Accessibility links

Äl-Cäzirä televideniesendä yañğıratılğan tasma möselmannarnı yaña terror höcümnärenä çaqıra


Çärşämbe könne Qatarnıñ äl-Cäzirä televideniese aşa yañğıratılğan tasmada Äl-Qaidäneñ ikençe yuğarı citäkçese Ayman Zawahiri möselmannarnı könbatışqa häm yähüdlärgä qarşı höcümnär oyıştırırğa çaqırdı. Anıñ çığışındağı yanawlar yaña terror höcümnäre mömkinlegenä qarşı uyawlıqnı arttırırğa mäcbür itä.

Älegä ışanıçlı räweştä raslanmasa da, äl-Cäzirä televideniese aşa yañğıratılğan tasmadağı tawış bin Ladennıñ iñ yaqın yardämçese Ayman Zawahirinıqı dip sanala.

AQŞ räsmiläre yılyarım däwam itkän ezärlekläwlär häm xärbi höcümnär näticäsendä äl-Qaidä terror çeltäreneñ xälsezlänüe turında belderep kilgän ide. Soñğı aralardağı terror höcümnärennän soñ yañğırağan bu yazma isä äl-Qaidäneñ äle isän buluın kürsätte.

Tasmada "täreçelär häm yähüdlär barı tik ütereş häm qan qoyu telen genä añlıy, häm alarnı barı tik tabutlar, mänfäğätlärenä zıyan kiterü, yanuçı manaralar, cimerelgän iqtisad aşa ğına inandırırğa mömkin dielde. Tasma Quşma Ştatlarnıñ, Britaniäneñ, Awstraliäneñ häm Norvegiäneñ wäkilçeleklärenä, mänfäğätlärenä, şirkätlärenä häm xezmätkärlärenä höcümnär oyıştırırğa çaqıra.

AQŞ Üzäk Küzläw İdaräse wäkile tasmadağı tawış bik köçle şawlaw tawışına kümelü säbäple anı tikşerü qıyın dip belderde. Ul şulay uq tasmada bu tawışnıñ Zawahirineke buluın raslawçı närsälär yuq dip äytte.

Tasmadağı çığıştan anıñ qayçan yazdırılğan buluı añlaşılmıy. Qayber belgeçlär anda ğiraqlılarğa möräcäğät itep sez bu suğışta yalğız tügel digän süzlärneñ buluı tasma Ğiraq suğışı çorında yazdırılğan dip uylarğa nigez birä di.

Tasmada şulay uq yaqın könnärdä şatlıqlı xäbärlär işetersez digän süzlär dä bar. Monısı isä yaña terror höcüme turında kisätü bulırğa mömkin dip sanala.

Törle illärdä, şul isäptän Söğüd Ğärabstanında iminlek çaraları äle bu tasma yañğıraçançığa qädär ük arttırılğan ide. Söğüd Ğärabstanı AQŞnıñ yaqın berektäşe bulsa da, bin Laden andağı xalıqta şaqtıy teläktäşlekkä iä. Ämma Söğüd räsmiläre bu tasma äl-Qaidägä teläktäşlekne arttıra almıyaçaq, uzğan atnada Riadta bulğan şartlaw cämäğätçelek fikeren üzgärtte dip belderde. 12-nçe maydağı ul şartlaw näticäsendä hälak buluçılar arasında söğüdlelär häm başqa ğäräplär dä bar ide.

Soñğı könnärdä Söğüd Ğärabstanında tağın ber terror höcüme bula yazuı turında da xäbärlär işetelde. Ciddä hawa alanında oçqıç urlap alıp kitep şähärdäge ber binağa bärelergä telägän 2 morrokolınıñ qulğa alınuı turında äytelde. Söğüd televideniese eçke eşlä ministrı Şahzadä Naif bu xäbälärne kire qaqtı dide. Ämma söğüdle başqa räsmilär jurnalistlarğa monıñ döres buluı turında äytkän. Waşington Post gazetı yazuınça, alar pasport tikşerüe aşa ütkändä şikle kürenep qulğa alınğan. Ber Söğüd räsmie oçqıç belän Ciddädäge iñ biek binağa Milli Käsepçelek Bankı binasına bärelergä ciınğannar dip isäplänelä digän.

AQŞ däwlät sekretare Colin Powell bu tasma uñayınnan Qatar tışqı eşlär minisrı belän söyläşüe turında belderde. Qatarnıñ äl-Cäzirä televideniese elek tä berniçä märtäbä bin Laden häm şul uq Zawahiri çığışların tapşırğan ide. Powell bu terrorçılarğa hawa dulqınnarına çığu mömkinlege birep barı tik töbäktä kierenkelekne genä arttıra dide. Däwlät Departamentı Qatarnıñ mondıy çığışlar qabatlanuğa yul quymaw öçen çaralar kürüen teläwe turında belderde.

Küzläw xezmätläre xäzer Zawahiri belän bin Laden Äfğänstan-Paqstan tirälärendä yäşerenep torırğa mömkin dip isäpli. AQŞ häm Söğüd räsmiläre äytüençä, xäzer äl-Qaidäneñ xärbi citäkçelegen Misırlı Saif Adel üz qulına alğan häm Adel İranda yäşerengän urınınnan färmannar birep tora.

New York Times gazetı söyläşülärne tıñlawlar Riyadtağı terror höcümeneñ İrandağı äl-Qaidä äğzaları kürsätmäse nigezendä oyıştırıluın açıq kürsätä dip yazdı.

Sişämbe könne AQŞ saqlanu ministrı Donald Rumsfeld äl- Qaidäneñ qayber citäkçeläerneñ İranda buluına bernindi şik yuq dip belderde. Däwlät departamentı süzçese Richard Boucher bez bu atnada İranğa anda äl-Qaidä äğzaları bar dip isäpläwebez häm İrannıñ xalıqara yöklämälären ütärgä tieşlege turında açıq itep belderdek dide. Boucher BMO İminlek Şurasınıñ 1373-nçe rezolütsiäse terrorçılarnı sıyındırunı, alarğa yardäm itüne tıya, terrorçılarğa qarşı çaralar kürüne yökli di.

İran mondıy ğäyepläwlärne kire qağıp kisken protest belderä. İran bez äl-Qaidä äğzası buluda yäki anı yaqlawda şiklänelgän 500-läp keşene ildän çığarıp cibärdek, andıylarnıñ äle dä qaluın AQŞ isbatlarğa tieş dip täqrarlıy. İran xökümäte süzçese Abdulla Ramezanzadi bez ilebezdä äl-Qaidägä qarşı bik nıq köräş alıp baruıbıznı inde küp märtäbälär äyttek, häm monı Quşma Ştatlar da belä dide.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG