılar qulında bulğan, ul xoquqlar xörmät itelergä häm torğızılırğa tieş.
Ğäräpläşterü säyäsäte waqıtında kaldealılar häm assiriälelär ayırım ber mädäni häm milli törkem bularaq qaralmağanğa kürä xäzer Flannigan belän Michael Ğiraqtağı xristiannarnıñ tögäl sanın bilgeläw öçen canisäp ütkärergä çaqıra.
Canisäp ütkärü täqdimen Ğiraqtağı Törkmän Frontınıñ AQŞtağı koordinatorı Orhan Ketene dä xuplap çıqtı. Anıñ äytüençä, entik yaqtan Törkiägä bäyle Ğiraq törkmännäre 2,5-3 million tiräse bulırğa tieş. Başqa qayber isäpläwlärlärgä qarağanda Ğiraq törkmännäre sanı 300 meñ tiräse. Alar Mosul belän Kirkuk şähärläre arasındağı cirlärdä yäşi. Ketene Säddam xakimiäte cimerelgännän soñ bu töbäktä yäşäwçe kördlär törkmännärgä basım yasıy başladı, Kirkukta yäşäwçe törkmännärne annan kitärgä mäcbür itärgä tırışa dip kördlärne Amerikanıñ taläplären ütärgä çaqırdı.
Naif Aqmal, Praga
AUDİO: Ğiraqnıñ uñışsız däwlät buluı bik açıq kürenä, ul başınnan uq näticäle, däwläti berämlek buludan bigräk sotsial-kolonial, bertörle sotsial idarä sınawı ütkärü buldı.
Amitay ildäge barlıq azçılıqlarnı yaqlaw öçen ğömümi keşe xoquqları qısaları buldıru zarur di. Ul körd mäs’äläsen Ğiraq qısalarında ğına qaraw citmi regional’ külämdä qararğa kiräk dip çığış yasadı:
AUDİO: Ğiraqtağı Körd azçılığına qarağanda, anı kürşe Törkiä, İran häm Süriädäge törkemnärdäge wäzğiättän ayırıp qaraw mömkin tügel.
Kördlärneñ şaqtıy öleşe, 4 millionlabı Ğiraqnıñ tönyağında 1991-nçe yıldan birle de facto avtonom tormış kiçerde. Amitay Bağdadtağı yaña xökümät soñğı 12 yıldağı üzidarä çorında Kördlärneñ sivil cämğiät başlanğıçları barlıqqa kilüen tanırğa tieş bulaçaq di. Anıñ äytüençä, xäzer kördlär üzidaräneñ däwam itüenä häm Kirkuk, Mosul şähärläre yanındağı neft’ çığanaqlarına küpmeder däräcädä xuca buluğa ömetlänä. Şul uq waqıtta ul ike töp körd partiäse Kördstan Watandarlıq Berlege belän Kördstan Demokratik Partiäse arasındağı kierenkelekneñ däwam itüe suveren Ğiraq qısalarında Körd üzidaräsen saqlaw tırışlıqların qatlawlandıra ala di. Çığışın ul Ğiraqnıñ xäzerge çiklären saqlap qalu näticäle çişeleş bulmasqa mömkin dip tämamladı.
Waşintondağı Ğiraq fondında eşläwçe Ğiraqnıñ Kaldea xristiannarı wäkile Katrin Michael belän Waşingtonda Kaldea häm Assiriä xristiannarı mänfäğätlären alğa sörüçe Michael Flannigan isä Ğiraqnıñ territorial berbötenlege saqlanırğa häm ilneñ baylıqları barlıq watandaşlarğa da tigez taratılırğa tieş dip çığış yasadı. Xäzer Ğiraqtağı Kaldea häm Assiriä xristiannarı yaña xökümättä üz wäkillären buldıru öçen Assiriä Demokratik Xäräkäte digän säyäsi oyışma tözede. Michael bezneñ xäräkätneñ töp maqsatı Ğiraqta dönyawi demokratiä buldıru di:
AUDİO: Bez demokratiäne küpçelekneñ azçılıqlar östennän xakimlek itü qoralına äwerelderügä yul quymasqa tieş. Bu barlıq milli törkemnär dä bertigez statusqa iä bulırğa tieş digän süz.
Assiriälelär federal’ sistema qısalarında üz cämğiätlärenä desentral’läşterelgän administrativ xakimiät birelüen, çirkäwlärne, mäktäplärne, kiñküläm mäğlümät çaraların idarä itü irege birelüen, mädäni mirasnı saqlaw mömkinlege buldırıluın teli.
Flannigan kemneñ qaysı cirlärgä xuca buluı mäs’äläse qaralğanda qatı torırğa kiräk, şul uq waqıtta kompromissqa mömkinlek qaldırırğa kiräk di:
AUDİO: Andağı qayber cirlär, bernindi arttırusız, meñlägän yıl buyı assiriälelär häm kaldealılar qulında bulğan, ul xoquqlar xörmät itelergä häm torğızılırğa tieş.
Ğäräpläşterü säyäsäte waqıtında kaldealılar häm assiriälelär ayırım ber mädäni häm milli törkem bularaq qaralmağanğa kürä xäzer Flannigan belän Michael Ğiraqtağı xristiannarnıñ tögäl sanın bilgeläw öçen canisäp ütkärergä çaqıra.
Canisäp ütkärü täqdimen Ğiraqtağı Törkmän Frontınıñ AQŞtağı koordinatorı Orhan Ketene dä xuplap çıqtı. Anıñ äytüençä, entik yaqtan Törkiägä bäyle Ğiraq törkmännäre 2,5-3 million tiräse bulırğa tieş. Başqa qayber isäpläwlärlärgä qarağanda Ğiraq törkmännäre sanı 300 meñ tiräse. Alar Mosul belän Kirkuk şähärläre arasındağı cirlärdä yäşi. Ketene Säddam xakimiäte cimerelgännän soñ bu töbäktä yäşäwçe kördlär törkmännärgä basım yasıy başladı, Kirkukta yäşäwçe törkmännärne annan kitärgä mäcbür itärgä tırışa dip kördlärne Amerikanıñ taläplären ütärgä çaqırdı.
Naif Aqmal, Praga