“Xäzer XX ğasır, häm dönya sivilizatsiäse tärräqıätendäge yaña üzgäreşlär öçen xalıqlar ölgerep cittelär. Barlıq milli berleklär: keçkenälär häm zurlar – sivilizatsiä tarixi cirlegendä yäşärgä xoquqlılar. Şul çaqta ğına xalıqlar añlaşıp, dus yäşiäçäklär”. Älege sitata “Ber keşeneñ yazmışı” (“Жизнь одного человека”) digän keçkenä külämle, läkin bay eçtälekle kitaptan alındı. Anıñ avtorı Amerikada yäşägän Ämrulla Agi. Äytergä kiräk, bu keşeneñ yazmışı äle genä “Mäğärif” näşriätında basılğan 175 bitlek keçkenä kitapqa ğına sıymas ide. Çönki möhacirlekneñ äçesen-töçesen tatığan Ämrulla Aginıñ kürgännäre teträndergeç häm küp tomlı roman yazarlıq. Ğömereneñ barı tik 4 yılı ğına Rusiädä uza, ä qalğannarı – möhacirlektä. 1945 yılnı ul qulğa alına häm Sebergä ozatıla. Ämrulla Agi 20 yıl Stalin lager'lärendä, yaratqan Şämsenurın sağınıp, awırlıqlarğa bireşmi, küreşerergä ömeten özmi uzdıra. Soñraq ozın, bormalı yullar uzıp, Ämrulla ağa ğailäse belän Amerikağa barıp urnaşa. Tik ğömerneñ soñğı könendä genä ul qulına qäläm alıp, bezgä, isännärgä, wäsıät itep, kürgännäre xaqında, tormışnı yaratuı turında, yotlığıp uqırlıq kitap yazıp qaldıra.
Pänceşämbedä Bötendönya tatar kongressında älege dulqınlandırğıç äsärne cämäğätçelekkä täqdir itü kiçäse uzdı. Biregä tanılğan ğalimnär, deputatlar, sänğätkärlärebez cıyılğan ide. Kongressnıñ Başqarma komitetı räise Rinat Zakirov Ämrulla Aginı Stalin zindannarında ruxları sınmağan, bezgä talantlı äsärlären qaldırğan, Xäsän Tufan, İbrahim Saläxov kebek şäxeslär rätenä kertep, alarnı tatar xalqınıñ ğorurlığı, dip atadı.
Täqdir itüdä tirän mäğnäle çığışlarnı yasawçılar baytaq buldı. Akademik Mirqasıym Ğosmanov, mäsälän, bolay dide.
AUDİO: (Ğosmanov watan, möhacirlek, ni öçen alarnıñ tuğan cirlärne taşlap kitüläre turında uylanırğa kiräk digän fikerlären äytte.)
“Ber keşeneñ yazmışı” äsäre ozın ğömerle bulırğa oxşağan. Täqdir itü kiçäsendä notıq totuçılar anı tatarçağa tärcemä itep, qayber öleşlären, mäsälän, Ämrulla Aginıñ berençe häm soñğı mäxäbbäte turında yäşlär jurnalında bastırıp çığarırğa kiräk digän täqdimnär äyttelär.
Kiçädä Ämrulla Aginıñ ulı tanılğan jurnalist Färit Agi qatnaştı häm ätise turındağı yaqtı xatirälären iskä töşerde.
Damir Ğısmetdin, Qazan.
Pänceşämbedä Bötendönya tatar kongressında älege dulqınlandırğıç äsärne cämäğätçelekkä täqdir itü kiçäse uzdı. Biregä tanılğan ğalimnär, deputatlar, sänğätkärlärebez cıyılğan ide. Kongressnıñ Başqarma komitetı räise Rinat Zakirov Ämrulla Aginı Stalin zindannarında ruxları sınmağan, bezgä talantlı äsärlären qaldırğan, Xäsän Tufan, İbrahim Saläxov kebek şäxeslär rätenä kertep, alarnı tatar xalqınıñ ğorurlığı, dip atadı.
Täqdir itüdä tirän mäğnäle çığışlarnı yasawçılar baytaq buldı. Akademik Mirqasıym Ğosmanov, mäsälän, bolay dide.
AUDİO: (Ğosmanov watan, möhacirlek, ni öçen alarnıñ tuğan cirlärne taşlap kitüläre turında uylanırğa kiräk digän fikerlären äytte.)
“Ber keşeneñ yazmışı” äsäre ozın ğömerle bulırğa oxşağan. Täqdir itü kiçäsendä notıq totuçılar anı tatarçağa tärcemä itep, qayber öleşlären, mäsälän, Ämrulla Aginıñ berençe häm soñğı mäxäbbäte turında yäşlär jurnalında bastırıp çığarırğa kiräk digän täqdimnär äyttelär.
Kiçädä Ämrulla Aginıñ ulı tanılğan jurnalist Färit Agi qatnaştı häm ätise turındağı yaqtı xatirälären iskä töşerde.
Damir Ğısmetdin, Qazan.
