Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraqtağı küçeş çorı xökümäten saylaw konferensiäse iyülgä, BMO İminlek Şurasında Ğiraqqa qarşı çikläwlärne beterü rezolütsiäsen tawışqa quyu pänceşämbegä kiçekterde


AQŞ xärbiläre Bağdadnı yawlağannan soñ 6 atna ütsä dä Ğiraqta äle räsmi xökümät oyışmağan. Ministrlar älegä Amerikan idaräse astında eşli. Bügen Ğiraqtağı AQŞ administratsiäse başlığı Paul Bremer küçeş çorı xökümäten saylaw cıyını aldan niätlängännän ber ay soñraq, iyüldä ütü mömkin dip belderde. Bremer bu konferensiäne iyün ayında oyıştırunı matbuğat çaraları ğına uylap çığarğan ide dide. Min kiñküläm mäğlümät çaraları quyğan waqıt qısalarında eşlärgä cıyınmıym dip belderde Bremer. Ämma könferensiäne may axırı iyün başlarında ütkärü mömkinlege AQŞ prezidentı George Bush wäkile Zalmay Xalilzad tarafınnan da belderelgän ide.

Bremer konferensiäneñ ni säbäple kiçektelüen añlatıp birmäde. Barı tik "bez Ğiraqtağı citäkçelär belän aktiv dialognı däwam itäbez, alar belän kön sayın oçraşabız" dip kenä belderde.

Şulay itep Quşma Ştatlarnıñ Ğiraqta tiz arada eşkä kereşäçäk xökümät tözü planı tornışqa aşmadı kebek. Bremer bezneñ maqsat barlıq ğiraqlılarnı da wäkillek itüçe xökümät tözü, bez söylärdä qatnaşuçı parnerlarnı arttırığa cıyınabız dide.

Älege kiçekterü Ğiraqtağı qayber säyäsi citäkçelär belän Bremer arasındağı kileşmäwçänlekne çağıldıra diärgä bula. Alar Waşingtonnı Ğiraqtağı küçeş çorın ozaqqara suzuda ğäyepli.

Bremernıñ kiñräk nigezle xökümät tözü tırışlığı Ğiraqtağı 7 citäkçeneñ uğzan comğada ütkärgä oçraşuı näticälären dä sızıp taşlarğa mömkin. Elegräk bu citäkçelär Ğiraq xökümäteneñ nigezen täşkil itärgä mömkin digän fikerlär äytelgän ide. Ämma Bremer alar Ğiraqtağı barlıq xalıqnı wäkillek itmi dide:

AUDİO: Bez kiläse atna-un köndä başqa kiñräk oçraşu ütkäräçäkbez häm anda nişlärgä ikänen qariaçaqbız. Ämma mimenmçä ilküläm konferensiä iyül aylarında cıyılır kebek.

Konferensiä ütkärü köne kiçekterelsä dä Bremer koalitsiä köçläre Ğiraqta zarur bulğan möddätkä genä qalaçaq, bez monda kirägennän artıqqa qalmıyaçaqbız dide.

Ğiraqtağı koalitsiä köçläreneñ eşçänlege BMO İminlek Şurasında Ğiraqqa qarşı çikläwlärne beterü rezolütsiäse qaralğanda da kütärelergä mömkin. Sişämbe könne Quşma Ştarlar AQŞ, Britaniä häm İspaniä äzelägän rezolütsiä proyektında Russiä häm Fransiäneñ BMOnıñ Ğiraqtağı rolen açığraq kürsätü täqdimnären qararğa rizalıq belderde. Näticädä rezolütsiäne tawışqa quyu ber köngä kiçekterelep pänceşämbegä bilgelände. AQŞnıñ BMOdağı ilçese John Negroponte AQŞ, Britaniä häm İspaniä BMO İminlek Şurasındağı qayber äğzalarnıñ täqdimnären qararğa äzer bulsa da bernindi şartlarğa qaramastan, andağı koalitsiä köçläre xakimiäteneñ möddäten çikläwgä riza bulmayaçaq dip belderde.

Rezolütsiäneñ üzgärtelgän soñğı variantında Ğiraqta BMOnıñ maxsus wäkilen buldıru küzdä totıla. Ul Ğiraq xökümäten oyıştıruda AQŞ citäkçelgendäge koalitsiä köçläre häm Ğiraq räsmiläre belän bergäläp eşliäçäk dielä. Rezolütsiä şulay uq neft'' satudan kergän aqçalarnıñ Ğiraq tärräqiät fondında niçek totıluın küzätep baruçı şurağa BMO räsmilären dä kertüne küzdä tota. Älege rezolütsiä proyektında İminlek Şurasınıñ Ğiraqtağı BMO qoral tikşerüçeläre mandatın yañadan küzdän kiçeräçäge turında äytelä. Sişämbe könne AQŞ saqlanu ministrı Donald Rumsfeld Xalıqara Atom Energetikası Agentlığı wäkillären amerikalılarğa yardäm itü öçen Ğiraqqa kire qaytarırğa teläwen belderde. Ämma bu proyektqa qarağanda, Ğiraq nefte aqçaları okkupatsion köçlär kontrolendä qalaçaq häm tözekländerü eşlärendä bu köçlärgä töp rol'' bireläçäk.

Sişämbe könne BMOdağı AQŞ ilçese Negroponte AQŞ citäkçelgendäge koalitsiä köçlärenä Ğiraqta xalıqara tanılğan xökümät oyışqançığa qädär citäkçelek itü wäkaläte birüçe rezolütsiä İminlek Şurasında köçle yaqlawğa iä dip belderde.

Şulay da bügenge xäbärlärgä qarağanda, Russiä belän Fransiä tışqı eşlär ministrları, nindi mäs''älälär ikänen tögäl atap äytmi genä, ul rezolütsiädä haman da açıqlıq kertäse qayber mäs''älälär qala dip äytkän.

Naif Aqmal, Praga
XS
SM
MD
LG