Pol’şanıñ şuşı belderüwe sişämbedä anıñ tışqı eşlär ministrı tarafınnan Waşingtonda yasaldı, xörmätle tıñlawçılar. Amerikan däwlät sekretare belän oçraşqan Wlodzimierz Cimoszewicz, söyläşülärdän soñ BMO-dan fatixa aluğa işarä itep, “bez şundıyraq ber qarar kiräk dip uylıybız, añlawımça, aldağı könnärdä moña yul açaçaq qayber täqdimnär yasalaçaq” dip belderde. Powell belän bu xaqta fiker alışınğandır digän faraz bula ala, çönki poläk ministrı üze genä andıy belderü belän çıqmas ide. Quşma Ştatlar Berläşkän Millätlärgä Ğiraqnı törle zonalarğa bülüne küz aldında totqan ğomumi ber qarar täqdim itügä qarşı tügel, amerikan wäkilläre anı äzerli dä başladı dip xäbär itelä. Läkin andıy qararnı qabul itü bu yulı da Rusiä, Fransiä häm Qıtay qarşılığı säbäple qatlawlana häm bu axırğı çiktä waqıtnı suza ala. Ğiraqtağı berektäşlär isä inde xalıqara tınıçlıq köçlärenä keräçäk ayırım illär belän kiñäşläşülär başlap cibärgän ide. Pol’şanıñ soñğı belderüwe, misal öçen, atnakiç Londonda, Ğiraqtağı britan zonasına üz xärbilären cibärergä telägän illärneñ maxsus kiñäşmäsenä zur şäwlä töşerä. Älegä qädär Ğiraqnıñ Saddamnan soñğı täräqqiaten üz qulında totqan Waşington, andağı xalıqara köçlärne Ğiraq suğışın aldan uq yaqlağan häm üz ğäskärlären cibärergä telägän illärneñ xärbilärennän qorırğa niätlägän ide. Berläşkän Millätlär fatixasın alğan oçraqta Ğiraqtağı totrıqlandıru köçlärenä fransuzlar, germannar, urıslar da kerä ala bulıp çığa. Alar andıy teläk beldererme, monısı ikençe mäs’älä, ämma prinsipta bu mömkin. Näticädä Quşma Ştatlar citäkçelege öçen qatlawlı wäzğiat tua ala. Berniçä genä kön elek şul uq Pol’şa, ayırım alğanda anıñ saqlanu ministrı Jerzy Smajdzinski, Ğiraqtağı xalıqara totrıqlılıq köçlärendä bez germannarnı da kürergä telär idek dip beldergän ide. Läkin anıñ şunnan soñ amerikan saqlanu ministrı belän ütkän oçraşuwında Donald Rumsfeld poläk yağına Waşingtonnıñ, Ğiraq suğışına qarşı çıqqan ber genä il dä andağı xalıqara köçlärdä qatnaşmayaçaq digän qatği şartın çitkergän. Quşma Ştatlarnıñ saqlanu ministrlığı wäkilläre elek tä, Germaniä häm Fransiä Ğiraqnı tözekländerü eşendä qatnaşa ala, läkin alarnıñ xärbiläre ul ilgä ayaq basmayaçaq dip beldergäläp torğan ide. Citmäsä Berlin üze dä Ğiraqqa german ğäskärilären cibärü niäte bulmawın äytte, anda älbättä, Waşington belän aralarnı yaxşırtırğa tırışalar, läkin monıñ tiz genä bulmayaçağın bik yaxşı añlıylar. Pol’şanıñ täqdime şul ide, anıñ Germaniä häm Daniä belän NATO qısalarında tözelgän urtaq xärbi bülekçäse bar, häm Warşaw Ğiraq cirendä näq menä anı urnaştırırğa teläde. Xäzer inde Daniä üze genä Ğiraqnıñ könyaq-könçığış öleşenä 380 ğäskärien, politsiä häm meditsina xezmätkären cibäräçäk, Pol’şanıñ öleşe meñ yarım xärbi bulaçaq, häm ul ildäge 4 zonanıñ bersen citäkläyäçäk. Elegräk Pol’şa Ğiraqnıñ üzäk öleşen kontrol itäçäk dip xäbär itelgän ide. Britannar Basrada urnaşıp, alar belän anda İspaniä häm Yewropa wä Latin Amerikasındağı tağın berniçä ilneñ xärbiläre bulaçaq. Honduras häm Nikaragua üz ğäskärilären ispan brigadasına Madrid alarnı totunı üze tülägän oçraqta ğına, ä Argentina häm Chile Berläşkän Millätlär fatixası alınsa ğına cibäräçägen belderde. Bagdad amerikannar qaramağında qalaçaq, ä menä ilneñ tönyağı häm könbatışı kem cawaplılığında bulır, monısı äle bilgele tügel. Älegä ber genä möselman däwläte dä üz xärbilären Ğiraqqa cibärüne täqdim itmäde, gärçä Pol’şanıñ saqlanu ministrlığı wäkile ber äñgämäsendä Pakstannı telgä alğan ide.
Kärim Kamal, Praga.
Kärim Kamal, Praga.