Accessibility links

Кайнар хәбәр

Quşma Ştatlar: Demokratlar prezident Bushnıñ xärbi oçqıçqa utırıp yörüwen tänqitli


Prezident Bush Ğiraqtağı täräqqiat ölkäsendä dilbegäne üz qulında nıq totuwın kürsätkän ber mäldä, Quşma Ştatlarnıñ üzendä soñğı könnärdä anı tänqitläw işetelä başladı. Andağı demokratlar, yäğni respublikan George Bushnıñ säyäsi köndäşläre, prezidentnıñ küptän tügel genä, Ğiraqta zur bäreleşlär bette dip çığış yasaw öçen genä Amerikağa qaytuçı oçqıç korabına baruwın däwlät aqçasın tuzdıru dip bäyäläde.

Ğadi genä itep äytkändä, demokratlar prezident Bushnı üz faydasına, läkin qazna xisabına ber säyäsi kämit oyıştıruda ğäyepli. Mäğlüm ki, prezidentnı xärbi oçqıç kiemendä töşerep alğan kadrlar dönyadağı bar diärlek telekanallarda kürsätelde häm ul köne buyı mäğlümat çaralarınıñ iğtibar üzägendä tordı. Başta Aq yort, Bushnıñ möhim belderüle şul çığışın yasaw öçen Abraham Lincoln oçqıç korabına maxsus oçqıç belän baruwın, anıñ yardan yıraq buluwı belän añlatqan ide. Läkin demokratlarnıñ bu eşne tikşerä başlawı näticäsendä sişämbedä, prezidentnıñ Abraham Lincolnğa boralaq belän genä bara aluwı xaqında iğlan itelde. Xäzer inde Aq yort yaña añlatma täqdim itä – däwlät başlığı, xärbi oçqıçlarnıñ niçek itep diñgezdäge korabqa töşüwen üze tätep qararğa telägän. Çärşämbe könne Bush, “min şulay eşläwemä bik şatmın, häm bu bigräk tä uñışlı töşü ide” dip belderde. Läkin anıñ säyäsi köndäşläre, demokratlar başqaçaraq fikerdä tora. Alarnıñ Kongresstağı wäkilläre inde moña kitkän aqçanı da yaqınça isäpläp, çığımnarnıñ ber million dollarğa citä aluwın äytte. Biregä prezidentnıñ oçqıçta oçuwı häm yağulıq aqçası ğına tügel, ä yuğarı tizlektä San Diego şähärenä qaytuçı Abraham Lincoln oçqıç korabın tuqtatu häm anıñ tiräsendäge hawa kiñlegen saqlawnı ber köngä ozaytu çığımnarı da kerä. Demokratlar aqça yağın ğına tügel, älege çaranıñ äxlaqi yağın da kütärä, “prezidentqa matur sürät yasaw öçen genä 10 ay buyı suğış qırında bulğan 4 meñläp xärbi diñgezçeneñ üz öyenä qaytuwın nindi yöräk belän kiçekterep bula” dielä alar taratqan belderüdä. “Min anıñ amerikan ğäskärilären Lincoln korabında sälämläwenä berni dä äytmim, läkin min östäl artında utırırğa künekkän prezidentnıñ notıq totar öçen genä suğışçı buluwı säbäplärenä şik belän qarıym” dip belderä demokrat senator Robert Byrd. Ä anıñ Wäkillär palatasındağı firkädäşe Henry Waxman isä ğomumän Quşma Ştatlarnıñ xisap idaräsennän, Bush säyäxäteneñ amerikan salım tüläwçelärenä küpmegä töşüwen tikşerüne ütenä. Quşma Ştatlarnıñ diñgez flotında xezmät itkän ber wäkile Reuter agentlığına, amerikan prezidentınıñ diñgezçelär yanına kilep östämä çığımnar yasawına şiklänep qarawın belderde, anıñ fikerençä, alarnıñ tizräk öylärenä qaytuwına da Bush säyäxäteneñ yoğıntısı bulmadı. Xäzerge prezident Vietnam suğışı çorında Texas ştatnıñ hawa kiñlegen saqlağan bülekçädä xezmät itkändä höcüm oçqıçın yörtergä öyrängän bulğan häm Abraham Lincolnğa oçqanda ul küpmeder waqıtqa oçqıç idaräsen üz qulına alğan dip xäbär itelä. Zamanında respublikannar, xakimiattä äle demokrat prezident Clinton utırğanda, anıñ säfärlären dä şulay tänqitläp, bu eşkä xisap idaräsen cälep itärgä tırışqan ide. Demokratlar da xäzer şul yuldan bara bulsa kiräk, tağın ber yıldan soñ, 2004-neñ azağında Quşma Ştatlarda çirattağı prezident saylawları ütäçäk häm respublikannardan töp nämzät bulıp anda xäzerge prezident George Bush toraçaq. Saylawlar aldınnan xärbi oçqıçta oçu kebek alımnar Rusiädä dä küzätelde, tik bu uñaydan anda çığımnar küpme buldı digän sorawlar işetelmäde.

Kärim Kamal, Praga.
XS
SM
MD
LG