Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä prezidentı federal cıyınğa yıllıq yullamasın citkerde


Gädättä april ayında yasala torğan bu çığışnıñ berniçä tapqır kiçekterelüwen häm dä kiläse yılda ütäçäk prezident saylawları aldınnan Putinnıñ soñğı yullaması buluwın iskä alıp küplär annan xäl itkeç belderülär kötte. Şuşı kötülär aqlandımı?..

Prezidentnıñ Federal cıyınğa yullaması dip atalsa da, bu könne Kremlneñ märmär zalına deputatlar ğına tügel, ä ilneñ bar elitası çaqırıla: xökümät äğzaları, mäxkämä räisläre, federal okruğ wäkilläre, törle din ruxaniları. Üzeneñ çığışın Putin Rusiä aldında torğan strategik maqsatnı bilgeläwdän başladı: Rusiä – dönyanıñ köçle häm alğa kitkän illäre arasında üzeneñ urının alırğa tieş:

Audio

Tik, monıñ öçen küp närsä eşlärgä kiräk, dide prezident, häm il aldında torğan töp qurqınıçlarnı sanap kitte: zäğif häm totrıqsız iqtisad, citärlek täräqqi itmägän säyäsi sistema, az faydalı däwlät apparatı, xalıqnıñ sanı kimü, betmägän xäyerçelek.

Audio

Xalıqnıñ ğorurlığına möräcäğät itü Putin öçen yaña närsä tügel. 2000nçe yılda xakimiätkä kilgändä ul bu ısulnı uñışlı qullandı. Bügen dä ber säğätlek çığışınıñ zur öleşen Putin 3 yıl eçendä başqarılğan eşlärgä bağışladı. Anıñ süzlärençä, şuşı waqıt eçendä Rusiädä säyäsi totrıqlılıq urnaştı, iqtisadta üseş küzätelä, nixayät, iñ möxime – bez ilneñ bötenlegen nığıttıq, federal xakimiätne töbäklärgä yaqınayttıq, dide prezident:

Audio

Çığışınıñ zur öleşen Putin Çeçnyağa bağışladı. Anıñ süzlärençä, respublikada aqrınlap tärtip urnaşa, soñğı yıl eçendä küp närsä eşlängän, iñ möxime, uzğan referendumda çeçen xalqı Rusiädäge küpmillätle xalqnıñ ayırlğısız öleşe ikänen äytkän:

Audio

Çeçnyada xäläk bulğan xärbilär häm tınıç xalıqnı iskä alıp, Putin Rusiäneñ bötenlege öçen bik zur bäyä tülärgä turı kilüwen äytte. Alay da prezident, şuşı atnada 70-tän artıq keşeneñ ülemenä kitergän intixar xöcümnärne ul telgä alıp tormadı. Bandit qaldıqları teror şämällären äle däwam itäçäk, läkin bez başlağan eşne axırına citkeräçäkbez dide ul, häm kiçä iğlan itkän yarlaqıwın iskä töşerde.

Xärbi reformağa kilgändä, prezident professional armiägä küçü kiräklegen äytte. Anıñ süzlärençä, qaynar noqtalarda barı tik professionallar qatnaşırğa tieş. 2008nçe yıldan mäcbüri xezmät ber yılğa qalaçaq. Kontrakt nigezendä 3 yıl xezmät itüçelärgä - däwlät xaqına yuğarı belem alu, BDB illärennän kilüçelärgä – Rusiä watandaşlığı.

İqtisad ölkäsendä, ğömüm citeşterüneñ üseşe kimi baruwı turında äytep, Putin, aldağı 10yılda bu citeşterüne ike tapqır arttırırğa digän tarixi burıç quydı. Tağın ber qıyu belderü – 2007nçe yılğa rublne irekle alıştırmalı valuta itü. Putin süzlärençä, Rusiä watandaşı çit ilgä çıqqanda üze belän pasport häm rubl genä alırğa tieş bulaçaq. Şuşı belderülärneñ buş süz bulmağanın kürsätergä teläp mikän, Putin, ütälä almağan qorı wäğdälär taratqan säyäsätçelärne tänqitlärgä totındı:

Audio

Qayber säyäsätçelär buş wäğdälärne xäzer dä öläşä digän süzläre belän, Putin yomşaq qına Duma, säyäsi partiälär, saylawlar temasına küçte. Häm dä "yaña xökümät şuşı saylawlar näticäsendä Dumadağı küpçelek nigezendä tözelergä mömkin" digän belderü yasadı.

Putin çığışın tämamlağaç, tınğısız deputat komunist Şandıbin urınınnan sikerep torıp, kiläse Dumada depuatatlarnıñ kübese qaraqlar, banditlar häm rişwätçelär bulaçaq, dip qıçqırdı. Bu prezident çığışınnan soñ zaldan yañığarağan berdän-ber "yullama" buldı. Duma räise Genadi Seleznev deputatqa fikere öçen räxmät äytte, tamaşada qatnaşqannarğa gimn cırlap taralırğa täqdim itte.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG