Human Rights Watchnıñ Yevropa häm Üzäk Aziä bülege başlığı Elizabeth Andersenneñ fikerençä, Çeçnädä üterelgän häm ezsez yuğalğan keşelärneñ sanın küz aldında totqanda, anı dönyadağı iñ qurqınıçlı urınnarnıñ berse dip xisaplarğa bula. San Petersburgtağı tantanalar monı onıttırmasqa tieş. Küptän tügel genä iğlan itelgän räsmi sannar, 2002-nçe yılda Çeçenädä 1132 tnıç keşeneñ üterelgänen kürsätä. Bu San Petersburg belän çağıştırğanda biş märtäbägä , ä Yevropa Berlege illäre belän çağıştırğanda 100 märtäbägä küberäk. Konflikt başlanğannan birle yüzärlägän keşe Russiä xärbiläre tarafınnan qulğa alınğannan soñ xäbärsez yuğaldıar. Urtaça alğanda Çeçnädä här kön sayın iñ kimendä 2 keşe yuğala häm 2003-nçe yılda da vazğiättä üzgäreş yuq. Human Rights Watch Dikäber azağı belän Fevral azağı arasında 26 keşeneñ ezsez yuğalğanın bilgelägän. Räsmi şäxeslär Çeçnädä
3000 tiräsendä mäyet bulğan 49 kümäk qäberlekneñ buluın iqrar ittelär. Russiä prokuraturası xärbi operatsiälär başlağanan birle tik 58 federal xezmätkärgä qarşı ğına mäxkämä eşeneñ quzğatılğanın häm alarnıñ 12-eneñ keşe üterü belän bäyläneşle buluın belderde. Ezsez yuğalu belän bäyläneşle ber genä vaqiğä dä mäxkämägä qädäre barıp citmägän. Andersenneñ süzlärençä, Russiä xakimiätläre bügengeçä xoquq bozularnı tikşerü belän qızıqsınmıylar. Summitta qatnaşuçılar ğadellek urnaştırırğa kiräklegen yaqlarğa tieşlär. Russiä citäkçelege moña çaqlı xalıqara cämağätçelekneñ Çeçnädä keşe xoquqlarınıñ bozıluın tuqtatuğa qarağan täqdimnären iğtibarsız qaldırdı. BMOsınıñ mäxsus väkillären çaqırunı da kire qağtı. Human Rights Watch Yevropa Berlege belän AQŞ citäkçelären summittnı prezident Putinneñ BMOnıñ häm Yevropa Şurasınıñ Çeçnädä tınıç xalıqnıñ iminlegen garantiälärgä çaqırğan rezolutsiälän ğämälgä quyu yöklämäsen aluı öçen faydalanırğa çaqıra. Andersen "ägär dä Russiä xörmät itelgän xalıqara partner bulırğa teläsö, xalıqara xoquq normalarına turılıqlı buluın kürsätergä tieş. Ber ük vaqıtta dönya citäkçeläre Çeçnädä keşe xoquqlarınıñ torışın kütärmäsä, bu da üzenä kürä işarä bulaçaq." dip belderde.
Färit İdelle, Praga.
Färit İdelle, Praga.