Xoquq yaqlau oyışması Human Rights Watch Mahawildä 3meñ çaması mäyet qaldığı tabılğannan soñ ,Saddam rejimındağı Ğıraqta bälkim dä Bosnia yäki Kosovoğa qarağanda kübräk bäğersezleklär yasalğan dip belderde. Bu mäyetlär 1991nçe yılda Saddamğa başkütärgän şığı möselmannarınıqı dip uylanıla. Ğıraqlılar Saddam waqıtında yözmeñnärçä keşe ezsez yuğaldı ,il buylap andıy qäbärlär küp bulırğa tieş dip äytä.Human Rights Watch süzçese Peter Bouckaert Mahawil qäberlege cimerelgän rejim eşlägän cinayätlärgä töp dälil bulıp tora, ämma yuğalğan yaqınnarınıñ qaldıqların ezlägän ömedsezlekkä birelgän ğıraqlılar küpkenä dälillärne yuq itä , AQŞ xärbiläre alarnı tuqtatırğa da tırışmıy dip söyläde.Bouckaert süzlärençä (audio)
Böten ildä kümäk qäberleklär tabıla, qayberlärendä meñnärçä mäyet yata. Xalıq bu urınnarnı qazıp yaqınnarın tabırğa tırışa,tärtipsezlek xökem sörä. Bu keşelär öçen mäxkämä meditsinası yardäme kürsätelmi, Bugen dä ( Mehawilde) xalıq buldozerlar belän qäberne qazıy, mäyetlär parçalana , möhim dälillär yuğala.
Küpkenä mäyetlär östendä tösläre yuğala barğan tanıqlıq dokumentları , yäki nindider şäxsi äyberlär bar ide, arta barğan sanda xalıq bu mäyetlärne üz başına . , tikşerä başlasa , räsmi töğäl xisap öçen şans kimegän kebek, ğıraqlılar da yaqınnarın taba almayaçaq.Bouckaert ( audio)
keşelär yuğalğan yaqınnarın tabuda şul qädär ömedsez ki , alar qayçaqta yalğış mäyetlärne dä alıp kitä. Min bugen tuğanın ezlägän ber keşe oçrattım, ul ber mäyetne alıp kitte, çönki anıñ kesäsendä tuğatı tartqan marka temake bulğan. Minemçä bu qäberlektä bik küp keşe şuluq marka tämäkäne tartqan , bu tör ömedsezlek, çarasızlıqnı här kön kürep bula.
Bouckaert bu tör qäberleklär tönyaq Ğıraqta kördlär yäşägän täbäklärdä şulayuq könyaqta da bar, här kön dierlek yañaları tabıla.Qayber farazlarğa qarağanda ike distä yılda 230meñ ğıraqlı ezsez yuğalğan. Human Rights Watch ğıraqlılar bu cinayätlär öçen cawaplı keşelärne xökemgä tartu öçen kiräk bulğan dälillärne yuq itälär, eleke Yugoslaviedä maxkämä meditsinası dälilläre eleke citäkçe ve komandirlarnı tribunalğa tapşıruda töp rolne uynadı dip belderä. AQŞ citäkçelegendä Kosovoda alıp barılğan tikşerülärdä 6meñ mäyet qaraldı, qızğanıç ki moñı Ğıraqta eşläp bulmayaçaq. Bouckaert bez kürgän dälillär kiñ külämdä keşeçelekkä qarşı cinayät eşlängänen kürsätä , Ğıraqta bälkim dä Kosovoğa qarağanda küpkä kübräk andıy mäyetlär bar, ämma dälillär bulmıy , Ğıraq citäkçelären cinayätlär öçen cawapqa tartu qıyın bulaçaq dip söyli.
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga